منتول | |||
---|---|---|---|
| |||
(1R2S5R)-2-isopropyl-5-methylcyclohexanol | |||
دیگر نامها 3-p-Menthanol | |||
شناساگرها | |||
شماره ثبت سیایاس | ۸۹-۷۸-۱ | ||
کماسپایدر | ۱۵۸۰۳ | ||
UNII | YS08XHA860 | ||
دراگبانک | DB00825 | ||
ChEBI | CHEBI:15409 | ||
ChEMBL | CHEMBL۴۷۰۶۷۰ | ||
شمارهٔ آرتیئیسیاس | OT0350000 racemic | ||
جیمول-تصاویر سه بعدی | Image 1 Image 2 | ||
| |||
| |||
خصوصیات | |||
فرمول مولکولی | C10H20O۱ | ||
جرم مولی | ۱۵۶٫۲۷ g mol−1 | ||
شکل ظاهری | White or colorless crystalline solid | ||
چگالی | 0.890 g·cm-3 solid (racemic or (-)-isomer) | ||
دمای ذوب | ۳۶–۳۸ °C (311 K), racemic ۴۲–۴۵ °C (318 K), (−)-form (α) ۳۵–۳۳−۳۱ °C, (−)-isomer | ||
دمای جوش | ۲۱۲ °C (485 K) | ||
انحلالپذیری در آب | Slightly soluble (-)-isomer | ||
خطرات | |||
MSDS | External MSDS | ||
کدهای ایمنی | R37/38, R۴۱ | ||
شمارههای نگهداری | S26, S۳۶ | ||
خطرات اصلی | Irritant, flammable | ||
نقطه اشتعال | |||
ترکیبات مرتبط | |||
مرتبط با الکل | سیکلوهگزانول، Pulegol Dihydrocarveol Piperitol | ||
ترکیبات مرتبط | منتون، Menthene تیمول، p-سیمن، سیترونلال | ||
به استثنای جایی که اشاره شدهاست در غیر این صورت، دادهها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شدهاند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |||
(بررسی) (چیست: / ؟) | |||
Infobox references | |||
|
جوهر نعنا (به انگلیسی: Menthol) که یک الکل ده کربنی است از روغن اسانس خالص نعنا استخراج میشود و به عنوان چاشنی و ماده معطر و دارویی مورد استفاده قرار میگیرد.
در ازای هر ۴ الی ۵ کیلوگرم نعنا نزدیک به ۱۰ گرم میتوان جوهر نعنا استخراج کرد، که هر گرم آن دارای ارزش قیمتی تجاری و بازاری بالایی است.
رده درمانی: هگزاهیدروتیمول.
موارد مصرف
- گاه در برطرف کردن خرخر (Snoring) حاصل از گرفتگی بینی مؤثر است.
- به عنوان بخور مخصوصاً در فصل سرد زمستان و در محیطهای سربسته استفاده میشود و ۱۰ تا ۲۰ قطره داروی منتول مایع را در دستگاه بخور یا ظرف آب جوش میریزند تا اسانس آن به همراه بخار در فضای اتاق پخش شود.
- منتول در تسکین سرماخوردگی، رفع گرفتگی بینی و مخصوصاً سینه احساس آرامش بسیار مؤثر و قوی است.
- مصرف ۰٫۰۱ گرم منتول هنگام خواب آرامش رضایتبخشی را ایجاد میکند.
- برای رفع گرفتگی بینی نوزادان و کودکان، میتوان ۵ تا ۲۰ قطرهٔ منتول را در دو طرف بالش یا روی لباس نزدیک بینی چکاند تا بتوانند به خوبی تنفس کنند، راحت شیر بخورند و خواب راحتی داشته باشند.
- در عطرها برای ساخت استر متیل استفاده میشود.
- در اشکال دارویی به صورت مایع، بالک و پماد استفاده میشود. البته معروفترین فراورده این ماده در ایران پماد ویکس (Vicks) است.
- در دردهای موضوعی بر حسب سطح محل درد ۵ تا ۱۵ قطره از داروی منتول مایع را میتوان در سطوحی مانند پیشانی، گردن، صورت، یا دست و پا و با دست کمی ماساژ دهید تا قطرات در سطح پوست جذب شوند.[۱]
در اشکال دارویی به صورت مایع، بالک و پماد استفاده میشود.
در عطرها برای ساخت استر متیل استفاده میشود.
معروفترین فراورده این ماده در ایران پماد ویکس (Vicks) است.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر
منتول بهطور انتخابی انتهای اعصاب حسی مربوط به سرما را تحریک کرده و باعث احساس سرما میشود؛ و همچنین مصرف آن بر روی پوست باعث گشاد شدن عروق میشود و احساس سرما ایجاد میکند و به دنبال آن اثر ضد درد ظاهر میگردد.[۲]
اثرات دارویی
- ضد گرفتگی بینی
- مسکن سر درد
- ضد درد موضوعی[۱]
- ضد خارش
- تسکین دهنده علایم تنفسی مانند برونشیت، سینوزیت و سرفه
سمشناسی
بلعیدن منتول بیش از ده گرم میتواند سمی باشد و همچنین در صورت مصرف بیش از حد محصولات حاوی منتول امکان اُوِردوز وجود دارد. میانگین دوز مرگبار در موش آزمایشگاهی در حدود 192 mg/kg برآورد شدهاست. البته منابع دیگری اعداد بالاتری مانند 2900 mg/kg در موش و 5001 mg/kg در خرگوش را اعلام کردهاند.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ دستورعمل داخل جعبهٔ منتول مایع داروسازی پورسینا، ۸ اردیبهشت ۱۳۹۰
- ↑ «داروهای گیاهی رسمی ایران، منتول، پایگاه جامع اطلاعرسانی پزشکان». بایگانیشده از اصلی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۸ اردیبهشت ۱۳۹۰.