| پوگروم یدوابنه | |
|---|---|
| بخشی از جنگ جهانی دوم و هولوکاست | |
 | |
| موقعیت | یدوابنه، لهستان اشغالی |
| مختصات | ۵۳°۱۷′۲۰″شمالی ۲۲°۱۸′۳۴″شرقی / ۵۳٫۲۸۸۷۹۲°شمالی ۲۲٫۳۰۹۵۴۲°شرقی |
| تاریخ | ۱۰ ژوئیه ۱۹۴۱ |
گونه حمله | پوگروم/کشتار دستهجمعی |
| کشتهها | کمینه ۳۴۰ یهودی لهستانی[۱] |
| مرتکبان | کمینه ۴۰ لهستانی بومی[۱] |
| انگیزه | یهودستیزی، دزدی، انتقامگیری دستهجمعی، همدستی[۲] |
| محاکمه | دادگاه ۱۹۴۹–۱۹۵۰، جمهوری خلق لهستان |
| بازجویی |
|
پوگروم یدوابنه به کشتار یهودیان لهستانی در ۱۰ ژوئیه ۱۹۴۱ در شهر یدوابنه، لهستان اشغالی، در جریان جنگ جهانی دوم و مراحل آغازین هولوکاست گفته میشود.[۳] در جریان این پوگروم، کمینه ۳۴۰ مرد، زن و کودک به قتل رسیدند، که حدود ۳۰۰ نفر از آنها در انباری حبس شده و سپس به آتش کشیده شدند. حدود ۴۰ لهستانی غیر یهودی به عنوان عاملان این کشتار شناسایی شدهاند، اگرچه پلیس نظامی آلمان در آن هنگام در شهر حضور داشت.
این کشتار در میان بسیاری دیگر کشتارها در منطقه پودلشه، پس از ورود نیروهای آلمانی اندکی پس از حمله آنها به اتحاد جماهیر شوروی، قرار میگیرد. یدوابنه خود تا آن هنگام در اشغالی ۲۰ ماهه توسط نیروهای شووری، پس از تقسیم لهستان به دست آلمان و شوروی، به سر میبرد.
قاتلان در یدوابنه از کلیشههای منفی «کمونیسم یهود» علیه قربانیان خود استفاده کردند.[۴] پیش از حمله شوروی به شرق لهستان، یدابنه در منطقه ای هوادار حزب ملی لهستان قرار گرفته بود؛ بلوکی ضدیهودی و ضد دولت پیش از جنگ لهستان، که پیشتر جناح افراطی رادیکال این حزب را در سال ۱۹۳۴ غیرقانونی اعلام کرده بود.[۵]
آگاهی از این کشتار تنها پس از تلاش فیلمسازان، روزنامه نگاران و دانشگاهیان لهستانی، به ویژه با انتشار نسخه انگلیسی کتاب همسایهها: نابودی جامعه یهودیان در یدابنه، لهستان از یان گروس در سال ۲۰۰۱، همگانی شد. توجه عمومی به این حادثه باعث تحقیقات رسمی در مورد کشتارها در سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۳ توسط مؤسسه یادبود ملی لهستان شد، که تأیید کرد عاملان اصلی کشتار، لهستانیهای بومی بودهاند. این یافتهها باعث بهت شدیدی در میان مردم لهستان شدند، چرا که روایتهای رایج مربوط به هولوکاست در لهستان را، که در آنها عاملان آلمانی معرفی میشدند و نه لهستانی، به چالش میکشیدند. در مراسم یادبود سال ۲۰۰۱ در یدوابنه، رئیسجمهور الکساندر کواشنیوسکی به نمایندگی از کشور عذرخواهی کرد، عذرخواهی که توسط رئیسجمهور برونیسواو کوموروفسکی در سال ۲۰۱۱ نیز تکرار شد.
پوگروم
توافق کلی وجود دارد که نیروهای پلیس آلمان در صبح ۱۰ ژوئیه ۱۹۴۱ یا روز پیش از آن در یدوابنه دیده شده و با اعضای شورای شهر دیدار کردند.[۶] در شهادت سموئل وازرشتاین در سال ۱۹۴۵ آمدهاست که هشت مرد گشتاپو در ۱۰ ژوئیه وارد شهر شدند و با مقامات شهر ملاقات کردند.[۷] به گفته شاهد دیگری، چهار یا پنج مرد گشتاپو وارد شدند و «در تالار شهر شروع به گفتگو [با اعضای شورا] کردند». پرساک مینویسد که «مرد گشتاپو» برای اشاره به هر آلمانی که اونیفورم سیاه داشت، استفاده میشد. به گفته شاهدان، آنها بر این باور بودند که جلسه برای بحث در مورد قتل یهودیان شهر برگزار شدهاست.[۸]
براساس گزارش IPN، در ۱۰ ژوئیه ۱۹۴۱ مردان لهستانی از روستاهای اطراف «به قصد شرکت در کشتار عمدی ساکنان یهودی این شهر»، به یدوابنه وارد شدند.[۱] گروس مینویسد که نقشی اساسی در این کشتار توسط چهار نفر انجام شد، از جمله یرژی لائودانسکی و کارول باردون، که اگرچه پیشتر با NKVD شوروی همکاری کرده بودند اما اکنون تلاش میکردند خود را به عنوان همدستانی جانفشان با آلمانیها جا بزنند.[۹] وی همچنین مینویسد که هیچ «فعالیت سازمان یافته مداومی» بدون رضایت آلمانیها در این شهر امکانپذیر نبود.[۱۰]
یهودیان شهر ناچار به بیرون آمدن از خانههای خود شده و به میدان بازار منتقل شدند و در آنجا به آنها دستور داده شد که علفهای روییده میان سنگفرشهای منطقه را بزدایند. در حین انجام این کار، آنها توسط ساکنان یدوابنه و مناطق مجاور مورد ضرب و شتم قرار گرفته و به زور ناچار به رقصیدن یا انجام تمرینهای بدنی شدند.[۱۱] سموئل وازرشتاین، هجده ساله، یکی از ساکنان یهودی، در ۵ آوریل ۱۹۴۵ بیانیه ای را به ییدیش نزد مؤسسه تاریخی یهودیان در بیاویستوک (که هدف آن گردآوری شهادت بازماندگان هولوکاست بود) به شرح زیر خواند:
وحشیگری دیگر زمانی بود که قاتلان به هر یهودی دستور دادند گودالی حفر کند و همه یهودیان پیشتر کشته شده را در آن دفن کند، و سپس خود آنها نیز کشته و به نوبه خود توسط دیگران دفن میشدند. تشریح تمام قساوتهای این ولگردها غیرممکن است و یافتن همانندی برای چنین زجری در تاریخ ما دشوار است. ریش یهودیان کهنسال سوزانده میشد، نوزادان تازه متولد شده در سینههای مادرانشان کشته میشدند، مردم به قصد کشتن مورد ضرب و شتم قرار میگرفتند و مجبور به آواز خواندن و رقصیدن میشدند. در پایان آنها به اقدام اصلی پرداختند - سوزاندن. کل شهر توسط محافظان محاصره شده بود تا کسی نتواند فرار کند. سپس به یهودیان دستور داده شد که در چهار ستون کنارهم، پشت به پشت، صف آرایی کنند، و خاخام نود ساله و shochet [قصاب کوشر] را جلوی آنها قرار دادند، به آنها یک پرچم قرمز دادند، و به همه دستور داده شد که آواز بخوانند و به داخل انبار رانده شدند. ولگردها در میانه راه آنها را به شکلی وحشیانه کتک میزدند. در نزدیکی دروازه، چند ولگرد ایستاده بودند و سازهای مختلفی را مینواختند تا فریاد قربانیان وحشتزده را خفه کنند. برخی تلاش کردند از خود دفاع کنند اما بی دفاع بودند. خون آلود و زخمی، آنها را به درون انبار هل دادند. سپس بر روی انبار نفت سفید ریختند و به آتش کشیدند. سپس ولگردها به جستجوی دیگر یهودیان بیمار و کودکان باقیمانده در خانهها پرداختند.[۱۲]
حدود ۴۰–۵۰ مرد یهودی ناچار شدند در حالی که آوازهای کمونیستی میخوانند، مجسمه ای از لنین را در یک میدان مجاور تخریب کنند و بخشی از مجسمه را با برانکارد چوبی به میدان بازار و سپس به یک انبار نزدیک منتقل کنند.[۱] ربی محلی، آویگدور بیاویستوکی، و قصاب کوشر، مندل نورنبرگ، این دسته را هدایت میکردند.[۸] طبق گفته یک شاهد عینی، گروه به انبار منتقل شد، و در آنجا آنها را ناچار به کندن گودال و پرتاب مجسمه به درون آن کردند. آنها سپس کشته شده و در همان گودال دفن شدند.[۱۳] محققان دولت لهستان این گور را در هنگام نبش قبری نسبی در سال ۲۰۰۱ پیدا کردند. در آن گور بقایای حدود ۴۰ مرد، چاقوی قصاب کوشر و سر مجسمه بتونی لنین قرار داشتند.[۱۴]
بیشتر یهودیان باقی مانده یدوابنه، حدود ۳۰۰ مرد، زن، کودک و نوزاد، در درون انبار حبس شدند. سپس انبار به آتش کشیده شد، و به احتمال زیاد از نفت سفید باقیمانده از ادوات نیروهای شوروی استفاده شد.[۱] این گروه در انبار نزدیک گروه نخست به خاک سپرده شدند. نبش قبر در سال ۲۰۰۱ یک گور دستهجمعی را در میان پایههای انبار پیدا کرد و گور دومی را نیز در نزدیکی همان پایهها.[۱۵]
چندین شاهد گزارش دادهاند که عکاسان آلمانی از این کشتار عکس گرفتهاند. همچنین گمانهزنیهایی در مورد فیلمبرداری از این پوگرم وجود دارند.[۱][۱۶]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ Ignatiew 2002.
- ↑ "Pogrom in Jedwabne: Course of Events". POLIN, Museum of the History of Polish Jews. Archived from the original on 29 September 2019. Retrieved 9 December 2020.
- ↑ (Gross 2001، صص. 14–20); (Stola 2003); (Persak 2011).
- ↑ (Persak 2011)
- ↑ Bikont 2015, pp. 9–31.
- ↑ Persak 2011, pp. 412–413.
- ↑ Gross 2001, p. 18.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ (Persak 2011، ص. 412)
- ↑ Gross 2001, p. 75.
- ↑ Gross 2001, pp. 46–47.
- ↑ (Ignatiew 2002)؛ در مورد اجبار به انجام تمرینهای بدنی (Persak 2011، ص. 412).
- ↑ (Wasersztajn 1945), quoted in (Gross 2001، صص. 19–20).
- ↑ (Wasersztajn 1945), quoted in (Gross 2001، صص. 19–20).
- ↑ Persak 2011, p. 429, n. 12.
- ↑ Musial 2003, p. 325.
- ↑ Maik, Michael; Ben-Dov, Avigdor; Ben-Dov, Laia (2004). Deliverance. The diary of Michael Maik: A True Story (به انگلیسی). Avigdor and Laia Ben-Dov. pp. 38–39. ISBN 9789659070107.
کتابشناسی
- Baker, Julius; Tzinovitz, Moshe (1980). "My Hometown Yedwabne, Province of Lomza, Poland". In Baker, Julius; Baker, Jacob (eds.). Yedwabne: History and Memorial Book. Jerusalem and New York: The Yedwabner Societies in Israel and the United States of America.
- Bikont, Anna (2015) [2004]. The Crime and the Silence: Confronting the Massacre of Jews in Wartime Jedwabne. Translated by Alissa Valles. New York: Farrar, Strauss and Giroux. ISBN 978-0-374-17879-6.
- Browning, Christopher R. (2004). The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939 – March 1942. Lincoln: University of Nebraska Press and Yad Vashem. ISBN 978-0-8032-5979-9.
- Cienciala, Anna M. (2003). "The Jedwabne Massacre: Update and Review". The Polish Review. 48 (1): 49–72. JSTOR 25779370.
- Chodakiewicz, Marek Jan (2001). "Research Before Conclusion: The Problems of Shock Therapy in Jedwabne" (PDF). Glaukopis.
- Chodakiewicz, Marek Jan (2005). The Massacre in Jedwabne, July 10, 1941: Before, During, After. Boulder, CO: East European Monographs, distributed by Columbia University Press. ISBN 978-0-88033-554-6.
- Crago, Laura (2012). "Jedwabne". In Megargee, Geoffrey P.; Dean, Martin (eds.). Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Vol. IIA. Bloomington and Indianapolis: United States Holocaust Memorial Museum. pp. 899–902. ISBN 978-0-253-35328-3.
- Gross, Jan T. (2001). Neighbors: The Destruction of the Jewish Community in Jedwabne, Poland. Princeton and Oxford: Princeton University Press. ISBN 978-0-14-200240-7.
- Gross, Jan (2003). "Critical Remarks Indeed". In Polonsky, Antony; Michlic, Joanna B. (eds.). The Neighbors Respond: The Controversy over the Jedwabne Massacre in Poland. Princeton: Princeton University Press. pp. 344–370. ISBN 978-0-691-11306-7.
- Holc, Janine P. (Autumn 2002). "Working through Jan Gross's Neighbors". Slavic Review. 61 (3): 454. doi:10.2307/3090294. JSTOR 3090294.
- Holc, Janine P. (Spring 2008). "The Massacre in Jedwabne, July 10, 1941: Before, During, After. By Marek Jan Chodakiewicz". Slavic Review. 67 (1): 202–203. doi:10.2307/27652785. JSTOR 27652785.
- Ignatiew, Radosław J. (9 July 2002). "Press release on final findings of investigation S 1/00/Zn into the killing of Polish citizens of Jewish origin in the town of Jedwabne, on 10 July 1941, i.e. pursuant to Article 1 point 1 of the Decree of 31 August 1944". Warsaw: Institute of National Remembrance (IPN). Archived from the original on 3 October 2002.Also in Polonsky, Antony; Michlic, Joanna B., eds. (2003). "Findings of Investigation S1/00/Zn into the Murder of Polish Citizens of Jewish Origin in the Town of Jedwabne on 10 July 1941, pursuant to Article 1 Point 1 of the Decree of 31 August 1944". The Neighbors Respond: The Controversy over the Jedwabne Massacre in Poland. Princeton: Princeton University Press. pp. 133–136. ISBN 978-0-691-11306-7.
- Ignatiew, Radosław J. (30 June 2003). "Postanowienie" (PDF). Warsaw: Institute of National Remembrance (IPN). Archived (PDF) from the original on 14 November 2012.
- Kaczyński, Andrzej (2003). "'Burnt Offering', Rzcezpospolita, 5 May 2000". In Polonsky, Antony; Michlic, Joanna B. (eds.). The Neighbors Respond: The Controversy over the Jedwabne Massacre in Poland. Princeton and Oxford: Princeton University Press. pp. 50–59. ISBN 0-691-11306-8.
- Kitchen, Martin (1990). A World in Flames: A Short History of the Second World War. Longman. ISBN 978-0-582-03408-2.
- Lukowski, Jerzy; Zawadzki, Hubert (2019). A Concise History of Poland (Third ed.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-42436-3.
- Machcewicz, Paweł; Persak, Krzysztof, eds. (2002). Wokół Jedwabnego. Vol. 1: Studia, 2: Dokumenty. Warsaw: Instytut Pamięci Narodowej. ISBN 978-8389078087. OCLC 470327322.
- Matthäus, Jürgen (2004). "Operation Barbarossa and the Onset of the Holocaust, June–December 1941". In Browning, Christopher (ed.). The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939 – March 1942. Lincoln: University of Nebraska Press. pp. 244–308. ISBN 978-0-8032-5979-9.
- Michlic, Joanna B. (2002). "Coming to Terms with the 'Dark Past': The Polish Debate about the Jedwabne Massacre". Vidal Sassoon International Center for the Study of Antisemitism, the Hebrew University of Jerusalem. Jerusalem.
- Michlic, Joanna B.; Polonsky, Antony (January 2008). "Letter to the Editor". History. 93 (309): 154–158. doi:10.1111/j.1468-229x.2008.00415.x.
- Michlic, Joanna (2012). "The Jedwabne Debate: Reshaping Polish National Mythology". In Wistrich, Robert (ed.). Holocaust Denial: The Politics of Perfidy. Berlin, Boston and Jerusalem: Walter de Gruyter and Hebrew University Magnes Press. pp. 67–84. ISBN 978-3-11-028814-8.
- Musial, Bogdan (2003). "The Pogrom in Jedwabne: Critical Remarks about Jan T. Gross's Neighbors". In Polonsky, Antony; Michlic, Joanna B. (eds.). The Neighbors Respond: The Controversy over the Jedwabne Massacre in Poland. Princeton and Oxford: Princeton University Press. pp. 304–343. ISBN 0-691-11306-8.
- Nowak-Jezioranski, Jan (2003). "A Need for Compensation". In Polonsky, Antony; Michlic, Joanna B. (eds.). The Neighbors Respond: The Controversy over the Jedwabne Massacre in Poland. Princeton and Oxford: Princeton University Press. pp. 87–92. ISBN 0-691-11306-8.
- Persak, Krzysztof (August 2011). "Jedwabne before the Court: Poland's Justice and the Jedwabne Massacre—Investigations and Court Proceedings, 1947–1974". East European Politics and Societies. 25 (3): 410–432. doi:10.1177/0888325411398915.
- Polak, Joseph A. (Winter 2001). "Exhuming Their Neighbors: A Halakhic Inquiry". Tradition: A Journal of Orthodox Jewish Thought. 35 (4): 23–43. JSTOR 23262406.
- Polonsky, Antony; Michlic, Joanna B., eds. (2003). The Neighbors Respond: The Controversy over the Jedwabne Massacre in Poland. Princeton and Oxford: Princeton University Press. ISBN 0-691-11306-8.
- Polonsky, Antony; Michlic, Joanna B., eds. (2003). "Chronology". The Neighbors Respond: The Controversy over the Jedwabne Massacre in Poland. Princeton and Oxford: Princeton University Press. pp. 451–458. ISBN 0-691-11306-8.
- Rosenblatt, Adam (2015). Digging for the Disappeared: Forensic Science after Atrocity. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-8877-9.
- Rosenfeld, Alvin (2002). "Facing Jedwabne". American Jewish Committee. Archived from the original on 24 May 2012.
- Rossino, Alexander B. (2003). "Polish 'Neighbors' and German Invaders: Contextualizing Anti-Jewish Violence in the Białystok District during the Opening Weeks of Operation Barbarossa". In Steinlauf, Michael; Polonsky, Antony (eds.). Polin: Studies in Polish Jewry. Vol. 16. Oxford: Littman Library of Jewish Civilization. pp. 450–471. ISBN 978-1-874774-74-7. OCLC 936831526.
- Shafir, Michael (2012). "Denying the Shoah in Post-Communist Eastern Europe". In Wistrich, Robert (ed.). Holocaust Denial: The Politics of Perfidy. Berlin, Boston and Jerusalem: Walter de Gruyter and Hebrew University Magnes Press. pp. 27–66. ISBN 978-3-11-028814-8.
- Shore, Marci (2005). "Conversing with Ghosts: Jedwabne, Zydokomuna, and Totalitarianism". Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History. 6 (2): 345–374. doi:10.1353/kri.2005.0027.
- Stachura, Peter (April 2007). "Review: The Massacre in Jedwabne, 10 July 1941: Before, During, and After". History. 92 (306): 276–277. doi:10.1111/j.1468-229X.2007.394_31.x.
- Stachura, Peter (6 February 2008). "Jedwabne: A reply to Antony Polonsky & Joanna Michlic" (PDF). Glaukopis. Archived from the original (PDF) on 10 May 2017.
- Stokarska, Jadwiga (23 April 2008). "90. posiedzenie Senatu RP [90th session of the Senate of the Republic of Poland]". The Senate of the Republic of Poland. Archived from the original on 18 October 2014.
- Stola, Dariusz (Spring 2003). "Jedwabne: Revisiting the Evidence and Nature of the Crime". Holocaust and Genocide Studies. 17 (1): 139–152. doi:10.1093/hgs/17.1.139. SSRN 2831412.
- Stone, Dan (2010). Histories of the Holocaust. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-956679-2.
- Tec, Nechama (1993). Defiance: The Bielski Partisans. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-509390-2.
- Wasersztajn, Szmul (5 April 1945). "Deposition". Warsaw: Jewish Historical Institute. "Witness Szmul Wasersztajn, written down by E. Sztejman; chairman of the Voivodeship Jewish Historical Commission, M. Turek; freely translated from the Yiddish language by M. Kwater." Collection no. 301 ("Individual Depositions"), document no. 152 (301/152).
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - Wolentarska-Ochman, Ewa (2006). "Collective Remembrance in Jedwabne: Unsettled Memory of World War II in Postcommunist Poland". History and Memory. 18 (1): 152–178. doi:10.2979/his.2006.18.1.152. JSTOR 10.2979/his.2006.18.1.152.
- Wróbel, Piotr (2006a). "Polish-Jewish Relations and Neighbors by Jan T. Gross: Politics, Public Opinion and Historical Methodology". In Hayes, Peter; Herzog, Dagmar (eds.). Lessons and Legacies: The Holocaust in International Perspective, Volume VII. Evanston: Northwestern University Press. pp. 387–399. ISBN 0-8101-2370-3.
- Wróbel, Piotr (2006b). "The Massacre in Jedwabne, July 10, 1941: Before, During, and After". The Sarmatian Review. 26 (3): 1238–1241.
پیوند به بیرون
