Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  2. Weltenzyklopädie
  3. هزاراسپیان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
هزاراسپیان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
صفحه حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تاریخ ایران
دوران اساطیری
پیشدادیان ۲۴۳۲ سال (۰–۲۴۳۲ پس از کیومرث)
کیانیان ۶۵۲ سال (۲۴۳۲–۳۰۸۴ پس از کیومرث)
اشکانیان ۲۸۳ سال (۳۰۸۴–۳۳۶۷ پس از کیومرث)
ساسانیان ۴۲۷ سال (۳۳۶۷–۳۷۹۴ پس از کیومرث)
دوران پیشاتاریخ
دوران دیرینه‌سنگی ایران (۸۰۰ هزار–۸۰۰۰ سال پیش از میلاد)
دوران نوسنگی و مس‌سنگی در ایران۴۸۰۰ سال (۸۰۰۰–۳۲۰۰ سال پیش از میلاد)
عصر برنز در ایران۲۰۰۰ سال (۳۱۸۰-۱۱۸۰ پیش از میلاد)
تمدن سیلک۳۳۰۰ سال (۶۰۰۰–۲۷۰۰ پیش از میلاد)
تمدن شهر سوخته۳۲۵۰ سال (۳۵۵۰–۲۳۰۰ پیش از میلاد)
تمدن تپه‌حصار۲۰۰۰ سال (۳۹۰۰–۱۹۰۰ پیش از میلاد)
دوران باستان
نیاایلامی۵۰۰ سال (۳۲۰۰–۲۷۰۰ پیش از میلاد)
تمدن جیرفت۹۰۰ سال (۳۱۰۰–۲۲۰۰ پیش از میلاد)
تمدن ایلام۲۱۶۱ سال (۲۷۰۰–۵۳۹ پیش از میلاد)
لولوبیان۱۶۰۰ سال (۲۳۰۰–۷۰۰ پیش از میلاد)
کاسیان ۳۴۵ سال (۱۵۰۰–حدود ۱۱۵۵ پیش از میلاد)
اورارتو۲۷۰ سال (۸۶۰–۵۹۰ پیش از میلاد)
منائیان۲۳۴ سال (۸۵۰–۶۱۶ پیش از میلاد)
پادشاهی ماد۱۲۸ سال (۶۷۸–۵۵۰ پیش از میلاد)
سکاها۲۷ سال (۶۵۲–۶۲۵ پیش از میلاد)
امپراتوری بابل نو۸۷ سال (۶۲۶–۵۳۹ پیش از میلاد)
شاهنشاهی هخامنشی۲۲۰ سال (۵۵۰–۳۳۰ پیش از میلاد)
ارمنستان بزرگ۷۵۹ سال (۳۳۱ پیش از میلاد – ۴۲۸ م.)
آتورپاتکانحدود ۶۰۰ سال (۳۲۰ پیش از میلاد – سده سوم میلادی)
پادشاهی کاپادوکیه۳۳۷ سال (۳۲۰ پیش از میلاد – ۱۷ م.)
امپراتوری سلوکی۲۴۹ سال (۳۱۲–۶۳ پیش از میلاد)
پادشاهی پنتوس۲۱۹ سال (۲۸۱–۶۲ پیش از میلاد)
شاهنشاهی اشکانی۴۷۱ سال (۲۴۷ پیش از میلاد – ۲۲۴ م.)
پادشاهی میشان۳۶۳ سال (۱۴۱ پیش از میلاد – ۲۲۲ م.)
شاهان پارس۳۵۶ سال (۱۳۲ پیش از میلاد – ۲۲۴ م.)
پادشاهی سورنحدود ۲۰۵ سال (۱۹–۲۲۴ م.)
شاهنشاهی ساسانی۴۲۷ سال (۲۲۴–۶۵۱ م.)
زرمهرشاهیانحدود ۲۸۵ سال (سده ششم میلادی – ۷۸۵ م.)
کارن‌وندیانحدود ۴۵۰ سال (۵۵۰ – سده یازدهم میلادی)
دوران میانه
خلافت راشدین۲۹ سال (۶۳۲–۶۶۱ م.)
خلافت اموی۸۹ سال (۶۶۱–۷۵۰ م.)
خلافت عباسی۵۰۸ سال (۷۵۰–۱۲۵۸ م.)
گاوباریان دابویی۱۱۸ سال (۶۴۲–۷۶۰ م.)
باوندیان۶۹۸ سال (۶۵۱–۱۳۴۹ م.)
مسمغان دماوند۱۰۹ سال (۶۵۱–۷۶۰ م.)
گاوباریان پادوسپانی۹۳۳ سال (۶۶۵–۱۵۹۸ م.)
جستانیانحدود ۲۰۹ سال (۷۹۱ – سده یازدهم م.)
علویان طبرستانحدود ۴۳۶ سال (۸۶۴ – سده چهاردهم م.)
طاهریان۵۲ سال (۸۲۱–۸۷۳ م.)
سامانیان۱۸۰ سال (۸۱۹–۹۹۹ م.)
صفاریان۱۴۲ سال (۸۶۱–۱۰۰۳ م.)
غوریانحدود ۳۳۶ سال (پیش از ۸۷۹ – ۱۲۱۵ م.)
ساجیان۴۰ سال (۸۸۹–۹۲۹ م.)
سلاریان۱۴۳ سال (۹۱۹–۱۰۶۲ م.)
زیاریان۱۶۰ سال (۹۳۰–۱۰۹۰ م.)
بنو الیاس۳۶ سال (۹۳۲–۹۶۸ م.)
آل بویه۱۳۳ سال (۹۳۴–۱۰۶۲ م.)
غزنویان۲۰۹ سال (۹۷۷–۱۱۸۶ م.)
آل کاکویه۱۳۳ سال (۱۰۰۸–۱۱۴۱ م.)
شاهان نصری۲۰۷ سال (۱۰۲۹–۱۲۳۶ م.)
ملوک شبانکاره۳۲۵ سال (۱۰۳۰–۱۳۵۵ م.)
امپراتوری سلجوقی۱۵۷ سال (۱۰۳۷–۱۱۹۴ م.)
خوارزمشاهیان۱۵۴ سال (۱۰۷۷–۱۲۳۱ م.)
اسماعیلیان۱۶۶ سال (۱۰۹۰–۱۲۵۶ م.)
اتابکان آذربایجان۹۰ سال (۱۱۳۵–۱۲۲۵ م.)
اتابکان یزد۱۷۸ سال (۱۱۴۱–۱۳۱۹ م.)
اتابکان فارس۱۳۴ سال (۱۱۴۸–۱۲۸۲ م.)
هزاراسپیان۲۶۹ سال (۱۱۵۵–۱۴۲۴ م.)
پیشتکینیان۷۶ سال (۱۱۵۵–۱۲۳۱ م.)
قراختاییان کرمان۸۳ سال (۱۲۲۳–۱۳۰۶ م.)
ملوک مهربانی ۳۰۳ سال (۱۲۳۶–۱۵۳۷ م.)
کرتیان ۱۵۲ سال (۱۲۴۴–۱۳۹۶ م.)
ایلخانان ۷۹ سال (۱۲۵۶–۱۳۳۵ م.)
چوپانیان ۲۲ سال (۱۳۳۵–۱۳۵۷ م.)
آل مظفر۵۸ سال (۱۳۳۵–۱۳۹۳ م.)
جلایریان۳۹ سال (۱۳۳۷–۱۳۷۶ م.)
سربداران۳۹ سال (۱۳۳۷–۱۳۷۶ م.)
آل اینجو۲۲ سال (۱۳۳۵–۱۳۵۷ م.)
چلاویان۵۲ سال (۱۳۴۹–۱۴۰۳ م.)
مرعشیان۲۳۷ سال (۱۳۵۹–۱۵۹۶ م.)
امپراتوری تیموری۱۳۷ سال (۱۳۷۰–۱۵۰۷ م.)
کیاییان۲۲۲ سال (۱۳۷۰–۱۵۹۲ م.)
قراقویونلو۶۲ سال (۱۴۰۶–۱۴۶۸ م.)
آق‌قویونلو۴۰ سال (۱۴۶۸–۱۵۰۸ م.)
دوران معاصر اولیه
صفویان۲۳۵ سال (۱۵۰۱–۱۷۳۶ م.)
هوتکیان۷ سال (۱۷۲۲–۱۷۲۹ م.)
افشاریان ۶۰ سال (۱۷۳۶–۱۷۹۶ م.)
زندیان ۴۳ سال (۱۷۵۱–۱۷۹۴ م.)
دوران معاصر
ایران قاجاری۱۲۹ سال (۱۷۹۶–۱۹۲۵ م.)
ایران پهلوی۵۴ سال (۱۹۲۵–۱۹۷۹ م.)
جمهوری اسلامی ایران۴۶ سال و در جریان (از ۱۹۷۹ م.)
جستارهای وابسته
گاه‌شمار تاریخ ایران
رده:تاریخ ایران
نشان درگاه درگاه ایران
گستره حکومت اتابکان لرستان[۱]

هزاراسپیان[۲][۳] که به نام اتابکان لر بزرگ نیز شناخته می‌شوند، بین سال‌های ۵۵۰ تا ۸۲۷ هجری قمری به نواحی چهارمحال بختیاری، خوزستان، منطقه فریدن، شولستان، کهگیلویه بویراحمد حکومت می‌کردند.[۴][۵][۶][۷] اتابکان لر به دو دسته اتابکان لر بزرگ و اتابکان لر کوچک تقسیم می‌شود. پایتخت اتابکان لر بزرگ در شهر ایذه (ایذج)[۵] و پایتخت اتابکان لر کوچک در شهر خرم‌آباد بود.[۸][۹]

تبار قومی

اتابکان لر کوچک از یک طایفه لر به نام جنگروی که شعبه‌ای از طایفه سلورزی است، بودند.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

در برخی منابع آمده حکومت مملکت لر بزرگ به عقاب بدر (رئیس لر بزرگ) رسیده است فتح الدین فضلویه یکی از اخلاف بدر به مهاجرت اختیار نموده و جبل السماق که در شام است را مقر حکومت خود قرار داد[۱۴] دکتر علیرضاخلیفه زاده در کتاب هفت شهر لیراوی در رابطه با نسب فتح الدین فضلویه نوشته است: در اواسط سده پنجم هجری پس از فروپاشی ال بویه و گسترش ناامنی در مناطق مختلف ایران فتح الدین فضلوی به اتفاق ۴۰۰ خانوار از لر بزرگ به شام رفت و انجارا مقر حکومت خود قرار داد اما پس از چند زمان در اواخر سده پنجم هجری علی پسر فتح الدین فضلویه به اتفاق پسرش ابراهیم و کسانش از جبل به میافارقین (بین‌النهرین) برگشتند.[۱۵] میرزای غفاری صاحب کتاب تاریخ جهان ارا جد فتح الدین فضلوی را به کی خسرو (پادشاه ایرانی) نسبت داده است.[۱۶] حمدالله مستوفی در ذکر طوایف لر کوچک، از طایفه‌ای به نام فضلویی به عنوان طوایف اصلی لر کوچک ذکر کرده است.[۱۷]

گفتنی است اتابکان لر در زمان فرمانروایی خود خدمات بسیاری انجام دادند به طوری که منطقه لر بزرگ رشک بهشت گردید[۱۸]

سلسله اتابکان

سلسله هزاراسپیان مشهور است به حکومت اتابکان لر بزرگ از قرن ششم تا اوایل قرن یازدهم. پایتخت این امرا در شهر ایذه (ایذج) بود. مورخان اتابکان لر کوچک را هم به عنوان سلسله هزاراسپیان نام برده‌اند که پایتخت این امرا خرم‌آباد بود. این دو سلسله مشهور به اتابکان لر بزرگ و اتابکان لر کوچک بیش از چهار سده بر نواحی وسیعی فرمان راندند.

پیدایش اتابکان لرستان[۱]

حاکم اتابکان لرستان بدر نام داشت. بدر مدت طولانی حکومت کرد و به علتی نامعلوم درگذشت، حکومت به پسر زادهٔ او نصرالدین محمد بن هلال بن بدر رسید. او حاکمی عادل بود وی وزیر خود را محمد خورشید قرار داد. در آن زمان نیمی از سرزمین لرستان در تصرف شولان بود و پیشوای آنان سیف الدین ماکان روزبهانی بود. که او درانجا خاندانی قدیمی بود و از عهد اکاسره حاکم آن سرزمین بودند و حاکم ولایت شول نجم الدین اکبر بود و تاکنون قوم شول در تصرف نوادگان اویند. روزی در خانهٔ خورشیدیان مهمانی بود، در آن مهمانی به ابوالحسن سر گاوی دادند. او آن را به فال نیک پنداشت و به اتباع خود گفت ما سردار این قوم خواهیم شد. ابوالحسن فضلوی پسری به نام علی داشت. روزی علی با سگی به شکار رفت. تعدادی ناشناس با او درگیر شده و او را به شدت مضروب کرده و در غاری انداختند. سگ علی پسر ابوالحسن فضلوی به آنها حمله کرد و چند تن آنها را زخمی کرد و به خانه برگشت. قوم علی هنگامی که سگ را خون‌آلود دیدند به جستجوی علی رفتند و وی را در غار پیدا کردند، به خانه آوردند و معالجه کردند.[نیازمند منبع]

در این وقت سلغریان با عنوان اتابک در فارس حاکم بودند. اما هنوز اسم پادشاهی نداشتند. علی پس از چند روز درگذشت، از علی پسری به نام محمد نام ماند محمد جوانی دلاور بود. محمد مدتی حاکم بود و در این دوران با سلغریان روابط خوبی نداشت پس از مدتی او نیز در گذشت، محمد پسری به نام ابوطاهر داشت، جوانی شجاع بود. او هم با سلغریان روابط خوبی نداشت و سلغریان سپاهی را برای مقابله با او فرستادند. ابوطاهر پس از پیروزی بر سلغریان به فارس آمد. اتابک سنقر به او گفت از من چیزی بخواه، ابوطاهر گفت به من لشکری بدهید تا در لرستان به خدمت بگیرم. اتابک سنقر هم به او لشکری داد و همراه او به لرستان فرستاد.

نام‌گذاری به هزاراسپیان

نصرت‌الدین هزاراسپ بسیار به اتابکان اقتدار بخشید و از طرف دیگر توانست تأییدی برای حکومتش از خلفای عباسی بگیرد. در حقیقت تأسیس رسمی اتابکان لرستان به نام اوست، بنابراین بسیاری از منابع از اتابکان لرستان به نام هزاراسپیان هم یاد کرده‌اند.[۱۹]

حکومت هزاراسپ

مقالهٔ اصلی: نصرت‌الدین هزاراسپ

هزاراسپ که قدرتمند و شجاع بود، قائم مقام پدر شد. وی حاکمی عادل و دادگر بود. در عهد او ملک لرستان بسیار آباد و پررونق بود و به همین دلیل اقوام بسیاری از کردستان سوریه کنونی به ملک لرستان پیوستند: آسترکی، مما کویه، بختیاری، جوانکی بیدانیان، زاهدیان، علائی، کوتوند، بتوند، بوازکی، شوند، زاکی، جاکی، هارونی، اشکی، کوی لیراوی، ممویی، یحفومی، کمانکشی، ممسنی، ارملکی، توانی، کسدانی، مدیحه، اکورد، کولارد و دیگر قبایل که اطلاعات درستی در خصوص آنها در دست نیست.[نیازمند منبع] محمد میرک بن مسعود الحسینی صاحب کتاب ریاض الفردوس خانی هم اشاره به بقایای الوار کرده که در جبل السماق شام صیت جاه و جلال هزار اسپ را استماع نموده و به او پیوسته‌اند.[۲۰] چون این جماعت به هزاراسپ و برادران پیوستند، قدرت حکومت هزاراسپ بسیار زیاد شد. باقی دشمنان را از شولان به وسیله جنگ بیرون کرد و آن منطقه را به حکومت خود ضمیمه کرد؛ و بازماندگان شکست خورده از هزاراسپ به فارس برگشتند. هزاراسپ و برادران تمام لرستان و شولستان و کرد ارکان کوهپایه لرستان و تا چهار فرسنگی اصفهان را جزء قلمرو حکومت خود درآوردند.

ملک لرستان

ایران ملوک‌الطوایفی، اتابکان لرستان اوایل قرن هشتم هجری

ملک لرستان به دو قسمت تقسیم می‌شد، لر بزرگ و لر کوچک و بین منطقه لر بزرگ و شیراز (فارس) ناحیه لرنشین سومی نیز وجود داشت که آن را شولستان می‌گفتند. به جای شولستان، امروز ممسنی و به جای لر بزرگ کهگیلویه و بختیاری قرار دارد و لر کوچک را اکنون لرستان می‌گوییم و هر یک از دو قسمت لر بزرگ و لر کوچک قبل از استیلای مغول تا مدتی بعد از از بین رفتن حکومت ایلخانان دارای امرای نیمه مستقلی بودند که بعضی از آنها هم به مناسبتی مشهور شده‌اند و از آنها عده‌ای یا به علت وارد شدن در ادبیات فارسی یا در زد و خورد با سلسله‌های دیگر در تاریخ صاحب نام و نشانی شده‌اند، ولی ذکر طوایف لر بزرگ و امرای آن بیشتر در تاریخ آمده تا لر کوچک چون این طوایف بین فارس و عراق عجم و عراق عرب و شولستان ساکن بوده و با اتابکان فارس و خلفای بغداد ارتباط داشته‌اند؛ و از همه مهم‌تر منطقه سکونت آنها بر سر راه عراق عرب و دره‌های کارون و کرخه به فارس و سواحل دریا قرار داشته و غالب لشکرکشی‌ها و رفت‌وآمدهای مردم جنوب غربی ایران با غرب و عراق عرب بایستی از طریق سرزمین این طوایف صورت بگیرد، و همین اهمیت موقع جغرافیایی سرزمین لر بزرگ را بالا می‌برده است. در صورتی که سرزمین لر کوچک تقریباً دور افتاده بوده و بر سر راه ارتباطی کمی واقع است.

اتابکان لر بزرگ

مقالهٔ اصلی: اتابکان لر بزرگ

اتابکان لر بزرگ که به مناطق چهارمحال و بختیاری کنونی و بخش‌های از استان خوزستان حکومت کرده‌اند.. بعدها حکومت خوزستان را نیز بضمیمهٔ سرزمین اصلی لر بزرگ شد و یکی از آنها یعنی افراسیاب پس از مرگ ارغون خان، اصفهان را محاصره کرد اما خیلی زود سرکوب شد. پایتخت این امرا در شهر ایذه بود. اتابکان لر بزرگ تا نیمه اول قرن نهم باقی بودند و آخرین حاکم آنان که غیاث الدین کاوس نام داشت به دست حاکم وقت فارس، سلطان ابراهیم شاهرخ تیموری شکست خورد و سلسله ایشان انقراض یافت.

اتابکان لر کوچک

مقالهٔ اصلی: اتابکان لر کوچک

اتابکان لر کوچک سلسله کوچکی از هزاراسپیان هستند که در فاصلهٔ سال‌های ۵۸۰ تا ۱۰۰۶ه‍.ق) در قسمت‌های شمالی و غربی لرستان ناحیه لر کوچک حکومت می‌کرده‌اند. امرای این سلسله از اعتاب شجاع‌الدین‌خورشید، مؤسس سلطنت لر کوچک بوده‌اند و آخری‌ن حاکم لر کوچک به دست شاه عباس یکم صفوی کشته و سلسله اتابکان لر کوچک منقرض گردید.[۲۱][۲۲][۲۲][۲۳][۲۴]

فهرست امرای اتابکان لرستان

فهرستی از اتابکان و امرای لر بزرگ و مدت حکومتشان در زیر آمده است. قابل ذکر است که اتابکان تا نیمه اول قرن نهم باقی بودند و آخرین آنها که غیاث الدین کاوس نام داشت به دست سلطان ابراهیم بن شاهرخ تیموری برافتاد و سلسله ایشان منقرض شد.

  • ابوطاهر در حدود ۵۵۰ هجری قمری
  • اتابک نصرت‌الدین هزاراسپ بن ابی طاهر تا ۶۲۶.
  • عمادالدین پهلوان بن هزاراسپ از ۶۲۶ تا ۶۴۲.
  • نصرت‌الدین کلجه پسر هزاراسپ از ۶۴۲ تا ۶۴۹.
  • تکله پسر هزاراسپ از ۶۴۹ تا ۶۵۶.
  • شمس‌الدین الب ارغو پسر هزار اسب از ۶۵۶ تا۶۷۲.
  • یوسف شاه بن الب ارغو از ۶۷۲ تا ۶۸۸.
  • افراسیاب بن یوسف شاه از ۶۸۸ تا ۶۹۵.
  • نصرت‌الدین احمد بن یوسف شاه از ۶۹۵ تا ۷۳۰.
  • یوسف شاه دوم بن نصرت‌الدین احمد از ۷۳۰ تا ۷۴۰.
  • افراسیاب دوم بن نصرت‌الدین احمد از ۷۴۰.
  • نورالورد بن سلیمان شاه بن اتابک احمد تا ۷۵۷.
  • اتابک پشنگ بن سلغرشاه بن اتابک احمد از۷۵۷ تا ۷۹۲.
  • پیر احمد بن اتابک پشنگ از ۷۹۲ تا ۷۹۸.
  • ابوسعید بن پیر احمد تا ۸۲۰.
  • شاه حسین بن ابی سعید از ۸۲۰ تا ۸۲۷.
  • غیاث الدین، کاوس بن هوشنگ.[۲۵]

این امرا به هیچ وجه از امرای سلاجقه نبوده و از شاهزادگان سلجوقی نیز کسی را تحت حمایت و تربیت نداشته‌اند و عنوان اتابکان دربارهٔ آنها به عنوان لقب و در واقع به معنی امیر و ملک مستقل است نه مربی شاهزادگان سلجوقی.[۲۶] بسیاری از سنوات راجع به سلطنت سلسله اتابکان لرستان تحقیقی نیست. غیر از سلسله اتابکان لرستان یک سلسلهٔ دیگر از اتابکان لر نیز در ناحیه لر کوچک حکومت می‌کرده و از اوایل قرن هفتم تا قرن دهم در آن ناحیه باقی بوده‌اند.[۲۷]

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "اتابکان لرستان" (به انگلیسی). دانشنامه ایرانیکا. Retrieved 1 اسفند 1395. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  2. ↑ دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج. ۶، ص. ۵۰۰.
  3. ↑ دایرةالمعارف فارسی، ج. ۱، ص. ۴۱.
  4. ↑ «اتابکان لرستان». لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۴.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «اتابکان لرستان». لغتنامه دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۴.
  6. ↑ «ATĀBAKĀN-E LORESTĀN». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۴.
  7. ↑ تاریخ گزیده حمدالله مستوفی
  8. ↑ "هزاراسپیان" (به انگلیسی). دانشنامه ایرانیکا. Retrieved 6 آبان 1389. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  9. ↑ روح‌الله بهرامی (پاییز ۱۳۹۰). «دولت آل خورشید و خلافت عباسی بررسی مناسبات سیاسی اتابکان لر کوچک با دربار خلافت عباسی». مجله پژوهش‌های تاریخی. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۴.
  10. ↑ ابوالفضل خطیبی. «اتابکان لرستان». دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
  11. ↑ «ATĀBAKĀN-E LORESTĀN». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۷.
  12. ↑ «پشتکوه». دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. دریافت‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۱۶.
  13. ↑ روح‌الله بهرامی و مهدی صلاح. «دولت آل خورشید و خلافت عباسی بررسی مناسبات سیاسی اتابکان لر کوچک با دربار خلافت عباسی 565 - 550 ه‍.ق». مجله تخصصی نور. کاراکتر zero width joiner character در |عنوان= در موقعیت 98 (کمک)[پیوند مرده]
  14. ↑ تاریخ بختیاری نویسنده: علی قلی خان سردار اسعد ص ۷۴ طهران ۱۳۳۳
  15. ↑ هفت شهر لیراوی نویسنده: علیرضا خلیفه زاده ص ۱۲۲. کاراکتر line feed character در |عنوان= در موقعیت 15 (کمک)
  16. ↑ مر کز دایرت المعارف اسلامی نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/article/225170/اتابکان-لرستان
  17. ↑ تاریخ گزیده. نویسنده: حمدالله مستوفی ص۵۵۰.
  18. ↑ شرف نامه بدلیسی.
  19. ↑ «اتابکان لر». میبو سرچ. دریافت‌شده در ۶ آبان ۱۳۸۹.[پیوند مرده]
  20. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :0 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  21. ↑ دائرةالمعارف فارسی، ج. ۲، ص. ۲۴۹۲
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ «اتابکان لر کوچک». میبو سرچ. دریافت‌شده در ۶ آبان ۱۳۸۹.[پیوند مرده]
  23. ↑ «لرستان در دوره اتابکان لر کوچک». تبیان لرستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۶ آبان ۱۳۸۹.
  24. ↑ «اتابکان لر کوچک». میبو سرچ. دریافت‌شده در ۶ آبان ۱۳۸۹.[پیوند مرده]
  25. ↑ لر کوچک و لر بزرگ در لغت‌نامه دهخدا
  26. ↑ دائرةالمعارف فارسی، ج. ۱، ص. ۴۱
  27. ↑ اتابکان لرستان و لر کوچک و لر بزرگ در لغت‌نامه دهخدا
Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id