Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  2. Weltenzyklopädie
  3. رهبری سید علی خامنه‌ای - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
رهبری سید علی خامنه‌ای - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
رهبری سید علی خامنه‌ای
۱۴ خرداد ۱۳۶۸ – اکنون
حزبجامعه روحانیت مبارز
انتخابات۱۳۶۸
مقربیت رهبری، تهران، ایران
→ خمینی •

پس از مرگ سید روح‌الله خمینی در ۱۳۶۸، سید علی خامنه‌ای که رئیس‌جمهور بود، به‌عنوان دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد. پیش از انتخاب خامنه‌ای، حسینعلی منتظری قائم‌مقام رهبر ایران بود و برای رهبری در نظر گرفته شده بود. انتخاب خامنه‌ای در آن زمان به‌دلیل نداشتن مرجعیت بحث‌برانگیز بود. خامنه‌ای همه‌گیری کووید-۱۹ را احتمال «حملهٔ بیولوژیکی» توصیف و واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی به ایران را ممنوع کرد که عفو بین‌الملل واکنش نشان داد و در بیانیه‌ای نوشت: «خامنه‌ای در حال بازی با جان میلیون‌ها انسان است.»[۱] به وی اتهاماتی چون دستور ترور میکونوس نسبت داده شده است. همچنین در فروردین ۱۴۰۴ سباستین باسو، دادستان اصلی پرونده انفجار آمیا، مرکز یهودیان آرژانتین در بوئنوس آیرس از دادگاه فدرال این کشور خواست که برای علی خامنه‌ای، رهبر ایران حکم بازداشت داخلی و بین‌المللی صادر کند.[۲][۳] اعتراضات گسترده‌ای شامل اعتراضات دانشجویی ۱۳۷۸، اعتراضات جنبش سبز در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹، اعتراضات دی ۱۳۹۶، اعتصابات ۱۳۹۷–۱۳۹۸، اعتراضات آبان و دی ۱۳۹۸ و خیزش ۱۴۰۱ ایران به وقوع پیوست که همه آنها به شکل خون‌باری در دوران رهبری وی سرکوب شد.

آغاز رهبری

پس از درگذشت خمینی، خبرگان رهبری در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، سید علی خامنه‌ای را که در آن زمان ریاست جمهوری ایران را به‌عهده داشت، به سمت «رهبر جمهوری اسلامی ایران» برگزیدند.[۴]

برگزیدگی به رهبری

مقالهٔ اصلی: برگزیدگی سید علی خامنه‌ای به مقام رهبری

پیش از درگذشت خمینی، حسینعلی منتظری برای جانشینی او برگزیده شده‌بود. در ۶ فروردین سال ۱۳۶۸ و همزمان با درگیری منتظری با نظام، روح‌الله خمینی وی را از این سمت عزل کرد و سپس وی نیز استعفا داد.[۵] به گفته محمدرضا مهدوی کنی در کتاب خاطراتش، مسئلهٔ قائم مقامی رهبری در قانون اساسی پیش‌بینی نشده‌بود. اما به دلیل مریضی و سالخوردگی خمینی، مجلس خبرگان پیش‌دستی کرد و موضوع قائم مقامی رهبری را پیش‌بینی نمود تا اگر حادثه‌ای برای خمینی پیش بیاید کشور با خلأ روبه‌رو نشود.[۶]

پس از مرگ روح‌الله خمینی، در ۱۵ خرداد ۱۳۶۸، مجلس خبرگان جلسه فوق‌العاده‌ای تشکیل داد. در این جلسه نخست با اکثریت مطلق آرا به استعفای حسینعلی منتظری رسمیت داده شد. سپس، در خصوص انتخاب یک مرجع تقلید بالفعل، که در آن زمان تنها سیدمحمدرضاگلپایگانی مطرح بود، بحث شد و توافق حاصل نگردید. نظر اکثریت آن بود که توان مدیریت سیاسی بر مرجعیت دینی اولویت دارد. قانون اساسی در آن زمان مرجعیت را از شرایط رهبری می‌دانست. خبرگان در این موضوع از شورای بازنگری قانون اساسی و استفساریه روح‌الله خمینی مبنی بر ضروری نبودن شرط مرجعیت پیروی کرد. در ادامه، موضوع شورای رهبری‌ای سه نفره مرکب از علی مشکینی و موسوی اردبیلی و سید علی خامنه‌ای برای جانشینی سید روح‌الله خمینی پیشنهاد شد، که نتوانست آرای کافی را به‌دست بیاورد. نهایتاً اغلب اعضا رأی به رهبری سید علی خامنه‌ای دادند، هرچند که خود وی صراحتاً مخالف بود و خود را شایسته این مقام نمی‌دانست.[۷] سرانجام ۸۰٫۹ درصد حاضران در مجلس خبرگان که ۷۲ درصد کل اعضا را تشکیل می‌دادند، به رهبری سید علی خامنه‌ای رای دادند.[۸] در این جلسه هم چنین هاشمی رفسنجانی پیش از رای‌گیری سخنرانی کرد و به تمجید از او پرداخت.[۹]

در پی بازنگری قانون اساسی، در ۶ مرداد ۱۳۶۸ متن جدید از طریق همه‌پرسی به تصویب عمومی رسید و مرجعیت را از شروط رهبری حذف گردید. سپس، خبرگان رهبری مجدداً جلسه فوق‌العاده ای را در ۱۵ مرداد ماه آن سال تشکیل داد و با رأی موافق ۶۰ تن از ۶۴ تن از اعضای حاضر، رهبری سید علی خامنه‌ای را طبق قانون اساسی جدید مجدداً تصویب و تأیید کرد.[۱۰][۱۱]

نقدها

همچنین ببینید: نقد رهبر جمهوری اسلامی ایران و همه‌پرسی قانون اساسی ایران (۱۳۶۸)
  • انتخاب خامنه‌ای برای رهبری بحث‌برانگیز بوده است.[۱۲] وی یکی از شرط‌های به دست گرفتن امر رهبری یعنی مرجعیت را مطابق با قانون اساسی نداشت. بر اساس اصل صد و نهم قانون اساسی سابق شرایط و صفات رهبری یا اعضای شورای رهبری عبارت بود از: صلاحیت علمی و تقوایی لازم برای افتا و مرجعیت، بینش سیاسی و اجتماعی و شجاعت و قدرت و مدیریت کافی برای رهبری؛ ولی او عنوان مرجعیت را نداشت.[۷] هاشمی رفسنجانی به نقل از خمینی در مجلس خبرگان گفت که وی گفته‌بوده است که مرجعیت لازم نیست.[۱۳][۱۴]

خمینی پیش از درگذشتش خود خواستار اصلاح قانون اساسی بود و خود شورایی برای بازنگری در قانون اساسی تشکیل داده‌بود. وی در ۹ اردیبهشت ۱۳۶۸ در نامه‌ای به علی مشکینی، رئیس شورای بازنگری قانون اساسی، نوشته بود که:

معتقدم برای رهبری شرط مرجعیت لازم نیست. مجتهد عادل مورد تأیید خبرگان محترم سراسر کشور، کفایت می‌کند.[۱۵][۱۶]

  • در سال ۸۳ قاسم شعله‌سعدی نمایندهٔ مجلس‌های سوم و چهارم در نامه‌ای به سید علی خامنه‌ای وی را حجت‌الاسلام خطاب کرد و گفت در زمان انتصاب به عنوان رهبر، فاقد شرایط تعیین‌شده برای رهبری در قانون اساسی بوده است.[۱۷]
  • مهدی کروبی بعد از حادثه سرنگونی هواپیمای اوکراینی گفت: خامنه‌ای چه علت سرنگونی را می‌دانسته و به سران حکومت اجازه فریب داده و چه بی‌خبر بوده، در هر دو صورت شرایط رهبری را ندارد، چرا که او فرمانده کل قوا است و در این رابطه مسئولیت مستقیم دارد.[۱۸][۱۹][۲۰]
  • در ۷ تیر ۱۳۹۹ محمد موسوی خوئینی در نامه‌ای به سید علی خامنه‌ای اوضاع اقتصادی و غیرقابل دوام و وخامت مشکلات مردم و عمق بی‌اعتقادی و بی‌اعتمادی مردم را نشات گرفته از مدیریت در بالاترین سطح جمهوری اسلامی دانست.[۲۱][۲۲][۲۳]
  • در جریان اعتراضات ۱۴۰۰ اصفهان، ابوالفضل قدیانی در ۸ آذر ۱۴۰۰، خامنه‌ای مسئول سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز اصفهان و چهارمحال بختیاری می‌داند و گفت: «نظام استبداد دینی به‌ریاست مستبد امروز ایران علی خامنه‌ای بالاخره نتوانست تحصن اعتراضی مسالمت‌آمیز، خشونت‌پرهیز و مدنی مردم شریف و شجاع اصفهان را تحمل کند و ناگزیر ماهیت ضدمردمی، خشن و سرکوبگر خود را بار دیگر آشکار کرد و پس از آتش زدن چادرهای برپاشده متحصنین در زاینده‌رود با گاز اشک‌آور و شلیک گلوله‌های ساچمه‌ای و باتوم به معترضان حمله‌ور شد و به ضرب‌وجرح آنان پرداخت، کثیری از معترضان را به‌شدت مجروح و عدهٔ زیادی از آنان را دستگیر کرد و به خیال خام خود آتش اعتراضات به‌حق مردم را خاموش کرده است.»[۲۴]

نقض حقوق بشر

برخی از اتهامات خامنه‌ای در نقض حقوق بشر:

سطح زندگی و دارایی

محمد محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر علی خامنه‌ای نیز سطح زندگی وی را پایین‌تر از حد متوسط ایران توصیف کرده است.[۲۷] حیدر رحیم پور ازغدی و غلامعلی حداد عادل می‌گویند که وی زندگی ساده‌ای دارد و اوایل در دهه ۶۰ کل وسایل زندگی وی در حد یک وانت بوده است و غذایشان ساده‌تر از حالت معمول است.[۲۸][۲۹] کریم سجادپور، مشاور بنیاد کارنگی، نیز وی را ساده زیست توصیف کرده است.[۳۰] همچنین بنا بر گزارش رویترز، این خبرگزاری هیچ سندی یافت نکرده که نشان دهد علی خامنه ای از اموالی که تحت اختیار وی در بیت رهبری قرار دارد، برای زندگی شخصی استفاده کرده باشد.[۳۱]برخی خبرگزاری‌ها، ادعای ساده‌زیستی خامنه‌ای را رد کرده و دارایی امپراتوری مالی وی را «۲۰۰ میلیارد دلار» می‌دانند.[۳۲][۳۳][۳۴] در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳ خبرگزاری رویترز، پس از تحقیقات شش‌ماهه خود گزارش داد که علی خامنه‌ای، ۹۵ میلیارد دلار را در کنترل و مدیریت خود دارد. اصلی‌ترین کانون این دارایی «ستاد اجرایی فرمان امام» است. این کانون اقتصادی تقریباً بخش‌های اصلی اقتصاد ایران از صنایع نفت تا بازار پول و ارتباطات و… را در دست دارد. این ستاد سرمایه اولیه‌اش را از طریق ضبط و مصادرهٔ اموال مردم عادی ایران، از اعضای اقلیت‌های دینی گرفته تا تجار و ایرانیان خارج از کشور، تشکیل داده است.[۳۵][۳۶][۳۷][۳۸] به گفته بهزاد نبوی، چهار نهاد «ستاد اجرایی فرمان امام»، «قرارگاه خاتم‌الانبیاء»، «آستان قدس رضوی» و «بنیاد مستضعفان» ۶۰ درصد از ثروت ایران را به خود اختصاص داده و در اختیار دارند. این چهار نهاد وابسته به دفتر رهبر جمهوری اسلامی است.[۳۹] سید پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان، در روز دوشنبه ۶ مرداد ۱۳۹۹ در یک نشست خبری اعلام کرد که این بنیاد در سال ۱۳۹۸، ۳۶ هزار میلیارد تومان درآمد و ۷ هزار میلیارد تومان سود از گردش مالی این بنیاد داشته است.[۴۰][۴۱][۴۲] توکلی در گفتگویی با روزنامه اعتماد در مرداد ۹۹ با اشاره به ۳۶ هزار میلیارد تومان گردش مالی بنیاد مستضعفان در سال، گفت، برای به اجرا درآمدن طرح شفافیت مالی کشور باید از دفتر علی خامنه‌ای شروع شود، در حالی که این دفتر مانع‌تراشی کرده و نمی‌گذارد این طرح پیش رود.[۴۳] به گفته صدای آمریکا به نقل از رویترز، خرید سهام یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های ایران در سال ۲۰۰۷ میلادی، و خرید سهام بزرگ‌ترین شرکت مخابراتی کشور در سال ۲۰۰۹ میلادی، یکی از اقدامات خامنه‌ای بود که توسط ستاد اجرایی فرمان امام اجرا شد و در نتیجه این ستاد به‌عنوان یکی از صندوق‌های بزرگ سرمایه‌گذاری خصوصی جهان در سال ۲۰۱۰ درآمد.[۴۴]در حالی که خامنه‌ای و سپاه پاسداران دارای امپراتوری ثروت هستند در دوران حکومت جمهوری اسلامی پدیده‌هایی به اسم «قبر خوابی و پشت‌بام خوابی»[۴۵][۴۶] «شکار حیوانات وحشی»[۴۷][۴۸] «افزایش حاشیه‌نشینی»، «کوره‌نشینی»[۴۹][۵۰][۵۱] «افزایش کلیه‌فروشی»[۵۲][۵۳][۵۴] «افزایش فحشا»[۵۵][۵۶][۵۷][۵۸] «گربه‌خواری»[۵۹][۶۰][۶۱] «هم‌خانگی خانواده‌ها»[۶۲][۶۳] «افزایش کودکان کار» و «اجاره دادن کودکان کار»[۶۴][۶۵][۶۶][۶۷][۶۸] «زباله‌گردی کودکان»[۶۹][۷۰][۷۱] به وجود آمده است.

ادعای جاری شدن حرف خدا از خامنه‌ای

بر اساس ویدئویی که از دیدار علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، با خانواده قاسم سلیمانی منتشر شد، او به جلسه‌ای «حدود بیست سال» پیش با تعدادی از فرماندهان سپاه اشاره می‌کند و ادعا می‌کند: «صحبت گرم و گیرایی کردم. من حرف می‌زدم، اما حرف خدا بود و زبان من بود و خیلی اثرگذار بود.» اظهارات علی خامنه‌ای در دیدار با خانواده قاسم سلیمانی و اشاره‌اش به این که حدود بیست سال پیش «حرف خدا» از زبان او بیان شده، واکنش‌های بسیاری را در رسانه‌های اجتماعی برانگیخته است. علی خامنه‌ای در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ در زمان رهبر شدن گفته بود «باید خون گریست بر جامعه اسلامی که حتی احتمال [رهبری] کسی مثل بنده در آن مطرح شود.»[۷۲]

دیدگاه‌های شخصیت‌ها دربارهٔ ادعای خدایی وی

  1. علی‌رضا میران، پزشک متخصص مغز و اعصاب، با بیان اینکه «این سخنان اوج روان‌گسیختگی» خامنه‌ای را آشکار کرد، نوشته است: «سخنان جنون‌آمیز در خفا، در عیان بیان می‌شوند؛ دیکتاتور دیگر کنترلی بر خویش ندارد.»[۷۳]
  2. فرج سرکوهی، روزنامه‌نگار، ادعای خامنه‌ای را «مالیخولیای مهتری، خودشیفتگی، خودخدا و پیامبر و زبانِ خدا و فرزانه‌پنداری و نارسیسیم شدید» دانسته است.[۷۴]

دولت پنهان

برخی از منابع، بیت و دفتر وی را یک شبکه پیچیده و بلکه دولت پنهان نظام جمهوری اسلامی ایران معرفی کرده‌اند.[۷۵][۷۶][۷۷][۷۸]

دخالت در امور معیشتی مردم و نیز لایحه بودجه دولت

خامنه‌ای بارها در حوزه‌های تخصصی، وارد شده و زندگی شهروندان ایرانی را با مخاطرات فراوانی مواجه ساخته است؛ هرچند در سخنرانی‌هایش می‌گوید که تخصصی در این امور ندارد.[۷۹][۸۰][۸۱] همچنین محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز گفت که دولت، لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ را بر پایه نظر خامنه‌ای اصلاح می‌کند.[۸۲][۸۳][۸۴][۸۵]

سید محمد حسینی، معاون پارلمانی رئیسی، در اینباره گفت: اصلاحاتی در ساختار بودجه کشور انجام شده که سال‌ها مورد تأکید رهبر معظم انقلاب بوده و دولت سیزدهم این مهم را در لایحه بودجه مدنظر داشته و محقق کرده است.[۸۶]

سیاست خارجی و روابط دیپلماتیک

همایش اقتدار بسیج در ورزشگاه آزادی با حضور ده‌ها هزار نفر از بسیجیان تهران با سخنرانی سید علی خامنه‌ای در ۱۲ مهر ۱۳۹۷

اعتقاد به لزوم گسترش روابط دیپلماتیک با شرق و غرب دارد البته آمریکا را از این موضوع استثناء می‌کند.[۸۷] به اعتقاد وی پس از جنگ جهانی دوم دنیا دو قطبی بود یعنی کمونیزم در مقابل سرمایه‌داری و با پیروزی انقلاب اسلامی ایران جهان سه قطبی شد چرا که ایران الگوی متفاوت از بلوک غرب و شرق مطرح می‌کرد و با فروپاشی شوروی دوباره جهان دو قطبی شده یعنی اسلام در مقابل جهان غرب و سرمایه‌داری، و به اعتقاد وی به همین دلیل غرب به مبارزه با جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد چرا که وی الگوی قدرتمندی از یک قطب جدید در جهان ارائه می‌دهد.[۸۸] بر اساس گفتارهای خامنه‌ای در جمع سفرا و نمایندگان ایرانی در جهان، کتابی با عنوان راهبرد سیاست خارجی، در سال ۱۳۹۰ منتشر شد، این کتاب حاوی دیدگاه‌های خامنه‌ای در زمینه دیپلماسی هم در دوران ریاست جمهوری و هم رهبری وی می‌باشد.[۸۹]

عراق

برهم صالح که ۱۰ مهر ۱۳۹۷ دوره ریاست جمهوری وی در عراق شروع شد در ۲۶ آبان همان سال با سید علی خامنه‌ای در تهران دیدار کرد. در این دیدار رهبر ایران با اشاره به عزم ایران برای گسترش روابط با عراق افزود «عراقِ عزیز، قوی، مستقل و پیشرفته برای ایران بسیار مفید است و ما در کنار برادران عراقی خود خواهیم بود.» در این دیدار رئیس‌جمهور عراق نیز یادآور شد که «من با یک پیام آشکار به تهران آمده‌ام مبنی بر اینکه عوامل و عناصر پیونددهندهٔ دو ملت ایران و عراق، ریشه در تاریخ دارد و غیرقابل تغییر است.»[۹۰]

نخست‌وزیر عراق عادل عبدالمهدی در ۱۷ فروردین ۱۳۹۸ با رهبر ایران دیدار کرد، در این دیدار خامنه‌ای تأکید کرد که روابط ایران و عراق فراتر از دو همسایه است، چرا که دولت و ملت ایران سعادت و پیشرفت عراق را به نفع خود می‌دانند. نخست‌وزیر عراق نیز تأکید کرد که روابط عراق با ایران روابط ویژه‌ای است و عراق هیچ‌گاه به تحریم‌های آمریکا علیه ایران نخواهد پیوست.[۹۱]

در هفته اول ژوئیه ۲۰۲۱ علی خامنه‌ای، رئیس سازمان اطلاعات سپاه، حسین طائب را مأمور کرد تا به شبه نظامیان شیعه عراق بگوید که حملات خود را علیه نیروهای آمریکایی و تا خروج کامل آنان از عراق تشدید کنند و دامنهٔ حملات خود را به نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه نیز گسترش دهند.[۹۲][۹۳]

نامه‌های سرگشاده به غرب

مقالهٔ اصلی: نامه‌های سید علی خامنه‌ای به جوانان غربی

سید علی خامنه‌ای در طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ نامه‌هایی را برای جوانان جهان غرب و به‌طور خاص جوانان اروپا و آمریکای شمالی فرستاد. خطاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی و عموم جوانان در کشورهای غربی سر تیتر نامه‌های وی بودند که به ۵۲ زبان دنیا ترجمه شد.[۹۴][۹۵][۹۶]

چالش‌ها و اعتراض‌های داخلی

در تظاهرات ۲۲ اکتبر ۲۰۲۲ برلین، شخصی لباس مبدل خامنه‌ای به عنوان یک هیولا را پوشیده که در حال اعدام زنان است.

قتل‌های زنجیره‌ای ایران

مقالهٔ اصلی: قتل‌های زنجیره‌ای ایران
همچنین ببینید: گاه‌شمار قتل‌های زنجیره‌ای ایران

در جریان قتل‌های زنجیره‌ای ایران برخی از دگراندیشان و مخالفان حکومت جمهوری اسلامی به دست نیروهای وزارت اطلاعات کشته شدند.[۹۷]

حمله به کوی دانشگاه تهران ۱۳۷۸

مقالهٔ اصلی: حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۳۷۸)

در ۱۸ تیر ۱۳۷۸، انصار حزب‌الله،[۹۸] لباس شخصیها و مأموران امنیتی به کوی دانشگاه حمله کرده و به ضرب و شتم و بازداشت شماری از دانشجویان پرداختند. اعتراض‌های سراسری دانشجویان و مردم در بسیاری از شهرهای کشور تا ۲۳ تیرماه ادامه یافت.[۹۹] سرکوب اعتراضات تیر ۱۳۷۸ از بزرگ‌ترین چالش‌های جنبش دانشجویی و حکومت جمهوری اسلامی است.[۱۰۰]

توقیف فله‌ای مطبوعات

مقالهٔ اصلی: توقیف فله‌ای مطبوعات

بر پایه یکی از سخنرانی‌های خامنه‌ای، شمار قابل توجهی از روزنامه‌ها به گونه فله‌ای توقیف شدند و نزدیک به هزار روزنامه‌نگار، بیکار شدند.[۱۰۱]

انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸

مقاله‌های اصلی: انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸) و پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران

سازمان عفو بین‌الملل در اطلاعیه‌ای، سخنرانی خامنه‌ای در نماز جمعهٔ ۲۹ خرداد ۱۳۸۸[۱۰۲] که یک هفته بعد از انتخابات برگزار شد را «چراغ سبز رهبر ایران برای سرکوب» توصیف کرد. اعتراضات فردای آن روز با کشته شدن چند تن از معترضان همراه شد.[۱۰۳][۱۰۴]

دیری نپایید که اعتراضات متوجه خامنه‌ای شد و معترضان با سردادن شعارهایی، عملکرد وی را مورد اعتراض قرار دادند.[۱۰۵]

او در پاسخ به درخواست موسوی اردبیلی، برای آزادی زندانیان سیاسی گفت:

شما در زمان امام راحل عظیم الشان، رئیس شورای عالی قضائی بودید و من رئیس‌جمهور. در آن زمان که متولی قوهٔ قضائیه شما بودید به دستور رهبر فقید انقلاب، مخالفان نظام اعدام می‌شدند. اکنون من دستور نداده‌ام مخالفان نظام را اعدام کنند، آن‌ها را فقط زندانی کرده‌اند، حالا شما به این هم اعتراض می‌کنید؟![۱۰۶][۱۰۷]

در پی حوادث سال ۸۸ دانشگاه اسلو او را در سال ۲۰۰۹ دیکتاتور سال شناخت.[۱۰۸]

در سال ۱۳۹۰، اسنادی از دیدار نمایندگان مجلس و خامنه‌ای در سال ۱۳۸۸ منتشر شد که در آن دیدار، خامنه‌ای گفته بود قوهٔ قضاییه باید میان معترضان و آشوبگران تمایز قایل شود، اما این تمایز به معنی مصونیت معترضان نیست و آن‌ها نیز باید تاوان آنچه را که می‌گویند، بپردازند.[۱۰۹]

محمود امجد، استاد اخلاق حوزه علمیه قم در ۱۶ آذر ۱۳۹۹ ضمن اظهار تاسف از اعدام روح‌الله زم و در واکنش به این جنایت، مسئول تمام جنایت‌ها و کشته‌شدگان از سال ۸۸ را سید علی خامنه‌ای دانسته و به او توصیه کرده تا دست از این استبداد بردارد.[۱۱۰][۱۱۱]

حادثهٔ کهریزک

مقالهٔ اصلی: بازداشتگاه کهریزک § گزارش کمیته گزارشگران حقوق بشر

پس از انتخابات، چند تن از دستگیرشدگان از جمله فرزند عبدالحسین روح الامینی از وفاداران به سید علی خامنه‌ای در بازداشتگاه کهریزک، جان خود را از دست دادند که حتی ادعای شکنجهٔ زندانیان نیز شده است. پس از این ماجرا وی دستور تعطیلی بازداشتگاه را صادر کرد.[۱۱۲]

حمله به کوی دانشگاه

در دومین حمله به کوی دانشگاه (حملهٔ نخست در زمان ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی روی داده‌بود)، متجاوزان با شعار حمایت از رهبر به ضرب و شتم دانشجویان پرداختند، که خامنه‌ای در نماز جمعهٔ ۲۹ خرداد این عمل را تقبیح کرد.[۱۱۳] وی دستور به رسیدگی به وقایع کوی دانشگاه را صادر کرده‌بود.[۱۱۴]

اعتصابات سراسری ۱۳۹۷–۱۳۹۸ ایران

مقاله‌های اصلی: اعتصابات سراسری ۱۳۹۷–۱۳۹۸ ایران و اعتراضات ۱۳۹۷ ایران

اعتراضات ۱۳۹۷ ایران مجموعه تظاهراتی است که از سه‌شنبه ۹ مرداد ۹۷ در بحبوحهٔ افزایش قیمت طلا و نیز رشد شتابان قیمت سکه و کاهش شدید ارزش ریال در برابر دلار شروع شد و از منطقه شاهپور جدید اصفهان و کرج به نقاط دیگری گسترش یافت. تظاهرات به سرعت فراگیر شد و از اصفهان و مناطق مختلف کرج به شیراز، رشت، تهران، قزوین، زنجان، ساری و در روز سوم به مشهد، نیشابور؛ کرمانشاه، همدان و قرچک نیز گسترش پیدا کرد و در روز چهارم اهواز و ارومیه و قم و تنکابن به تظاهرات پیوستند.

شعارهای اعتراضات مثل تظاهرات قبلی جنبه معیشتی و آزادی‌خواهانه داشت «مرگ بر گرانی»، «مرگ بر بیکاری»، «مرگ بر اصلاحات»، «روحانی حیا کن مملکتو رهاکن» جرو شعارها بودند. این اعتراضات وسیعترین اعتراضات پس از تظاهرات دی ۱۳۹۶ و تا پیش از اعتراضات سراسری ۱۳۹۸ در جمهوری اسلامی ایران بود.[۱۱۵][۱۱۶][۱۱۷]

اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران

مقالهٔ اصلی: اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران

در پی افزایش قیمت ناگهانی بنزین در آبان ۱۳۹۸، تظاهرات گسترده‌ای در چندین شهر آغاز شد. در دومین روز اعتراضات (۲۵ آبان) فراکسیون امید مجلس طرح فوریتی «بازگشت قیمت بنزین به قیمت قبل» را تهیه کرد و بنا بود روز بعد، آن را تقدیم هیئت رئیسهٔ مجلس کند.[۱۱۸] اما پس از سخنرانی خامنه‌ای در ۲۶ آبان و تأکید او بر حمایت از تصمیم سران قوا، سخنگوی این فراکسیون اعلام کرد به دلیل «تاکیدات رهبر جمهوری اسلامی» طرح مزبور از دستور کار خارج شده است.[۱۱۸] علی خامنه‌ای در سخنرانی خودش، از تصمیم سران قوا مبنی بر افزایش قیمت بنزین حمایت کرده بود.[۱۱۹][۱۲۰][۱۲۱][۱۲۲] هم‌زمان محمود صادقی، نمایندهٔ مجلس، گفت که رهبر با ارسال یادداشتی خطاب به نمایندگان، آن‌ها را از مخالفت با مصوبهٔ سران قوا برحذر داشته است.[۱۲۳][۱۲۴]

خامنه ای دربارهٔ اعتراضات آبان ۹۸ گفت: یقیناً بعضی از مردم از این تصمیم یا نگران می‌شوند یا ناراحت می‌شوند یا به ضررشان است … لکن آتش زدن فلان بانک کار مردم نیست، این کار اشرار است؛ به این باید توجّه داشت.[۱۲۵] به گفته شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، گفت شهروندان عادی که بدون داشتن هیچ‌گونه نقشی در اعتراضات و اغتشاش‌های اخیر و در میانه درگیری‌ها جان باخته‌اند در حکم شهید محسوب شوند.[۱۲۶]

به گزارش رویترز در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۹، سه منبع نزدیک به حلقه اطرافیان خامنه‌ای و یک مقام چهارم تأیید کردند که چند روز بعد از آغاز اعتراضات آبان‌ماه ۱۳۹۸ علی خامنه‌ای که از سوزاندن تصویر خود و مجسمه‌ای مربوط به روح‌الله خمینی، خشمگین بوده با صدای بلند از شیوهٔ برخورد مسئولان با ناآرامی‌ها انتقاد کرده[۱۲۷][۱۲۸] و به مقامات امنیتی ارشد و سایر مقامات دولتی گفت: «جمهوری اسلامی در خطر است. به هر شکلی شده به اعتراض‌ها پایان بدهید. دستور من این است.»[۱۲۸][۱۲۹][۱۳۰][۱۳۱]

پشتیبانی از صادق لاریجانی

روز ۷ تیر ۹۹ سید علی خامنه‌ای از صادق لاریجانی رئیس پیشین قوهٔ قضائیه که در جریان دادگاه طبری، فساد مالی دستگاه قضایی تحت ریاست وی بر ملا شده بود، حمایت کرد.[۱۳۲][۱۳۳][۱۳۴]

سرنگونی پرواز شماره ۷۵۲ اوکراین

مقاله‌های اصلی: پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین و اعتراضات دی ۱۳۹۸ ایران

در تظاهرات دی ۱۳۹۸ به‌دنبال پنهان‌کاری شلیک موشک و سقوط هواپیمایی اوکراینی توسط سپاه پاسداران، شعارهای بیشتری علیه شخص علی خامنه‌ای در دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه امیرکبیر شنیده می‌شد.[۱۳۵][۱۳۵][۱۳۶][۱۳۷][۱۳۸][۱۳۹][۱۴۰][۱۴۱][۱۴۲][۱۴۳]

برخی از شعارها عبارتند از:

مقالهٔ اصلی: شعارهای اعتراضات دی ۱۳۹۸ ایران

«این همه سال جنایت، مرگ بر این ولایت»،[۱۴۴] «ننگ ما، ننگ ما، رهبر الدنگ ما»،[۱۴۵] «کشته ندادیم که سازش کنیم/رهبر قاتل رو ستایش کنیم»،[۱۴۵] «توپ تانک فشفشه، رهبر باید گم بشه»،[۱۴۵] «این ماه ماهِ آخره، سیدعلی وقت رفتنه»،[۱۴۵] «دانشجو بیدار است/از سیدعلی بیزار است»،[۱۴۵] «فرمانده کل قوا/استعفا، استعفا»،[۱۴۵] «سلیمانی قاتله، رهبرش هم جائره»،[۱۴۶] «مرگ بر خامنه‌ای»[۱۴۶]

سخنان در نماز جمعه

سید علی خامنه‌ای به‌عنوان فرمانده کل قوا از شلیک دو موشک نیروهای تحت امرش به هواپیمای اوکراینی و کشته‌شدن ۱۷۶ مسافر و خدمه این هواپیما عذرخواهی نکرد و تنها ابراز تأسف ناراحتی و همدردی اکتفا کرد و از فرماندهان سپاه به‌خاطر «توضیح به مردم» تشکر کرد و حمله به پایگاه هوایی عین الاسد را مایهٔ مباهات و توانمندی جمهوری اسلامی نامید.[۱۴۷]

وی معترضان به پنهان‌کاری دولت‌مردان و فرماندهان سپاه را فریب خوردهٔ رسانه‌های خارجی دانست و بخاطر کمک کردن اهمیت کشته شدن قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس دانست. همچنین گفت که شرکت کنندگان در تشییع جنازهٔ قاسم سلیمانی مردم ایران هستند نه آن‌هایی که در اعتراضات به سقوط هواپیما عکس قاسم سلیمانی را پاره کرده‌اند و علیه او و سپاه شعار داده‌اند.[۱۴۷]

شیوع کروناویروس در ایران

رهبر ایران برای نخستین بار در تیر ۱۳۹۹ هنگام اوج‌گیری دوباره کرونا از ماسک استفاده کرد.

هنگام دنیاگیری کروناویروس در ایران، خامنه‌ای در سخنرانی «درس خارج فقه» خود در ۴ اسفند ۱۳۹۸ هنگامی که به شیوع ویروس کرونا اشاره کرد، گفت این بیماری «بهانه خوبی» بود و بعد اظهار داشت که دشمن یا مخالفان انتخابات قصد داشتند با بهره‌برداری از این فرصت، مشارکت در انتخابات را کاهش دهند.[۱۴۸][۱۴۹] او در ادامه گفت مردم به‌ویژه مردم قم بدون توجه به این موارد، در انتخابات حضور پیدا کردند و این شهر «یکی از شلوغ‌ترین حوزه‌های رأی‌گیری بود».[۱۴۹] البته برآوردها حاکی از مشارکت ۴۳ درصدی مردم قم بود[۱۵۰] که نسبت به ده دوره پیشین انتخابات مجلس، در پایین‌ترین سطح قرار داشت.[۱۵۱] به ادعای رادیو فردا، در این سخنرانی فاصله محل نشستن خامنه‌ای با طلبه‌هایی که در کلاس درس او شرکت می‌کنند، در مقایسه با سایر نشست‌های او، دو برابر حد معمول بود.[۱۴۸] در واکنش به این خبر باشگاه خبرنگاران جوان با مقایسه تصاویر دوره‌های مختلف درس خارج فقه خامنه‌ای این ادعا را نادرست دانسته و نوشت که «بررسی تصاویر دوره‌های مختلف این جلسه نشان می‌دهد که سبک چینش این رویداد همواره به همین شکل است.»[۱۵۲] وی در ۲۲ اسفند ۱۳۹۸ با اشاره به احتمال «حمله بیولوژیکی» دستور داد نیروهای مسلح ایران قرارگاه کرونا ایجاد کنند.[۱۵۳] خامنه‌ای بار دیگر این ادعا را در پیام زنده تلویزیونی خود در ۳ فروردین ۱۳۹۹ تکرار کرد و گفت: «گفته می‌شود که یک بخش برای ایران بالخصوص تولید شده است».[۱۵۴] او همچنین با رد پیشنهاد کمک ایالات متحده گفت که «صحبت‌های آمریکایی‌ها جزو حرف‌های بسیار عجیب است زیرا اولاً خودشان دچار کمبود شدید دارو و تجهیزات پیشگیری از بیماری هستند و برخی مسئولان‌شان صراحتاً از این کمبودهای وحشت‌آور سخن به میان آورده‌اند، بنابراین آنها اگر امکاناتی دارند به مردم خودشان برسند».[۱۵۵][۱۵۴] وزارت خارجه ایران نیز در تأیید سخنان خامنه ای، پیوند وبگاه گمنام گلوبال ریسرچ را منتشر کرد و نوشت چنانچه اتهام وارده از سوی جهانیان به دولت آمریکا در خصوص ویروس کرونا تئوری‌های توطئه ساخته ایران است، جای دوری نروید فقط به بخشی از سوالات مندرج در گلوبال ریسرچ پاسخ دهید.[۱۵۶]

خامنه‌ای همچنین اتهام احتمالی «تولید ویروس کرونا و درست‌کردن نسخه‌ای از آن مخصوص ایرانی‌ها» با استفادهٔ از آشنایی‌های ژنتیک ایرانی را علیه مقام‌های آمریکایی مطرح کرد و گفت به همین دلیل ایران برای مقابله با کرونا از آمریکا کمک نمی‌گیرد.[۱۵۷][۱۵۸] وی در قسمتی از سخنرانی خود با اشاره به آیه ۱۱۲ سوره انعام[۱۵۹] گفت «هم دشمنان جنّی، هم دشمنان انسی وجود دارند و این‌ها به هم کمک هم می‌کنند؛ سیستم‌های اطّلاعاتیِ خیلی از کشورها علیه ما با همدیگر همکاری می‌کنند.»[۱۶۰] به روایت رادیو زمانه رهبر ایران در این فراز از سخنانش به احتمال همکاری جن و انس در شیوع کرونا در ایران اشاره کرده است[۱۶۱] در مقابل خبرگزاری تسنیم این روایت را تحریف سخنان علی خامنه‌ای برشمرده است.[۱۶۲]

صد فعال سیاسی و مدنی و دانشگاهی کشور، علی خامنه‌ای مسئول «فاجعه ملی» ناشی از گسترش ویروس کرونا دانستند؛ چون او به‌عنوان بالاترین و قدرتمندترین فرد حکومت «تصمیم نابخردانه» در رد کردن بعضی کمک‌های جهانی و اخراج پزشکان بدون مرز را توجیه نموده و از «نظریه مضحک» ترور بیولوژیک دفاع می‌کند.[۱۶۳][۱۶۴][۱۶۵][۱۶۶] ابوالفضل قدیانی نیز سید علی خامنه‌ای و ارگان‌های تحت فرمان او را مسبب اصلی شیوع وسیع کرونا دانست.[۱۶۷][۱۶۸][۱۶۹]

در ۱۷ مهر و به دنبال افزایش وضعیت بحرانی کرونا در ایران، خامنه ای طی نامه‌ای به محمدحسین باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح دستور داد که حداکثر ظرفیت همه مراکز درمانی و بیمارستان‌های نیروهای مسلح ایران، در اختیار بیماران مبتلا به کرونا قرار گیرد.[۱۷۰][۱۷۱]

مراسم‌های مذهبی

به گزارش رادیو فرانسه در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۹، سید علی خامنه‌ای در سال ۹۹ برای اولین بار در جلسه شعرخوانی که هر سال در ماه رمضان برگزار می‌شود به دلیل تهدید شرایط شیوع ویروس کرونا شرکت نمی‌کند. اما دولت روحانی خبر داد که نمازهای جمعه در مساجد در بیش از ۱۳۰ شهرستان برگزار می‌شوند. سید علی خامنه‌ای از ابتدای شروع شیوع ویروس کرونا از شرکت در کلیه تجمع‌ها و نشست‌های سیاسی و مذهبی خودداری کرده و پیام‌های خودش را برعکس تمامی رهبران جهان، از طریق کنفرانس‌های تصویری یا پیام‌های توئیتر داده است.[۱۷۲]

در ۲۱ اردیبهشت سید علی خامنه‌ای در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا به‌صورت ویدئو کنفرانس دربارهٔ بازگشایی مساجد با اشاره به اهمیت شبکه بهداشت درمانی و نظر و تشخیص کارشناسی ستاد ملی مبارزه با کرونا، تأکید کرد که باید به عبادات در ماه رمضان و شب‌های قدر توجه داشت و کسانی در این باره تصمیم بگیرند که حقیقت و ضرورت دعا و توسل را درک کنند. در پی این ویدئو کنفرانس در ۲۲ اردیبهشت وزارت بهداشت اجازه بازگشایی مساجد را در بسیاری از استان‌ها برای شب‌های قدر در شرایطی که روند صعودی شیوع ویروس کرونا ادامه دارد، داد.[۱۷۳][۱۷۴][۱۷۵][۱۷۶][۱۷۷]

علی خامنه‌ای در ۱۰ مرداد ۱۳۹۹ ضمن تأکید بر رعایت تصمیمات ستاد مبارزه با کرونا گفت، با «رعایت پروتکل‌ها» برگزاری عزاداری در شهرهای مختلف و از جمله در تهران بلامانع است. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان گفته‌آند رعایت پروتکل‌ها و موازین بهداشتی ممکن نیست و خطر گسترش و گرفتن قربانیان بیشتر توسط ویروس کرونا (کووید ۱۹) وجود دارد.[۱۷۸][۱۷۹]

سید علی خامنه‌ای در شامگاه ۵ شهریور ۱۳۹۹ شب مراسم عزاداری محرم را، بدون حضور جمعیت و در سالن محل ملاقات‌های عمومی خودش، با حضور یک قاری قرآن و دو تن از نزدیکانش برگزار کرد.[۱۸۰]

ممنوع کردن ورود واکسن کرونا ساخت آمریکا و انگلیس

در ۱۹ دی ماه ۱۳۹۹، علی خامنه‌ای واردات واکسن کووید ۱۹ ساخت آمریکا و انگلیس را ممنوع اعلام کرد و گفت که به این واکسن‌ها اعتماد ندارد و حتی به فرانسه هم خوشبین نیست.[۱۸۱][۱۸۲][۱۸۳] ساعاتی بعد جمعیت هلال‌احمر ایران ورود ۱۵۰ هزار دوز واکسن کرونای شرکت فایزر از آمریکا را منتفی نمود.[۱۸۴] بسیاری از ایرانیان نسبت به این دستور واکنش نشان دادند که همراه با خشم، بُهت و ناباوری بود.[۱۸۵][۱۸۶] شبکه اجتماعی توییتر این سخنان را بخاطر «نشر اطلاعات غلط دربارهٔ واکسن کرونا» از حساب‌های کاربری خامنه‌ای در زبان‌های انگلیسی، عربی، اسپانیایی، روسی و فرانسوی حذف کرد.[۱۸۷][۱۸۸][۱۸۹]

سازمان حقوق بشری عفو بین‌الملل فرمان علی خامنه‌ای مبنی ممنوعیت خرید واکسن «آمریکایی و انگلیسی» را محکوم کرد و در بیانیه‌ای که منتشر کرد، اعلام کرد: «تصمیم رهبر جمهوری اسلامی ایران برای ممنوع کردن دسترسی میلیون‌ها نفر از مردم ایران به واکسن‌های حیاتی آمریکایی و انگلیسی کرونا نادیده انگاشتن حق حیات و حق سلامت است. علی خامنه‌ای در حال بازی با جان میلیون‌ها انسان است. مقام‌های ایرانی باید فوراً به این بی‌اعتنایی‌شرم‌آور به تعهدات حقوق بشری پایان دهند.»[۱۹۰][۱۹۱] ابوالفضل قدیانی در ۲۹ مرداد ۱۴۰۰، سید علی خامنه‌ای را مقصر و مسئول اصلی کشتار کرونا دانست.[۱۹۲][۱۹۳]

بازداشت دادخواهان سلامت

دو وکیل دادگستری به نام‌های مصطفی نیلی، آرش کیخسروی و یک فعال مدنی مهدی محمودیان از دادخواهان سلامت و نیز خواهان شکایت از سید علی خامنه‌ای به دلیل مدیریت نادرست در دوره همه‌گیری ویروس کرونا بازداشت شدند[۱۹۴][۱۹۵][۱۹۶] که البته ۲۳ سازمان حقوق بشری و اعضای جامعه مدنی در اعتراض به تداوم این بازداشت‌ها و نیز بازداشت‌های خودسرانه شهروندان در ایران، بیانه‌ای اعتراضی صادر کردند.[۱۹۷]

کمک بریتانیا به دفتر خامنه‌ای و نیز واکنش‌ها به آن

در پی دنیاگیری ویروس کرونا حکومت بریتانیا به دفتر مرکز اسلامی انگلیس در لندن-که دفتر خامنه‌ای در انگلستان به‌شمار می‌آید-بیش از ۱۰۰ هزار پوند[۱۹۸][۱۹۹][۲۰۰][۲۰۱][۲۰۲][۲۰۳][۲۰۴] (و ۱۳۶ هزار دلار[۲۰۵]) کمک مالی کرد. بنا بر گزارش روزنامه تایمز این کمک بیش از ۱۰۰ هزار پوندی، در جریان «حفظ مشاغل» به شرکت‌ها و دفترها به مرکز اسلامی لندن تعلق گرفته است.[۲۰۶] در پی این کمک مالی واکنش‌های گوناگونی به این مسئله، ابراز شد. برخی از کاربران با عبارت‌هایی مانند «پول انگلیسی» و «شیعه انگلیسی» به تناقض رفتاری حکومت جمهوری اسلامی با ادعاهایش پرداختند. در این بین، برخی کاربران، وجود چنین مراکزی را که زیر نظر دولت‌هایی نظیر ایران اداره می‌شوند در اروپا عادی می‌دانند و می‌گویند آن‌ها در قالب این سازمان‌های غیردولتی (غیرانتفاعی)، سیاست‌های رهبران کشورهای خود را پیش می‌برند.[۲۰۷]

اعتراضات ۱۴۰۰ اصفهان

ابوالفضل قدیانی در ۸ آذر ۱۴۰۰، سید علی خامنه‌ای را مسئول سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز اصفهان و چهارمحال بختیاری می‌داند.[۲۰۸][۲۰۹]

زیان مالی مردم در بورس

بر پایه برخی از منابع، مردم ایران در بورس، ۷۰ میلیارد دلار ضرر کردند و سید علی خامنه‌ای و حسن روحانی مردم را برای سرمایه‌گذاری در بورس، تشویق کردند.[۲۱۰]

خیزش ۱۴۰۱

  • سید علی خامنه‌ای در دهمین هفته خیزش ۱۴۰۱ ایران، ضمن اغتشاش نامیدن اعتراضات، تهدید کرد که بساط شرارت، جمع خواهد شد و نیز خواستار مجازات معترضان به اندازه گناهانشان شد.[۲۱۱]
  • در پی دستور خامنه‌ای مبنی بر جمع کردن «بساط شرارت»، سرکوبگری‌های نیروهای حکومتی در مناطق غربی ایران، به‌ویژه در استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی افزایش چشمگیری یافت به طوری که نزدیک به ۴۰۰ شهروند معترض به‌دست نیروهای امنیتی کشته شدند.[۲۱۲]
  • در پی این اعتراضات او در سراسر جهان تحت عنوان دیکتاتورترین سیاست مدار جهان شناخته شده است.
  • در آذر ۱۴۰۱، خواهر خامنه‌ای در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران از خامنه‌ای و «خلافت مستبدانه» او اعلام برائت کرد و افزود: «برادرم صدای مردم ایران را نمی‌شنود و به‌نادرستی صدای مزدوران و جیره‌خوارانش را صدای مردم ایران می‌شمارد.»[۲۱۳][۲۱۴]

رخدادها در سیاست خارجی

برنامه هسته‌ای ایران

مقالهٔ اصلی: برنامه هسته‌ای ایران

در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۸۱ (۹ فوریهٔ سال ۲۰۰۳ میلادی) محمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت ایران، خبر از تهیهٔ سوخت هسته‌ای توسط متخصصین ایرانی برای نیروگاه‌های هسته‌ای ایران داد و در فروردین ۱۳۸۵ (آوریل سال ۲۰۰۶) محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت ایران، اعلام کرد که ایران موفق به غنی‌سازی اورانیوم به میزان ۳٫۵ درصد شده است. در تاریخ ۲۶ بهمن ۱۳۹۰ (۱۵ فوریه ۲۰۱۲) ایران از ساخت میله سوخت هسته‌ای ۲۰ درصد غنی شده و بارگذاری آن در رآکتور تحقیقاتی ۵ مگا واتی تهران خبر داد.

دولت هشتم، با دستور سیدعلی خامنه‌ای، رهبر ایران، محمد خاتمی اعلام کرد غنی‌سازی اورانیوم را از سر می‌گیریم. وی تأکید کرد که توقف فعالیت‌های هسته‌ای اصفهان برای ما خسارات مالی و معنوی فراوانی به دنبال داشته است و باعث گردیده دانشمندان هسته‌ای ما فعالیت خود را متوقف کنند.[۲۱۵]

با انتشار اخبار پیاپی از فعالیت‌های هسته‌ای در ایران و پس از دامنه‌دار شدن اختلافات میان ایران و نهادهای بین‌المللی نظیر شورای امنیت سازمان ملل متحد که منجر به صدور چندین قطعنامه علیه برنامه هسته‌ای ایران و غنی‌سازی گردید. تحریم‌های وسیعی علیه ایران از طرف سازمان ملل، آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر کشورهای جهان علیه ایران اجرا گردید.[۲۱۶]

ترور شخصیت‌های هسته‌ای ایران

مقالهٔ اصلی: ترور شخصیت‌های هسته‌ای ایران

شخصیت‌های دخیل در برنامه هسته‌ای ایران مانند مسعود علی‌محمدی، مجید شهریاری، مصطفی احمدی روشن، داریوش رضایی‌نژاد، محسن فخری‌زاده فریدون عباسی دوانی (جان سالم بدر برد) و رضا قشقایی که راننده احمدی روشن بود، ترور شدند.[۲۱۷]

انفجار نطنز

حادثهٔ نطنز انفجار یا آتش‌سوزی بود که پنج‌شنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۹ (به وقت محلی در ساعت یک شب) در تأسیسات هسته‌ای نطنز رخ داد.[۲۱۸][۲۱۹] به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، این رخداد برنامه هسته‌ای ایران را تا دو سال با تأخیر مواجه می‌کند.[۲۲۰][۲۲۱] بسیاری از مسئولان جمهوری اسلامی این انفجار را کار اسرائیل دانستند.[۲۲۲][۲۲۳]

فتوای منع ساخت سلاح هسته‌ای و تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای

مقالهٔ اصلی: فتوای سید علی خامنه‌ای دربارهٔ منع ساخت سلاح هسته‌ای

سید علی خامنه‌ای کاربرد سلاح هسته‌ای و انواع دیگرِ سلاح‌های کشتار جمعی همانند سلاح‌های شیمیایی و میکروبی را حرام می‌داند. این فتوا در تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۸۹ صادر شده است. وی تاکنون چند مرتبه در سال‌های پیش و طی سخنرانی‌های رسمی و عمومیِ خود پیرامون حرام بودنِ تولید و به‌کارگیری از این نوع سلاح‌های اتمی اشاره کرده است.[۲۲۴]

با اینکه این فتوا از او در سال ۱۳۸۹ منتشر شد، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، در سال ۱۳۹۷ با نمایش سندهایی-که از انباری در تهران کشف شده بود-مدعی شد که حکومت جمهوری اسلامی در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای است.[۲۲۵] همچنین سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا گفت که فتوای خامنه‌ای، هرگز مبنای تصمیم‌گیری آمریکا برای جلوگیری از دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای نبوده است.[۲۲۶]

خروج آمریکا از برجام

مقالهٔ اصلی: خروج آمریکا از برجام

در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا رسماً اعلام کرد که ایالات متحده از برجام خارج خواهد شد. او، ایران را متهم به حمایت از حزب‌الله، طالبان، القاعده و سایر سازمان‌هایی که آن‌ها را تروریستی نامید کرد.[۲۲۷] همچنین او بازگشت تحریم‌ها به مانند گذشته را اعلام کرد. او با استناد به مطالبی که قبلاً بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل بیان کرده بود، ایران را متهم به عدم پایبندی به این توافق کرده و گفته ایران هرگز به برجام پایبند نبوده است.

بحران اقتصادی

مقاله‌های اصلی: بحران جهش نرخ ارز در ایران و بحران اقتصادی ۹۹–۱۳۹۷ ایران

بحران اقتصادی سال ۱۳۹۷–۱۳۹۹ ایران در ادامه بحران جهش نرخ ارز در ایران در سال ۱۳۹۷ نمایان شد و دولت دوازدهم در حال حاضر با این چالش مواجه است و مردم کشور نیز درگیر آن هستند.[۲۲۸]

سیاست فشار حداکثری

مقالهٔ اصلی: تحریم‌های آمریکا علیه ایران § تحریم‌ها بعد از خروج آمریکا از برجام

در پی تلاش آمریکا برای خروج از برجام، ایالات متحده در روز ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷) رسماً از برجام خارج شد و پس از آن به دنبال ترس از تحریم‌ها و فشارهای آمریکا، پنجاه شرکت خارجی از ایران خارج شدند.[۲۲۹][۲۳۰][۲۳۱]در نهایت آمریکا روز ۵ نوامبر ۲۰۱۸ (دوشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۷) رسماً دور جدید تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرد،[۲۳۲]

حمایت از حکومت بشار اسد در سوریه

اطلاعات بیشتر: محور مقاومت
مقاله‌های اصلی: جنگ داخلی سوریه و مداخله ایران در جنگ داخلی سوریه
دیدار سید علی خامنه‌ای و بشار اسد

علی خامنه‌ای در سپتامبر ۲۰۱۱ به صراحت اعلام کرد که طرفدار دولت سوریه است. هنگامی که جنگ داخلی سوریه آغاز شد، گزارش‌های فزاینده ای در مورد حمایت نظامی ایران و آموزش نیروری نظامی ایرانی در سوریه وجود داشت.[۲۳۳] ایران و سوریه متحدان استراتژیک نزدیکی هستند و ایران پشتیبانی قابل توجهی از دولت سوریه در جنگ داخلی سوریه می‌کند از جمله پشتیبانی لجستیکی، فنی و مالی و همچنین آموزش و برخی از ارسال نیروهای رزمی. ایران بقای دولت سوریه را برای منافع منطقه ای خود بسیار مهم می‌داند.[۲۳۴][۲۳۵]

سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی ایران (از جمله اطلاعات سپاه که زیر نظر مستقیم خامنه‌ای است) برای حفظ قدرت بشار اسد به ارتش سوریه مشاوره و کمک کردند.[۲۳۴] این کمک‌ها شامل آموزش، پشتیبانی فنی و نیروهای رزمی است.[۲۳۴][۲۳۶] هزاران عامل ایرانی - تا پایان سال ۲۰۱۳ حدود ۱۰ هزار نفر[۲۳۵] از طرف دولت در جنگ داخلی سوریه شرکت کرده‌اند. این افراد شامل نیروهای منظم و اعضای شبه نظامیان است. در سال ۲۰۱۸، تهران گفت که طی هفت سال گذشته ۲۱۰۰ سرباز ایرانی در سوریه و عراق کشته شده‌اند.[۲۳۷] ایران همچنین مشارکت شبه نظامیان شیعه را از سراسر منطقه برای جنگ در سوریه، از جمله حزب‌الله لبنان ،لشکر فاطمیون، لشکر زینبیون، جنبش مقاومت اسلامی نجباء، کتائب سید الشهداء، حشد شعبی و کتائب حزب‌الله و سرایا المختار بحرین حمایت و تسهیل کرده است.[۲۳۸][۲۳۹][۲۴۰][۲۴۱][۲۴۲][۲۴۳][۲۴۴][۲۴۵][۲۴۶]

حمایت‌های ایران با بالا گرفتن جنگ داخلی سوریه ابعاد گسترده‌تری یافت و از کمک‌های تسلیحاتی و آنچه مقام‌های ایران «کمک‌های مستشاری» و «حضور مستشاری» می‌خوانند به کمک‌های مالی و تجاری و ارسال جنگ‌افزارهای و پهپاد رسید.[۲۴۷][۲۴۸][۲۴۹][۲۵۰]
سال ۲۰۱۶ استفان دی میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه، گفت حکومت ایران سالانه دست‌کم ۶ میلیارد دلار[۲۴۷] برای نگهداشتن حکومت بشار اسد در قدرت هزینه می‌کند در حالی که برخی از تحلیلگران این هزینه را بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار[۲۴۸] در سال ارزیابی کرده‌اند.

برخی از فرماندهان بلندپایه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران به دلیل دخالت در جنگ و کشتار گسترده شورشیان سوری و عراقی، نشان نظامی از دست رهبر و ولی فقیه ایران یعنی سید علی خامنه‌ای دریافت کردند.[۲۵۱][۲۵۲]

نیروهای نیابتی در جنگ برون‌مرزی

همچنین ببینید: جنگ نیابتی، جنگ نیابتی ایران و آمریکا، جنگ نیابتی ایران و اسرائیل، و جنگ نیابتی ایران و عربستان

از گروه‌ها و نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی ایران در مناطق فرامرزی، می‌توان به حزب‌الله لبنان، انصارالله یمن، طالبان افغانستان،[۲۵۳][۲۵۴][۲۵۵] حماس فلسطین، لشکر فاطمیون، لشکر زینبیون، جنبش اسلامی نیجریه، شبیحه سوریه،[۲۵۶] نیروهای دفاع ملی سوریه[۲۵۷] اشاره داشت. این گروه‌ها جهت جنگ نیابتی و سرنگونی دولت‌های مورد هدف جمهوری اسلامی ایران است. این گروهک‌ها به پشتیبانی و نیابت از نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خاورمیانه می‌جنگند.

حزب‌الله لبنان

همچنین ببینید: منابع مالی حزب‌الله

حزب‌الله لبنان با حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران به سازمانی دارای کرسی‌هایی در دولت لبنان، رادیو و تلویزیون ماهواره ای (شبکه المنار)، برنامه‌هایی برای تبلیغ جایگاه اجتماعی و استقرار گسترده نظامیان در خارج از مرزهای لبنان تبدیل شد.[۲۵۸][۲۵۹][۲۶۰]این سازمان را «دولت پنهان» نامیده‌اند.[۲۶۱] ائتلاف ۱۴ مارس و ائتلاف ۸ مارس در مقابل حزب‌الله ایستادند. حزب‌الله پشتیبانی قاطعی را در بین جمعیت شیعیان لبنان حفظ کرده است،[۲۶۲] در حالی که اهل سنت با دستور کار این گروه اختلاف نظر داشته‌اند.[۲۶۳][۲۶۴] پس از پایان اشغال اسرائیل در جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰، قدرت نظامی آن رشد چشمگیری یافت،[۲۶۵][۲۶۶] به گونه ای که شاخه شبه نظامی آن قدرتمندتر از ارتش لبنان تلقی می‌شود.[۲۶۷][۲۶۸] حزب‌الله از ایران آموزش نظامی، اسلحه و حمایت مالی دریافت می‌کند و در سوریه از حمایت سیاسی برخوردار است.[۲۶۹] حزب‌الله همچنین در جنگ ۲۰۰۶ لبنان علیه اسرائیل جنگید.

سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در اولین سالگرد جنگ اسرائیل و حزب‌الله لبنان، در مصاحبه اختصاصی با صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد که در طول جنگ از «سرپرست و رهبرش»، علی خامنه‌ای «رهنمود و راهنمایی» دریافت می‌کرده است.[۲۷۰]

حزب‌الله یکی از مبارزان اصلی در جنگ داخلی سوریه بوده و به تضمین بقای دولت اسد مورد حمایت ایران کمک کرده است. پشتیبانی فعال و استقرار نیروها از سال ۲۰۱۲ آغاز شد و پس از آن به‌طور مداوم افزایش یافت.[۲۷۱] حزب‌الله چندین هزار جنگجو در سوریه مستقر کرد و تا سال ۲۰۱۵ تاکنون ۱۵۰۰ جنگنده را در جنگ از دست داد.[۲۷۲] حزب‌الله همچنین برای جلوگیری از نفوذ شورشیان از سوریه به لبنان بسیار فعال بوده است، زیرا یکی از فعال‌ترین نیروهای درگیر جنگ داخلی سوریه در لبنان است. گفته می‌شود تا مارس ۲۰۱۹، ۶۷۷ مبارز حزب‌الله لبنان در سوریه کشته شده‌اند.[۲۷۳]

بحران خلیج فارس

مقاله‌های اصلی: بحران خلیج فارس، جنگ نیابتی ایران و اسرائیل، و جنگ نیابتی ایران و عربستان

در ۱۳ تیر ۱۳۹۸ اخباری مبتنی بر توقیف نفت‌کش «گریس ۱» در منطقه جبل الطارق توسط نیروی دریایی انگلستان منتشر شد. خبر نشان می‌داد این نفت‌کش متعلق به یک شرکت روسی است که نفت ایران را حمل می‌کرده است. طبق ادعای انگلستان این نفت‌کش قصد داشته دو میلیون بشکه از نفت ایران را به پالایشگاه‌های سوریه برساند. این توقیف مورد اعتراض دولت روحانی قرار گرفت.[۲۷۴] در ۲۸ تیر ۱۳۹۸، یک فروند نفتکش انگلیسی با نام استنا ایمپرو (stena impero) هنگام عبور از تنگه هرمز به علت رعایت نکردن قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی بنا به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، توسط یگان شناوری منطقه یکم نیروی دریایی سپاه توقیف شد. به فاصله زمانی کوتاهی دومین نفتکش انگلیسی نیز توسط ایران توقیف شد.[۲۷۵] اتفاقات مذکور، تنش فی‌مابین ایران و انگلستان را افزایش داده، زمینه برخی نگرانی‌ها را در این رابطه فراهم نمود.

حمله به تأسیسات نفتی آرامکو

مقالهٔ اصلی: حمله به تأسیسات نفتی آرامکو (۲۰۱۹)

حمله به تأسیسات نفتی آرامکو، حمله‌ای بود که در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹ تأسیسات تولید نفت آرامکو سعودی در بقیق و خریص در شرق عربستان سعودی را هدف قرار داد. جنبش انصارالله یمن مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و آن را حمله‌ای پهپادی نامید. از سویی ایالات متحده، جمهوری اسلامی ایران را مسئول این حملات قلمداد نمود که ایران این اتهام را رد کرد. سخنگوی نیروی هوایی ارتش یمن نیز اظهارات دربارهٔ مداخله ایران یا عراق در این حمله را قویا رد کرد.[۲۷۶] به ادعای رویترز در یکی از این جلسات که در منزل آیت الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی تشکیل شد، خامنه‌ای موافقت خود را با این حمله اعلام کرد اما تحت این شرط سخت، که «نیروهای ایرانی هیچ فرد غیرنظامی یا آمریکایی را هدف قرار ندهند.» با این حال رویترز می‌نویسد این موضوع را نمی‌تواند تأیید کند.[۲۷۷]

ترور قاسم سلیمانی و افزایش تنش با آمریکا

مقالهٔ اصلی: حمله ۲۰۲۰ به فرودگاه بین‌المللی بغداد

در ساعات اولیهٔ ۱۳ دی ۱۳۹۸، قاسم سلیمانی، فرماندهٔ نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همراه با نه تن دیگر از اعضای سپاه قدس و حشد الشعبی در حمله هوایی ایالات متحده به فرودگاه بین‌المللی بغداد کشته شدند. ترور قاسم سلیمانی، خیلی سریع به ترند خبرگزاری‌های بین‌المللی تبدیل شد و زمینهٔ نگرانیهای بین‌المللی دربارهٔ افزایش تنشهای فی‌مابین ایران و ایالات متحده را فراهم ساخت. وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا دلیل این حمله را انتقام از کشته شده‌های خود و جلوگیری از هدف قرار دادن نیروهای آمریکایی توسط قاسم سلیمانی اعلام کرد.[۲۷۸]

علی خامنه‌ای، در پیام خود گفت «راه او متوقف و بسته نخواهد شد» و عوامل کشتن قاسم سلیمانی را تهدید به «انتقام سخت» کرد.[۲۷۹][۲۸۰]

در ۱۷ دی ۱۳۹۸ مجلس ایران همهٔ اعضای وزارت دفاع ایالات متحده و شرکت‌ها و مؤسسات وابسته آن را «تروریست» اعلام کرد و بودجهٔ جاری سپاه قدس را ۲۰۰ میلیون یورو افزایش داد. به گفتهٔ رئیس مجلس، علی خامنه‌ای اجازهٔ برداشت ۲۰۰ میلیون یورویی از صندوق توسعه ملی ایران را داده است.[۲۸۱]

حمله ایران به پایگاه‌های هوایی آمریکا در عراق

مقالهٔ اصلی: حمله موشکی ایران به نیروهای آمریکایی در عراق

در ساعات اولیه ۱۸ دی ۱۳۹۸ ایران عملیاتی با نام «شهید سلیمانی» با پرتاب ده‌ها موشک بالستیک از کرمانشاه به سمت پایگاه عین‌الاسد آمریکا در استان انبار عراق آغاز نمود. جمهوری اسلامی ایران با این حمله به عملی نمودن تهدیدهای خود مبنی بر انتقام خون قاسم سلیمانی اقدام کرد.[۲۸۲][۲۸۳]

انیمیشن ترور ترامپ در تارنمای خامنه‌ای

در تارنمای سید علی خامنه‌ای، انیمیشن دربارهٔ ترور ترامپ در زمین گلف منتشر شد که سخنگوی کاخ سفید در واکنش به این انیمیشن گفت که پیش‌تر هم، شاهد رفتارهای توهین‌آمیز رهبر جمهوری اسلامی بوده‌ایم.[۲۸۴][۲۸۵][۲۸۶][۲۸۷][۲۸۸]

توقیف نفت‌کش کره جنوبی

در روز ۱۵ دی ۱۳۹۹، نیروی دریایی سپاه پاسداران نفتکش (HANKUK CHEMI) متعلق به کره جنوبی و خدمه آن را توقیف کرد. جمهوری اسلامی علت توقیف را «آلودگی زیست‌محیطی» خواند و خواستار پرداخت غرامت توسط کره جنوبی شد. این توقیف در آستانه سفر معاون وزارت خارجه کره جنوبی به ایران جهت مذاکره برای آزادسازی ۸ میلیارد دلار پول ایران در بانک‌های کره بود. پس از توقیف کره جنوبی یک یگان مقابله با دزدی دریایی فرستاد تا با ائتلافی به رهبری آمریکا مشارکت کند.[۲۸۹][۲۹۰] ایالات متحده این توقیف را «تلاش آشکار آن برای اخاذی از جامعه بین‌المللی در راستای کاهش فشار تحریم‌ها» نامید و گفت که این عمل «حقوق و آزادی تردد دریایی در خلیج فارس را تهدید می‌کند.»[۲۹۱] آمریکا به همراه کره جنوبی خواستار آزادی فوری کشتی و خدمه آن شد.[۲۹۲]

برنامه ۲۵ ساله ایران و چین

مقالهٔ اصلی: برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های مشترک ایران و چین

غلامرضا مصباحی‌مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام اعلام کرد که سند همکاری ۲۵ ساله با چین قبل از تحریم‌ها و زمانی شکل گرفته است که رهبر جمهوری اسلامی پیام خاصی و فرد خاصی را به چین فرستاد و با رئیس‌جمهوری چین گفتگو کرد و تا پیش از این، عزمی در رفتار دولت روحانی در رابطه با روسیه و چین وجود نداشته است.[۲۹۳] به علاوه، در پشت صحنه کوتاهی یک برنامه تلویزیونی ایران، مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید که «ما پیام نظام را به چینی‌ها دادیم نه پیام دولت». به گفته وی «آنها می‌دانند که دولت کاره‌ای نیست». او همچنین در این برنامه می‌گوید که «علی لاریجانی با پیام کتبی علی خامنه‌ای به چین رفته است» و «رهبری علی لاریجانی و حسین آقامحمدی مشاور اقتصادی‌اش را به چین فرستاد تا پیام نظام برای بازسازی روابط اقتصادی را ببرند». وی همچنین افزود که «کلمه به کلمه مذاکرات با رهبر «چک» می‌شده».[۲۹۴]

پنج شنبه ۹ مرداد ۱۳۹۹ منصور حقیقت‌پور، مشاور علی لاریجانی، در روزنامه شرق اظهار کرد او مدنظر علی خامنه ای برای پیگیری این قرارداد مهم بوده تا مناسبات ایران و چین در این قرار داد مدیریت شود و در نتیجه یک سند «اجرایی و عملیاتی» پدید آید. مشاور او اضافه کرد خامنه ای به علی لاریجانی اعتماد بالایی داشته و «نقش ویژه‌ای» را در ایجاد این توافق بازی می‌کرده است.[۲۹۵][۲۹۶] در مهر ۹۹، محمود واعظی، تأیید کرد که علی لاریجانی «مسئول پیگیری سند همکاری راهبردی ایران و چین است.».[۲۹۷]

اینترنت و شبکه‌های اجتماعی

در دوران رهبری خامنه‌ای بر ایران، این کشور شاهد ورود فناوری‌های نوین ارتباطی همانند اینترنت بود. با این‌که جمعیت زیادی از جوانان ایران به اینترنت دسترسی دارند، خدمات اینترنت در این کشور با محدودیت‌هایی روبرو است که اغلب از سوی نهادهای مرتبط با رهبر اعمال می‌شوند.[۲۹۸] به گفته احمد علم‌الهدی، خامنه‌ای مخالف بالا بردن سرعت اینترنت در ایران است و برای مقابله با آن دستور داده است.[۲۹۹] با این حال دفتر خامنه‌ای در فضای مجازی فعالیت دارد و علاوه بر اداره یک سایت اینترنتی بسیار فعال و به لحاظ فنی پیشرفته، بر روی شبکه‌های اجتماعی فیس بوک،[۳۰۰] توییتر و اینستاگرام نیز حضور دارد.[۳۰۱][۳۰۲] به باور خامنه‌ای استفاده از فیس بوک در شرایطی که موجب «مفسده، تقویت دشمنان اسلام یا خوف ارتکاب گناه» نباشد بلامانع است.[۳۰۳]

او در فروردین ۱۴۰۰ فضای مجازی ایران را «وِل» توصیف کرد و خواستار مدیریت آن شد.[۳۰۴][۳۰۵][۳۰۶]

بسته شدن حساب‌های شبکه‌های اجتماعی

اینستاگرام در ۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۸ حساب کاربری انگلیسی زبان علی خامنه‌ای را بست. پیش از این نیز حساب‌های توییتر وی از دسترس خارج شده بود. منابع خبری در ایران همچنین اعلام کردند که همزمان تعداد زیادی از صفحات منتسب به فرماندهان سپاه مسدود شده است.[۳۰۷]

در ۳ بهمن ۱۳۹۹، شبکه اجتماعی توئیتر، یک حساب کاربری خامنه‌ای را بخاطر انتشار تصویری که در آن یک جنگنده بر بالای دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا، پرواز می‌کند، مسدود کرد. در این تصویر نوشته شده که انتقام حتمی است و ترامپ در زمین گلف بازی می‌کند. توییتر اعلام کرد که به علت «نقض قوانین توییتر» حساب را بسته است.[۳۰۸][۳۰۹]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ «محکومیت خامنه‌ای توسط عفو بین الملل در ارتباط با ممنوع‌کردن دسترسی مردم ایران به واکسن – dorrtv». web.archive.org. ۲۰۲۳-۱۱-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۲-۱۸.
  2. ↑ فردا، رادیو (۲۰۲۵-۰۴-۱۰). «دادستان آرژانتین خواستار صدور حکم جلب خامنه‌ای به اتهام دخالت در انفجار آمیا شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۵-۱۴.
  3. ↑ «دادستان آرژانتین خواستار صدور حکم جلب علی خامنه‌ای شد – DW – ۱۴۰۴/۱/۲۱». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۵-۱۴.
  4. ↑ «پاسخ به چند سؤال دربارهٔ انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان رهبر انقلاب در سال ۶۸». خبرگزای تسنیم. ۱۹ دی ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸.
  5. ↑ «نامه امام در عزل آقای منتظری». خبرگزاری فارس. ۶ فروردین ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۲ فوریهٔ ۲۰۱۹.
  6. ↑ «مسئله محرمانه‌ای که از نماز جمعه گفته شد+ صوت». خبرگزاری فارس. ۶ آبان ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۱ آوریل ۲۰۱۸.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «سال سرنوشت ساز ۶۸: تصویر آیت‌الله خامنه‌ای در خاطرات هاشمی رفسنجانی». BBC Persian. ۲۰۱۳-۰۳-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۸.
  8. ↑ چگونه آیت‌الله خامنه‌ای رهبر شد؟ بایگانی‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine پرسمان
  9. ↑ فیلم جلسه نمایش داده شده در صدا و سیما
    در دیدئو ببینید
     بایگانی‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
  10. ↑ آیا آیت‌الله خامنه‌ای رهبر موقت بودند؟! بایگانی‌شده در ۹ ژانویه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
  11. ↑ رمضانپور، علی‌اصغر (۲۰۱۴-۰۶-۰۵). «خامنه‌ای و لغو مرجعیت شیعه در ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۸.
  12. ↑ باستانی، حسین (۲۰۱۹-۰۶-۰۴). «مستندات یک عملیات رسانه‌ای: تثبیت رهبری 'آیت‌الله خامنه‌ای'». BBC Farsi. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۰۵.
  13. ↑ «انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری». تبیان. ۱۶ خرداد ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۱۸.
  14. ↑ «نظر امام (ره) حذف مرجعیت از شرایط رهبری بود/ قید موقت برای این بود تا رفراندوم بازنگری قانون اساسی انجام شود/ اگر توصیه‌های امام (ره) هم نبود به فردی جز آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌رسیدیم». شبکه افق. ۲۴ دی ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۱۸.
  15. ↑ [مندرج در صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی، جلد ۱، صفحه ۵۸]
  16. ↑ نامه روح‌الله خمینی رهبر ایران به علی مشکینی رئیس مجلس خبرگان درباره متمم قانون اساسی
  17. ↑ جنبش راه سبز - قاسم شعله سعدی، نماینده اسبق مجلس و استاد دانشگاه تهران، بازداشت شد بایگانی‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  18. ↑ «کروبی به آیت‌الله خامنه‌ای: شرایط رهبری را ندارید» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  19. ↑ «نامه کروبی به خامنه‌ای: "بدون شک هیچ‌یک از شرایط و صفات احراز مسئولیت رهبری را ندارید"». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۰-۰۱-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  20. ↑ «کروبی خطاب به خامنه‌ای: هیچ‌یک از صفات رهبری را ندارید». euronews. ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  21. ↑ «موسوی خوئینی در نامه به آیت‌الله خامنه‌ای: مردم نسبت به مدیریت کشور بی‌اعتماد و بی‌اعتقاد شده‌اند». به کوشش BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۶-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۲.
  22. ↑ «موسوی خوئینی خامنه‌ای را مسئول «اوضاع غیرقابل دوام فعلی» دانست». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۲.
  23. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «نامه موسوی خوئینی‌ها به خامنه‌ای موجی از انتقادات را برانگیخت | DW | 28.06.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۲.
  24. ↑ «ابوالفضل قدیانی خامنه‌ای را مسئول فاجعه اصفهان دانست – DW – ۱۴۰۰/۹/۸». dw.com. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۵ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۷.
  25. ↑ «عفو بین‌الملل: خامنه‌ای با جان میلیون‌ها ایرانی بازی می‌کند – DW – ۱۳۹۹/۱۰/۲۰». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۳۱.
  26. ↑ فردا، رادیو. «عفو بین‌الملل: دستور خامنه‌ای دربارهٔ واکسن خارجی بازی با جان میلیون‌ها انسان است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۳۱.
  27. ↑ رئیس دفتر آیت‌الله خامنه‌ای: رهبر زیر خط متوسط زندگی می‌کند
  28. ↑ نگاهی به سلوک و ساده‌زیستی مقام معظم رهبری
  29. ↑ «روایتی از ساده زیستی مقام معظم رهبری/ تعبیر جالب دکتر شریعتی دربارهٔ رهبر انقلاب». باشگاه خبرنگاران جوان. ۱۳۹۷-۰۴-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۹.
  30. ↑ روایت مشاور ارشد بنیاد آمریکایی کارنگی از ساده‌زیستی رهبر انقلاب[پیوند مرده]
  31. ↑ ایران برای تحکیم قدرت رهبر بر اقتصاد قانون خود را اصلاح کرد
  32. ↑ «دارایی ۲۰۰ میلیاردی رهبر جمهوری اسلامی»، صدای آمریکا.
  33. ↑ «برآوردی از ثروت یکی از نهادهای زیر نظر رهبر ایران»، بی‌بی‌سی فارسی.
  34. ↑ «پنج چهره فاسد جمهوری اسلامی»، توانا.
  35. ↑ «امپراتوری ۹۵ میلیارد دلاری»، صدای آمریکا.
  36. ↑ «امپراتوری ۹۵ میلیارد دلاری»، رادیو فردا.
  37. ↑ «امپراتوری اقتصادی رهبر ایران افشا شد»، العربیه.
  38. ↑ «گزارش اختصاصی رویترز از "امپراتوری مالی خامنه‌ای"»، دویچه‌وله.
  39. ↑ «نهادهای اقتصادی زیر نظر دفتر خامنه‌ای وارد بورس می‌شوند»، رادیو فردا.
  40. ↑ «۳۶ هزار میلیارد تومان درآمد در یک سال»، صدای آمریکا.
  41. ↑ «پولی از بنیاد، وارد انتخابات نمی‌شود»، خبرگزاری ایلنا.
  42. ↑ «گوشه‌ای از امپراتوری مالی خامنه‌ای»، خبر دات آس.
  43. ↑ «گردش مالی بنیاد مستضعفان»، اراف‌آی.
  44. ↑ «امپراتوری ۹۵ میلیارد دلاری»، صدای آمریکا.
  45. ↑ «کوچ اجاره نشین‌ها به حاشیه قبرستان پشت بام‌ها شبی ۵۰ هزار تومان اجاره داده می‌شوند». روزنامه شرق. ۴ تیر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۹.
  46. ↑ «اجاره پشت‌بام در تهران: هر شب ۵۰ هزار تومان». رادیو فردا. ۴ تیر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۹.
  47. ↑ «شکار حیوانات وحشی در ایران به دلیل گرانی گوشت». ۶ بهمن ۱۳۹۹.
  48. ↑ «کلانتری: مردم به دلیل گرانی گوشت، شکار می‌کنند!».
  49. ↑ «افزایش حاشیه‌نشینی در ایران؛ بیش از ۷ میلیون نفر در اطراف گورستان‌ها زندگی می‌کنند». ایران اینترنشنال. ۴ خرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۵ مرداد ۱۳۹۹.
  50. ↑ رادیو زمانه (۲۴ می ۲۰۲۰). «۷٬۲ میلیون نفر در حاشیه گورستان‌ها زندگی می‌کنند».
  51. ↑ رادیو پیام اسرائیل (۴ خرداد ۱۳۹۹). «گورنشینی و کوره نشینی، از دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی».
  52. ↑ «ممنوعیت تبلیغ فروش کلیه و ناکارآمدی دستگاه‌های نظارتی». رادیو زمانه. ۲۱ آذر ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۳۱ مرداد ۱۳۹۹.
  53. ↑ «فروش کلیه، متاع جان برای نان». خبرگزاری ایرنا. ۱۶ شهریور ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۳۱ مرداد ۱۳۹۹.
  54. ↑ «کارگران در ایران: از فروش نیروی کار تا فروش کلیه». رادیو زمانه. دریافت‌شده در ۳۱ مرداد ۱۳۹۹.
  55. ↑ «آمارهای دردناک دربارهٔ فحشا و روسپیگری از کاهش سن فحشا تا روسپیگری زنان متاهل». وبسایت رویداد ۲۴. ۷ آبان ۱۳۹۸. پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  56. ↑ «ماجرای تلخ تن‌فروشی داخل قبر | واکنش استانداری تهران به وضعیت زنان کارتن‌خواب جنوب تهران». همشهری آنلاین. ۲۶ آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۵ مرداد ۱۳۹۹.
  57. ↑ «تن‌فروشی در تهران کرونازده!». وبسایت دیدار نیوز. ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۵ مرداد ۱۳۹۹.
  58. ↑ آل عربیه فارسی (۳ می ۲۰۲۰). «کرونا تن‌فروشی در ایران را متوقف نکرد».
  59. ↑ «نماینده مجلس: ۷۵درصد مردم سیستان و بلوچستان فقر غذایی دارند؛ بعید نیست گوشت گربه بخورند». ایران اینترنشنال. ۶ خرداد ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۷ مرداد ۱۳۹۹.
  60. ↑ «گوشت گربه می‌خورند! اما عذرخواهی می‌کنم». انصاف نیوز. ۵ خرداد ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۷ مرداد ۱۳۹۹.
  61. ↑ «۷۴ درصد مردم سیستان و بلوچستان زیر خط فقر امنیت غذایی هستند/ آمار مبتلایان سیستان و بلوچستان صعودی شد/ دولت در حمایت از قشرها آسیب‌دیده موفق عمل نکرد». خبرگزاری ایلنا. دریافت‌شده در ۲۷ مرداد ۱۳۹۹.
  62. ↑ «درخواست هم‌خانگی دو خانوار در یک واحد/ عقبایی: این اجاره‌نشینی غیرشرعی است و منع قانونی دارد». خبرگزاری ایلنا. ۳ تیر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۹.
  63. ↑ ««افزایش» درخواست هم‌خانگی دو خانوار در یک واحد در ایران». رادیو فردا. ۳ تیر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۹.
  64. ↑ «در گفت‌وگوی کامیل احمدی با رویداد۲۴ بررسی شد؛ حقایقی تلخ از زندگی کودکان کار در بحران کرونا/ تبعات ساماندهی ضربتی کودکان کار چیست؟». وبسایت رویداد ۲۴. ۱۵ فروردین ۱۳۹۹. پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  65. ↑ «یک پژوهشگر: شمار کودکان کار در ایران تا هفت میلیون نیز برآورد می‌شود». رادیو فردا. ۱۵ فروردین ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۹.
  66. ↑ «خبرهای ضد و نقیض از جمع‌آوری و انتقال کودکان کار از ایران به افغانستان». رادیو فردا. ۲۵ اسفند ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۹.
  67. ↑ «"اجاره دادن کودکان" به افراد سودجو برای کار در معابر و خیابان‌ها!». خبرگزاری تسنیم. ۲۵ مرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۷ مرداد ۱۳۹۹.
  68. ↑ ایران وایر (۱۶ اوت ۲۰۲۰). ««اجاره دادن کودکان» برای کار در خیابان‌ها».
  69. ↑ «هشدار دربارهٔ سکونت کودکان کار در گودهای زباله حاشیه شهرها». ایران اینترنشنال. ۱۹ شهریور ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۹۹.
  70. ↑ «وجود ۴۰۰۰ کودک زباله‌گرد در تهران | مردم زباله‌گردی کودکان را به ۱۳۷ اطلاع دهند». همشهری آنلاین. ۲۵ خرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۹۹.
  71. ↑ «کودکانی که آینده‌شان را در سطل زباله می‌ریزند». روزنامه همشهری. ۲۶ مرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۹۹.
  72. ↑ [۱]
  73. ↑ https://ir.voanews.com/a/reactions-khamenei-statements-iran/7421484.html
  74. ↑ https://ir.voanews.com/a/reactions-khamenei-statements-iran/7421484.html
  75. ↑ «۱۵مرد کلیدی دولت پنهان خامنه‌ای». radiofarda.
  76. ↑ «دوماهنامه میهن | دولت پنهانِ ایران». دوماهنامه میهن. ۱۴۰۰-۰۳-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۸.
  77. ↑ گفت، علی تبریزی (۲۰۱۹-۰۵-۱۲). «دولتِ پنهان یا نهادهای موازی». سایتِ خبری‌تحلیلی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۸.
  78. ↑ «'به رهبری گفتم داخل حکومت، حکومتی پنهان برنامه‌ریزی می‌کند'». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۸.
  79. ↑ «وقتی رهبر گفت 'تخصص این کار را ندارم'». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۸.
  80. ↑ «انتشار طرحی از دست خامنه‌ای در یک مطلب دربارهٔ فقر دردسرساز شد؛ توقیف روزنامه کلید». voanews.
  81. ↑ «خامنه‌ای: از مشکلات معیشتی و دیگر مشکلات مردم اطلاع داریم». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۸.
  82. ↑ «انتشار طرحی از دست خامنه‌ای در یک مطلب دربارهٔ فقر دردسرساز شد؛ توقیف روزنامه کلید». voanews.
  83. ↑ «رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس: دولت رئیسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ را بر اساس نظر خامنه‌ای «اصلاح» می‌کند». voanews.
  84. ↑ «دولت رئیسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ را بر اساس نظر خامنه‌ای «اصلاح» می‌کند». چاپار نیوز. ۲۰۲۱-۱۰-۱۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۸.
  85. ↑ «بودجه ۱۴۰۱ با اصلاحات ساختاری تقدیم مجلس می‌شود». ایسنا. ۲۰۲۱-۱۰-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۸.
  86. ↑ «اصلاحات مورد تأکید مقام معظم رهبری در بودجه ۱۴۰۱ اعمال شد / ایجاد رونق در زندگی و رفع مشکلات مردم اولویت اساسی لایحه بودجه است». snn.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۶.
  87. ↑ «رهبر ایران: روابط با شرق و غرب باید تقویت شود». یورو نیوز. دریافت‌شده در ۲۵ شهریور ۱۳۹۸.
  88. ↑ مسعود اسداللهی (۷ اسفند ۱۳۹۷). «مانیفست سیاست خارجی در چهل سال دوم».
  89. ↑ «انتشار کتاب «راهبردهای سیاست خارجی» از منظر مقام معظّم رهبری». فارس نیوز. ۱ اسفند ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۵ شهریور ۱۳۹۸.
  90. ↑ «رهبر انقلاب در دیدار برهم صالح: باید "حشدالشعبی" را حفظ کرد| کنار برادران عراقی خواهیم بود». ۲۶ آبان ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۵ شهریور ۱۳۹۸.
  91. ↑ «دیدار نخست‌وزیر عراق با رهبر انقلاب».
  92. ↑ «رویترز: خامنه‌ای به وسیلهٔ طائب از شبه نظامیان عراق خواسته که حملات‌شان را علیه نیروهای آمریکایی تشدید کنند». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۱-۰۷-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۴.
  93. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «نقش اطلاعات سپاه در گسترش حملات به مواضع آمریکا در عراق و سوریه | DW | 13.07.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۱۴.
  94. ↑ پیام رهبری به جوانان غربی بایگانی‌شده در ۸ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  95. ↑ نامه دوم رهبری به جوانان غربی به ۴۸ زبان زنده دنیا ترجمه شد بایگانی‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  96. ↑ «تحلیلی برنامه رهبر انقلاب به جوانان اروپا و آمریکا». ایران آنلاین. ۱۸ مرداد ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۶ مه ۲۰۱۷.
  97. ↑ «قتل‌های زنجیره‌ای ایران، بیست سال بعد». bbc. ۳۰ آبان ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۸ بهمن ۱۴۰۰.
  98. ↑ «۲۰ سال پس از واقعه؛ ۱۸ تیر به روایت نقش‌آفرینانش». radiofarda.
  99. ↑ «مروری بر اعتراضات مردمی پس از انقلاب اسلامی ایران؛ از مبارزه با حجاب اجباری تا مطالبات معیشتی». voanews.
  100. ↑ «دوازده سال پس از حادثه ۱۸ تیر؛ واقعه کوی، نمادی از سرکوب دانشجویان ایرانی». radiofarda.
  101. ↑ «۲۰ سالگی توقیف مطبوعات؛ 'غمی که دائمی شد'». bbc.
  102. ↑ «خطبه‌های نماز جمعهٔ تهران». دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظما خامنه‌ای. ۲۹ خرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۱۳.
  103. ↑ BBC هشدار آیت‌الله خامنه‌ای در مورد ادامه تظاهرات خیابانی بایگانی‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine بی‌بی‌سی فارسی
  104. ↑ سخنرانی ۲۹ خرداد آیت‌الله خامنه‌ای؛ نقطه عطف بایگانی‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine امید پارسانژاد، بی‌بی‌سی فارسی، ۲۹ خرداد ۱۳۸۹
  105. ↑ Iranian protesters' slogans target Khamenei as the real enemy بایگانی‌شده در ۱۱ مارس ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  106. ↑ «خامنه‌ای: امام خمینی مخالفان نظام را اعدام می‌کرد و من فقط زندانی می‌کنم». وبگاه. العربیه. اکتبر ۲۰۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۱.
  107. ↑ «خامنئی لمرجع شیعی: الخمینی کان یعدم المعارضین وأنا أکتفی بسجنهم». وبگاه (به عربی). العربیه. اکتبر ۲۰۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۱.
  108. ↑ Iran's Khamenei named 'dictator of the year' بایگانی‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  109. ↑ شرف الدین، بزرگمهر (۲۸ اکتبر ۲۰۱۱). «معترض و اغتشاشگر در نگاه رهبر ایران». بی‌بی‌سی. دریافت‌شده در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۱.
  110. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «استاد حوزه روح‌الله زم را شهید و خامنه‌ای را مسئول جنایت خواند | DW | 16.12.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۲.
  111. ↑ «محمود امجد، استاد حوزه علمیه در واکنش به اعدام زم: خامنه‌ای مسئول مستقیم جنایت‌ها از سال ۸۸ است». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۱۲-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۲.[پیوند مرده]
  112. ↑ دومین سالگرد کشته‌شدگان بازداشتگاه کهریزک در تهران برگزار شد بایگانی‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  113. ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری بایگانی‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  114. ↑ دستور رهبری در رسیدگی به پرونده «جنایت کوی دانشگاه» را فراموش نکنید بایگانی‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  115. ↑ «Iran Protests Spread to 10 Cities in Widest Unrest Since January».
  116. ↑ «Protests largely fueled by economic frustration pop up across Iran».
  117. ↑ «Crisis in Iran? Rial Crashes as Regime Battles Protests and Foreign Threats».
  118. ↑ ۱۱۸٫۰ ۱۱۸٫۱ «خیز نمایندگان برای تک نرخی کردن بنزین؛ حرکتی سیاسی یا مردمی؟». dw.com. دویچه وله. ۷ آذر ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ آذر ۱۳۹۸.
  119. ↑ «حمایت مقام معظم رهبری از تصمیم سران سه قوه». ایرنا. ۲۷ آبان ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۹.
  120. ↑ «رهبر ایران با حمایت از افزایش بهای بنزین: تخریب و آتش زدن کار اشرار است». یورونیوز. ۱۷ نوامبر ۲۰۱۹. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۹.
  121. ↑ «آتش زدن به فلان بانک این کار مردم نیست، این کار اشرار است». خبرگزاری میزان. ۲۷ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۹.
  122. ↑ «سازمان عفو بین‌الملل: دست‌کم ۱۴۳ نفر در اعتراض‌های ایران کشته شده‌اند». dw.com. دویچه وله. ۴ آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۵ آذر ۱۳۹۸.
  123. ↑ «حکم حکومتی خامنه‌ای؛ نمایندگان مجلس حتی اختیار مخالفت با افزایش سه‌برابری قیمت بنزین را هم ندارند». voanews.com. صدای آمریکا. ۳ آذر ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ آذر ۱۳۹۸.
  124. ↑ «لاریجانی: دولت گمان نمی‌کرد اجرای سهمیه‌بندی اینقدر تبعات داشته باشد / برای ریاست جمهوری برنامه‌ای ندارم». snn.ir. خبرگزاری دانشجو. ۱۰ آذر ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ آذر ۱۳۹۸.
  125. ↑ «بررسی رویکرد آیت‌الله خامنه‌ای دربارهٔ اعتراضات/ بی‌بی‌سی چگونه با تقطیع و سانسور دروغ می‌گوید؟ - اخبار سیاست ایران - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۶.
  126. ↑ «موافقت رهبر ایران با 'شهید' خواندن بعضی کشته‌شدگان اعتراض‌های آبان». BBC News فارسی. ۲۰۱۹-۱۲-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۶.
  127. ↑ «رویترز: حدود ۱۵۰۰ نفر در اعتراضات آبان کشته شده‌اند» (به انگلیسی). ۲۰۱۹-۱۲-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
  128. ↑ ۱۲۸٫۰ ۱۲۸٫۱ "Special Report: Iran's leader ordered crackdown on unrest - 'Do whatever it takes to end it'" (به انگلیسی). به کوشش Reuters. 2019-12-23. Retrieved 2019-12-23.{{cite web}}: نگهداری CS1: سایر موارد (link)
  129. ↑ «رویترز: خامنه‌ای دستور داد «هر کار لازم است بکنید»، «۱۵۰۰» نفر کشته شدند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
  130. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «رویترز به نقل از مقامات ایران: در اعتراض‌های آبان‌ماه حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شده‌اند | DW | 23.12.2019». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
  131. ↑ «رویترز: با دستور خامنه‌ای حدود ۱۵۰۰ نفر از معترضان کشته شدند». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
  132. ↑ «دفاع تمام‌قد خامنه‌ای از صادق لاریجانی؛ پایان اختلافات با شیخ عبوس». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۰-۰۶-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۵.
  133. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «خامنه‌ای: لاریجانی آغازگر مبارزه با فساد بود | DW | 27.06.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۵.
  134. ↑ «خامنه‌ای با صادق لاریجانی چه می‌کند؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۵.
  135. ↑ ۱۳۵٫۰ ۱۳۵٫۱ «ادامه اعتراضات دانشجویان به شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی؛ دست‌کم ۴ دانشجو در اعتراضات بازداشت شدند». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  136. ↑ شعار «بی‌شرف بی‌شرف» دانشجویان به بسیجیان پس از رد شدن از روی پرچم آمریکا و اسرائیل, retrieved 2020-01-17
  137. ↑ «معترضان در مقابل ساختمان سپاه مرکزی آمل شعار دادند: جمهوری اسلامی نمی‌خواهیم نمی‌خواهیم». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۰۱-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.[پیوند مرده]
  138. ↑ «ادامه اعتراضات در دانشگاه‌ها؛ بی‌خبری از وضعیت بازداشت‌شدگان». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  139. ↑ «تداوم اعتراض‌ها در چند شهر: "جمهوری اسلامی، نمی‌خوایم"». رادیو زمانه. ۲۰۲۰-۰۱-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  140. ↑ «گسترش اعتراضات به خامنه‌ای و سپاه پاسداران در ده‌ها شهر ایران در دومین روز». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  141. ↑ «اقرار به شلیک به هواپیمای مسافربری؛ سوگواری و اعتراض در شهرهای مختلف ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  142. ↑ «شعار علیه رهبر و سپاه در تجمع‌های اعتراضی؛ هشدار ترامپ علیه خشونت با معترضان» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  143. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «پرتاب گاز اشک‌آور به معترضان حمله موشکی سپاه به هواپیمای اوکراینی در تهران | DW | 11.01.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  144. ↑ «شعار در برابر پلی‌تکنیک: مرگ بر این ولایت، این همه سال جنایت». رادیو زمانه.
  145. ↑ ۱۴۵٫۰ ۱۴۵٫۱ ۱۴۵٫۲ ۱۴۵٫۳ ۱۴۵٫۴ ۱۴۵٫۵ «اعتراض‌ها به سرنگونی هواپیمای مسافربری توسط سپاه، به شهرهای مختلف ایران کشیده شد».
  146. ↑ ۱۴۶٫۰ ۱۴۶٫۱ «از «این ماه ماه آخره» تا «فرمانده کل قوا، استعفا، استعفا»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  147. ↑ ۱۴۷٫۰ ۱۴۷٫۱ «تشکر «او» از مسئولان شلیک به هواپیما». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۷.
  148. ↑ ۱۴۸٫۰ ۱۴۸٫۱ «چرا خامنه‌ای در پرونده «ویروس کرونا» هم دنبال دشمن گشت؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۶.
  149. ↑ ۱۴۹٫۰ ۱۴۹٫۱ «فیلم/ اشاره رهبر انقلاب به تلاش انتخاباتی دشمن به بهانه ویروس کرونا». مشرق نیوز. ۲۰۲۰-۰۲-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۶.
  150. ↑ «نتایج انتخابات در قم اعلام شد/ مشارکت ۴۳ درصدی قمی‌ها». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۰۲-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۹.
  151. ↑ «درصد مشارکت مردم قم در ۱۰ دوره انتخابات مجلس +آمار». مشرق نیوز. ۲۰۲۰-۰۲-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۹.
  152. ↑ «سوءاستفاده ضدانقلاب از فاصله آیت‌الله خامنه‌ای با طلاب در جلسه درس امروز». باشگاه خبرنگاران جوان. ۴ اسفند ۱۳۹۸.
  153. ↑ «آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به احتمال 'حمله بیولوژیکی' دستور داد نیروهای مسلح ایران قرارگاه کرونا ایجاد کنند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۲ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱.
  154. ↑ ۱۵۴٫۰ ۱۵۴٫۱ خامنه‌ای به آمریکا: گفته می‌شود شما این ویروس را درست کرده‌اید
  155. ↑ رهبر انقلاب: کدام عاقلی کمک آمریکا را که متهم به تولید ویروس است قبول می‌کند
  156. ↑ «وزارت خارجه آمریکا: دروغ‌های خامنه‌ای جان انسان‌ها را به خطر می‌اندازد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۳ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۳ مارس ۲۰۲۰.
  157. ↑ «رهبر ایران اتهام 'تولید ویروس کرونا' را علیه آمریکا مطرح کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۲ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۲۰.
  158. ↑ MARTEL, FRANCES (۲۵ مارس ۲۰۲۰). "Iran Kicks Out Doctors Without Borders, Claims No Need for Coronavirus Aid". breitbart.com (به انگلیسی). Breitbart News. Retrieved 31 March 2020.
  159. ↑ ﴿وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا ۚ وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ ۖ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُونَ﴾(سورهٔ انعام-آیهٔ ۱۱۲)
  160. ↑ «سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران». Khamenei.ir. ۳ فروردین ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۷ فروردین ۱۳۹۹.
  161. ↑ «عضو خبرگان رهبری: نیروهای آتش به اختیار برای مقابله با جن و انس وارد عمل شوند». رادیوزمانه. ۱۳ فروردین ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۴ فروردین ۱۳۹۹.
  162. ↑ «گزارش/ از احتمال جنگ ویروس‌ها تا قطعیت جنگ واژه ها/ تریبون‌های تروریسم چگونه اظهارات رهبری را تحریف می‌کنند؟». خبرگزاری تسنیم. ۵ فروردین ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۵ فروردین ۱۳۹۹.
  163. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «"خامنه‌ای مسئول تبدیل کرونا به فاجعه‌ای ملی است" | DW | 29.03.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۸.
  164. ↑ «۱۰۰ فعال سیاسی و مدنی: علی خامنه‌ای مسئول اول تبدیل کرونا به یک فاجعه ملی است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۸.
  165. ↑ «یکصد تن از فعالان مدنی و دانشگاهی: علی خامنه‌ای مسئول فاجعه ملی ناشی از گسترش ویروس کرونا در ایران است». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۰-۰۳-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۸.
  166. ↑ «نامه صد تن از اساتید دانشگاه و فعالان سیاسی به خامنه‌ای: شما مسئول اول بروز این فاجعه ملی هستید». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۸.
  167. ↑ «ابوالفضل قدیانی آیت‌الله خامنه‌ای را در «شیوع وسیع کرونا» مسئول دانست و او را به «فریب افکار عمومی» متهم کرد». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۰-۰۳-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۸.
  168. ↑ «ابوالفضل قدیانی آیت‌الله خامنه‌ای را به 'تئوری توطئه و فریب' متهم کرد». به کوشش BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۳-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۸.
  169. ↑ «قدیانی: سخنان خامنه‌ای دربارهٔ «جنگ بیولوژیک» برای فریب افکار عمومی است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۸.
  170. ↑ «مراکز درمانی نیروهای مسلح در اختیار بیماران مبتلا به کرونا قرار گرفت». رادیو فردا. ۱۸ مهر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۰.
  171. ↑ «کلیه مراکز درمانی و بیمارستان‌های نیروهای مسلح در اختیار بیماران مبتلا به کرونا قرار گرفت». ایسنا. ۱۷ مهر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۰.
  172. ↑ «به دلیل کرونا خامنه ای در نشست شعرخوانی هم شرکت نمی‌کند اما هزاران مسجد بازگشایی می‌شوند». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۰-۰۵-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۱۰.
  173. ↑ «بازگشایی مساجد در پی سخنان خامنه‌ای، در عین تعطیلی برخی شهرها به خاطر کرونا». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۱۲.
  174. ↑ «خامنه‌ای: بررسی تعطیلی مساجد به کسانی سپرده شود که ضرورت دعا را درک می‌کنند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۱۲.
  175. ↑ «بازگشایی مساجد|ایران علی‌رغم انتشار ویروس کرونا مساجد را بازگشایی می ک». Pazii News (به عربی). ۲۰۲۰-۰۵-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۱۲.[پیوند مرده]
  176. ↑ «خامنه‌ای: دربارهٔ بازگشایی مساجد کسانی تصمیم بگیرند که اهمیت دعا را درک می‌کنند». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۰-۰۵-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۱۲.
  177. ↑ «علی خامنه‌ای از قرنطینهٔ خود خواستار بازگشایی مساجد کشور شد». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۰-۰۵-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۱۴.
  178. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «اصرار بر برگزاری مراسم محرم به‌رغم هشدارها | DW | 16.08.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۹.
  179. ↑ «اصرار بر برگزاری مراسم محرم به‌رغم هشدارها». جستجوگر هوشمند خبری (اخبار لحظه ای ایران و جهان). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژانویه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۹.
  180. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «مراسم عزاداری محرم برای خامنه‌ای بدون حضور جمعیت برگزار شد | DW | 27.08.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۷.
  181. ↑ بی‌بی‌سی فارسی (۱۹ دی ۱۳۹۹). «آیت‌الله خامنه‌ای: ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی کرونا ممنوع است».
  182. ↑ رادیو فردا. «خامنه‌ای ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی را ممنوع کرد؛ «اصراری به بازگشت آمریکا به برجام نیست»».
  183. ↑ ایندیپندنت فارسی. «خامنه‌ای ورود واکسن کرونای آمریکایی و انگلیسی را ممنوع اعلام کرد».
  184. ↑ رادیو فردا. «واردات واکسن فایزرِ اهدایی افراد خیّر از آمریکا «منتفی شد»».
  185. ↑ «خشم شماری از ایرانیان از اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای دربارهٔ ممنوعیت خرید واکسن خارجی». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۹ دی ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۰ دی ۱۳۹۹.
  186. ↑ «بالا گرفتن انتقادها به «ممنوعیت واکسن آمریکایی و انگلیسی» در ایران». independentpersian.com.
  187. ↑ رادیو فردا (۱۹ دی ۱۳۹۹). «توئیتر ادعای خامنه‌ای دربارهٔ واکسن کرونا را از حساب‌های کاربری وی حدف کرد».
  188. ↑ بی‌بی‌سی فارسی. «توییت آیت‌الله خامنه‌ای دربارهٔ واکسن کرونا از دسترس پنهان شد».
  189. ↑ «توییتر پیام رهبر ایران دربارهٔ «ممنوعیت واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی کرونا» را حذف کرد؛ سازمان بهداشت جهانی: موضوع واکسن را سیاسی نکنید». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۱-۰۱-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۰.
  190. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «عفو بین‌الملل: خامنه‌ای با جان میلیون‌ها ایرانی بازی می‌کند | DW | 09.01.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۰۹.
  191. ↑ «واکنش عفو بین‌الملل به دستور ممنوعیت خرید واکسن از سوی رهبر جمهوری اسلامی: خامنه‌ای جان میلیون‌ها نفر را به بازی گرفته است | صدای آمریکا فارسی». ir.voanews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۰۹.
  192. ↑ «ابوالفضل قدیانی: مقصر و مسئول اصلی کشتار کرونا علی خامنه‌ای است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۲۰.
  193. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «ابوالفضل قدیانی: مقصر اصلی فاجعه کرونا در ایران خامنه‌ای است | DW | 20.08.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۲۰.
  194. ↑ «ادامه بازداشت وکلا به‌دلیل امتناع از تعهد برای عدم شکایت از خامنه‌ای». alarabiya.
  195. ↑ «دادگاه دادخواهان سلامت را علنی برگزار کنید تا افکار عمومی بتواند دربارهٔ جایگاه متهمان واقعی قضاوت کند». persian.
  196. ↑ «بیانیه ۲۳ سازمان حقوق بشری و اعضای جامعه مدنی در اعتراض به تداوم بازداشت سه وکیل دادگستری و فعال مدنی و بازداشتهای خودسرانه شهروندان در ایران». kampain.
  197. ↑ «بیانیه ۲۳ سازمان حقوق بشری و اعضای جامعه مدنی در اعتراض به تداوم بازداشت سه وکیل دادگستری و فعال مدنی و بازداشتهای خودسرانه شهروندان در ایران». kampain.
  198. ↑ «دولت بریتانیا بیش از یکصد هزار پوند به دفتر خامنه‌ای در لندن کمک کرده است». radiofarda.
  199. ↑ «واکنش‌ها به دریافت کمک مالی نهاد وابسته به رهبر جمهوری اسلامی در بریتانیا؛ «پول انگلیسی، حلال شد»». voanews.
  200. ↑ «تایمز: دفتر خامنه‌ای در لندن از دولت بریتانیا ۱۰۹ هزار پوند کمک گرفت». iranintl.
  201. ↑ «جنجال کمک ۱۰۰هزار پوندی دولت بریتانیا به دفتر خامنه‌ای در لندن». independentpersian.
  202. ↑ «تایمز: دولت بریتانیا بیش از 100 هزار پوند به دفتر خامنه‌ای در لندن کمک کرده است». alarabiya.
  203. ↑ «کمک ۱۰۹ هزار پوندی انگلیس به دفتر علی خامنه‌ای در لندن!». kayhan.london.
  204. ↑ «تایمز: دفتر خامنه‌ای در لندن از دولت بریتانیا ۱۰۹ هزار پوند گرفت». peykeiran. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۲.
  205. ↑ «کمک ۱۳۶ هزار دلاری دولت بریتانیا به دفتر خامنه‌ای در لندن». دویچه وله آلمان.
  206. ↑ «واکنش‌ها به دریافت کمک مالی نهاد وابسته به رهبر جمهوری اسلامی در بریتانیا؛ «پول انگلیسی، حلال شد»». voanews.
  207. ↑ «واکنش‌ها به دریافت کمک مالی نهاد وابسته به رهبر جمهوری اسلامی در بریتانیا؛ «پول انگلیسی، حلال شد»». voanews.
  208. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «ابوالفضل قدیانی خامنه‌ای را مسئول فاجعه اصفهان دانست | DW | 29.11.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۱.
  209. ↑ «سرکوب اعتراض‌های اصفهان؛ قدیانی: خامنه‌ای مسئول اصلی فاجعه است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۱.
  210. ↑ «۷۰ میلیارد دلار ضرر مردم ایران در بورس؛ خامنه‌ای وروحانی برای این سرمایه‌گذاری تبلیغ می‌کردند». voanews.
  211. ↑ «دهمین هفته اعتراض‌های سراسری؛ خامنه‌ای: «بساط شرارت» جمع خواهد شد». voanews.
  212. ↑ «سازمان‌های حقوق‌بشری: حدود ۵۰ معترض طی یک هفته در کردستان، کرمانشاه و آذربایجان‌غربی کشته شدند». voanews.
  213. ↑ «اعلام برائت خواهرِ خامنه‌ای از «خلافت مستبدانه» رهبر جمهوری اسلامی». web.archive.org. ۲۰۲۲-۱۲-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۲-۰۱.
  214. ↑ «خواهر علی خامنه‌ای با برائت جستن از او جمهوری اسلامی را جنایتکار خواند». web.archive.org. ۲۰۲۳-۰۱-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۲-۰۱.
  215. ↑ «هشدار فرانسه به ایران دربارهٔ از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم». وبگاه باخبر. ۸ مرداد ۱۳۸۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ فوریه ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۵.
  216. ↑ http://www.businessinsider.com/irans-nuclear-program-has-been-an-astronomical-waste-for-the-country-2015-6
  217. ↑ http://www.businessinsider.com/irans-nuclear-program-has-been-an-astronomical-waste-for-the-country-2015-6
  218. ↑ «Fire breaks out at Iranian nuclear facility, no damage reported, officials say». NATIONAL POST. ۲ ژوئیه ۲۰۲۰.
  219. ↑ «آتش‌سوزی در سایت هسته‌ای نطنز؛ پای اسرائیل در میان است؟». ایندیپندنت. ۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۰.
  220. ↑ «نیویورک تایمز: انفجار در نطنز، برنامه اتمی ایران را تا دو سال به تأخیر می‌اندازد».
  221. ↑ «نیویورک‌تایمز: انفجار در تأسیسات نظنز 'برنامه اسرائیل با اطلاع آمریکا' بوده است».
  222. ↑ ایندیپندنت فارسی (۹ بهمن ۱۳۹۹). «ذوالنوری: «ترور» فخری‌زاده کار اسرائیل است، انفجار نطنز نتیجه نفوذ».
  223. ↑ ایندیپندنت فارسی (۸ آذر ۱۳۹۹). «کمالوندی: عوامل پشت انفجار نطنز و ترور فخری‌زاده یکی هستند».
  224. ↑ متن فتوای حضرت آیت‌الله خامنه ای صادره در تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۸۹ مبنی بر حرام بودن سلاح هسته ای france.mfa.ir، دریافت‌شده در ۲۰ دی ۱۳۹۹
  225. ↑ «ند پرایس می‌گوید فتوای خامنه‌ای هرگز مبنای تصمیم آمریکا برای جلوگیری از دستیابی به سلاح هسته‌ای نبوده است». voanews.
  226. ↑ «ند پرایس می‌گوید فتوای خامنه‌ای هرگز مبنای تصمیم آمریکا برای جلوگیری از دستیابی به سلاح هسته‌ای نبوده است». voanews.
  227. ↑ Times, The New York (2018-05-08). "Trump Announces U.S. Withdrawal From Iran Nuclear Deal: Partial Transcript". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2018-05-08.
  228. ↑ دیپلماسی ایرانی - دولت ایران درگیر بین یک بن‌بست سیاسی و یک بحران اقتصادی. ۱۲ شهریور ۱۳۹۷
  229. ↑ «پنجاه شرکتی که از ترس آمریکا از ایران رفتند». به کوشش BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۴.
  230. ↑ "Trump Withdraws U.S. From 'One-Sided' Iran Nuclear Deal". The New York Times. Retrieved 8 May 2018.
  231. ↑ "Trump pulls US out of Iran deal". BBC News. 2018-05-08. Retrieved 2018-05-08.
  232. ↑ Press Availability With Secretary of Treasury Steven T. MnuchinShare
  233. ↑ BBC Newsnight, report on Iranian military advisor Hadari, 28 October 2013 'Iran's Secret Army' [۲] بایگانی‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, [۳] بایگانی‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  234. ↑ ۲۳۴٫۰ ۲۳۴٫۱ ۲۳۴٫۲ Iranian Strategy in Syria بایگانی‌شده در ۱ فوریه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine, Institute for the Study of War, Executive Summary + Full report, May 2013
  235. ↑ ۲۳۵٫۰ ۲۳۵٫۱ Iran boosts support to Syria, telegraph, 21 February 2014
  236. ↑ "Syria's crisis: The long road to Damascus: There are signs that the Syrian regime may become still more violent", The Economist, 11 February 2012.
  237. ↑ "Tehran: 2,100 Iranian soldiers killed in Syria and Iraq". Middle East Monitor. 7 March 2018. Retrieved 11 November 2018.
  238. ↑ "What Does Syria Mean for the Region's Shia". Carnegie Endowment for International Peace. Retrieved 11 November 2018.
  239. ↑ Phillip Smyth (8 March 2016). "How Iran Is Building Its Syrian Hezbollah". The Washington Institute. Retrieved 17 September 2016.
  240. ↑ "Iran mourns 7 Afghans killed fighting for Damascus ally". Daily Star Lebanon. Archived from the original on 3 April 2015. Retrieved 7 May 2015.
  241. ↑ "The Zainabiyoun Brigade: A Pakistani Shiite Militia Amid the Syrian Conflict". Jamestown Foundation. Retrieved 28 July 2016.
  242. ↑ "Hezbollah deploying elite force to Aleppo: Iran media". NOW. 8 August 2016. Archived from the original on 23 December 2018. Retrieved 8 August 2016.
  243. ↑ Omar al-Jaffal Contributor; Iraq Pulse (29 October 2013). "Iraqi Shiites Join Syria War". Al-Monitor. Retrieved 4 November 2013. {{cite web}}: |author1= has generic name (help)
  244. ↑ Michael Knights and Matthew Levitt (January 2018). "The Evolution of Shia Insurgency in Bahrain". The Washington Institute for Near East Policy. Retrieved 11 November 2018.
  245. ↑ "Bahraini group 'among militias backing Assad'". Trade Arabia. 20 November 2015. Retrieved 11 November 2018.
  246. ↑ نسیم آنلاین (۲۷ اسفند ۱۳۹۳). «"سربازان مختار" در بحرین چه می‌کنند؟».[پیوند مرده]
  247. ↑ ۲۴۷٫۰ ۲۴۷٫۱ «چرا ایران رژیم سوریه را رها نمی‌کند؟». BBC Parisian. دریافت‌شده در ۸ نوامبر ۲۰۱۶.
  248. ↑ ۲۴۸٫۰ ۲۴۸٫۱ «راستی‌آزمایی: هزینه جنگ سوریه برای ایران چقدر است؟». BBC Persian. دریافت‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۱۸.
  249. ↑ «کشف سه هواپیما ی ایرانی توسط مخالفان بشار اسد در حلب». DW. دریافت‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۲.
  250. ↑ «قمار ترامپ در سوریه؛ برنده و بازنده خروج آمریکا چه کسانی هستند؟». BBC. ۲۳ دسامبر ۲۰۱۸.
  251. ↑ ۱۶ فرمانده ارشد سپاه که دخالت نظامی در سوریه را فرماندهی کردند https://www.radiofarda.com/a/IRGC-commanders-who-involved-in-Syrian-war/30717921.html
  252. ↑ ۱۰ فرماندهی که به خاطر جنگ‌های سوریه و عراق نشان نظامی دریافت کردند https://www.radiofarda.com/a/commanders-who-received-military-honor-after-involving-in-Syrian-war/30719459.html
  253. ↑ «چرا ایران و طالبان با هم مذاکره می‌کنند». دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۳۰ آذر ۱۳۹۸.
  254. ↑ «"حمایت ایران از طالبان؛ عامل بی‌ثباتی بیشتر افغانستان"».
  255. ↑ «حمایت ایران از طالبان؛ عامل بی‌ثباتی بیشتر افغانستان».
  256. ↑ «شبیحه؛ تبهکارانی مخوف در خدمت حکومت سوریه». دویچه‌وله فارسی. دریافت‌شده در ۲۷ خرداد ۱۳۹۱.[پیوند مرده]
  257. ↑ «اذعان "کریستین ساینس مانیتور":محبوبیت ایران در میان مردم سوریه / هسته‌های مقاومت مردمی سوریه "بسیج" ایران را الگوی خود قرار داده‌اند». باشگاه خبرنگاران. ۱۵ فروردین ۱۳۹۲.
  258. ↑ Hubbard, Ben (20 March 2014). "Syrian Fighting Gives Hezbollah New but Diffuse Purpose". The New York Times. Archived from the original on 25 May 2014. Retrieved 30 May 2014. ....the fighting has also diluted the resources that used to go exclusively to facing Israel, exacerbated sectarian divisions in the region, and alienated large segments of the majority Sunni population who once embraced Hezbollah as a liberation force... Never before have Hezbollah guerrillas fought alongside a formal army, waged war outside Lebanon or initiated broad offensives aimed at seizing territory.
  259. ↑ Deeb, Lara (31 ژوئیه 2006). "Hizballah: A Primer". Middle East Report. Archived from the original on 19 October 2011. Retrieved 31 May 2011.
  260. ↑ Goldman, Adam (28 May 2014). "Hezbollah operative wanted by FBI dies in fighting in Syria". Washington Post. Archived from the original on 29 May 2014. Retrieved 30 May 2014. ...Hasan Nasrallah has called the deployment of his fighters to Syria a 'new phase' for the movement, and it marks the first time the group has sent significant numbers of men outside Lebanon's borders.
  261. ↑ "Iran–Syria vs. Israel, Round 1: Assessments & Lessons Learned". Defense Industry Daily. 13 September 2013. Archived from the original on 25 January 2013. Retrieved 19 February 2013.
  262. ↑ "Huge Beirut protest backs Syria". BBC News. 8 March 2005. Archived from the original on 2 June 2007. Retrieved 7 February 2007.
  263. ↑ "Hariri: Sunnis 'refuse' to join Hezbollah-Al Qaida war". Gulf News. AFP. 25 January 2014. Archived from the original on 31 January 2014. Retrieved 22 May 2019.
  264. ↑ Blanford, Nicholas (23 June 2013). "Why Hezbollah has openly joined the Syrian fight". The Christian Science Monitor. Archived from the original on 15 December 2018. Retrieved 22 May 2019.
  265. ↑ "UN: Hezbollah has increased military strength since 2006 war". Haaretz. 25 October 2007. Archived from the original on 29 September 2013. Retrieved 5 September 2013.
  266. ↑ Frykberg, Mel (29 August 2008). "Mideast Powers, Proxies and Paymasters Bluster and Rearm". Middle East Times. Archived from the original on 9 August 2011. Retrieved 31 May 2011. And if there is one thing that ideologically and diametrically opposed Hezbollah and Israel agree on, it is Hezbollah's growing military strength.
  267. ↑ Barnard, Anne (20 May 2013). "Hezbollah's Role in Syria War Shakes the Lebanese". The New York Times. Archived from the original on 13 June 2013. Retrieved 20 June 2013. Hezbollah, stronger than the Lebanese Army, has the power to drag the country into war without a government decision, as in 2006, when it set off the war by capturing two Israeli soldiers.
  268. ↑ Morris, Loveday (12 ژوئن 2013). "For Lebanon's Sunnis, growing rage at Hezbollah over role in Syria". The Washington Post. Archived from the original on 5 November 2013. Retrieved 20 June 2013. ... Hezbollah, which has a fighting force generally considered more powerful than the Lebanese army.
  269. ↑ Filkins, Dexter (30 September 2013). "The Shadow Commander". The New Yorker. Archived from the original on 19 July 2014. Retrieved 4 October 2013. From 2000 to 2006, Iran contributed a hundred million dollars a year to Hezbollah. Its fighters are attractive proxies: unlike the Iranians, they speak Arabic, making them better equipped to operate in Syria and elsewhere in the Arab world.
  270. ↑ مصاحبه سید حسن نصرالله با سیمای جمهوری اسلامی ایران بایگانی‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine (ممری تی. وی)
  271. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2018-06-12. Retrieved 2015-02-19.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
  272. ↑ "Hizbullah's learning curve: Deadly experience". The Economist. 22 August 2015. Archived from the original on 24 August 2015. Retrieved 24 August 2015.
  273. ↑ See More than 570 thousand people were killed on the Syrian territory within 8 years of revolution demanding freedom, democracy, justice, and equality.
  274. ↑ «جزییاتی از ماجرای توقیف محموله نفت ایران». الف. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئیه ۲۰۱۹.
  275. ↑ «جزییاتی از ماجرای توقیف محموله نفت ایران». آفتاب.[پیوند مرده]
  276. ↑ سخنگوی نیروی هوایی یمن: دست داشتن ایران در حمله به آرامکو را قویاً رد می‌کنیم
  277. ↑ Special Report:‘Time to take out our swords' - Inside Iran’s plot to attack Saudi Arabia Writing by Michael Georgy; Editing by Marla Dickerson: Thomson Reuters
  278. ↑ «U.S. Department of State». United States Department of State (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
  279. ↑ «پیام آیت‌الله خامنه‌ای در پی کشته شدن قاسم سلیمانی: انتقام سختی در انتظار است» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
  280. ↑ ماهرویان، پوریا (۲۰۲۰-۰۱-۰۳). «قاسم سلیمانی؛ فرمانده‌ای که نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در منطقه بود» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
  281. ↑ «مجلس ایران ۲۰۰ میلیون یورو به بودجه سپاه قدس افزود، پنتاگون را تروریستی اعلام کرد». radiofarda.com. رادیو فردا. ۱۷ دی ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۷ دی ۱۳۹۸.
  282. ↑ 1104 (۲۰۲۰-۰۱-۰۷). «آغاز انتقام سخت با شلیک ده‌ها موشک به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
  283. ↑ «سپاه از حمله سنگین موشکی به پایگاه هوایی آمریکا در عراق خبر داد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۰-۰۱-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
  284. ↑ «واکنش کاخ سفید به انیمیشن وبسایت خامنه‌ای: پیشتر شاهد رفتارهای توهین‌آمیز رهبر جمهوری اسلامی بوده‌ایم». voanews.
  285. ↑ «انیمیشن ترور ترامپ در سایت خامنه‌ای؛ کاخ سفید نظری ندارد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۲-۰۱-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
  286. ↑ «واکنش پنتاگون و کاخ سفید به انتشار انیمیشن «سوءقصد» به ترامپ در سایت خامنه‌ای». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
  287. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «انیمیشن تحریک‌آمیز حمله به ترامپ بر روی خروجی سایت خامنه‌ای | DW | 13.01.2022». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
  288. ↑ «انتشار پویانمایی برگزیده «پویش قهرمان» با عنوان «انتقام حتمی است» + فیلم | خبرگزاری فارس». www.farsnews.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
  289. ↑ «توقیف نفتکش کره جنوبی؛ 'سئول یک هیئت رسمی به ایران می‌فرستد'». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۵ دی ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۶ دی ۱۳۹۹.
  290. ↑ رادیو فردا (۱۶ دی ۱۳۹۹). «در آستانه سفر مقام ارشد کره جنوبی به ایران، سپاه پاسداران یک کشتی کره‌ای را توقیف کرد».
  291. ↑ رادیو فردا. «وزارت خارجه آمریکا: ایران با توقیف کشتی کره‌جنوبی به‌دنبال «اخاذی» است».
  292. ↑ رادیو فردا. «کره جنوبی و آمریکا خواستار آزادسازی فوری کشتی توقیف‌شده توسط سپاه پاسداران شدند».
  293. ↑ «"رهبر فرد و پیامی خاص به چین فرستاد"». DW.COM. ۲۰۲۰-۰۷-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۱۲.
  294. ↑ «افشاگری دربارهٔ نقش علی خامنه‌ای در قرارداد ۲۵ساله با چین». independentpersian. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۰.
  295. ↑ «مشاور علی لاریجانی: او از طرف رهبر ایران در توافق ۲۵ ساله ایران و چین نقش ویژه داشته». بی‌بی‌سی فارسی. ۹ مرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۹ مرداد ۱۳۹۹.
  296. ↑ «نقش علی لاریجانی در قرارداد 25ساله ایران و چین». روزنامه شرق. ۹ مرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۹ مرداد ۱۳۹۹.
  297. ↑ «همکاری نزدیک لاریجانی با دولت در قرارداد ۲۵ ساله با چین». خبرگزاری تسنیم. ۲۹ مهر ۱۳۹۹.
  298. ↑ "Iran's Supreme Leader sets up body to oversee internet" (به انگلیسی). BBC World. 7 March 2012. Archived from the original on 29 December 2014. Retrieved 19 September 2014.
  299. ↑ «تقابل نظامی با ایران به نفع غرب نیست». صبح توس. ۲۵ شهریور ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۴.
  300. ↑ «آیت‌الله خامنه‌ای به عضویت فیس بوک درآمد». رادیو فردا. ۲۷ آذر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۲.
  301. ↑ «آیت‌الله سید علی خامنه‌ای عضو فیس‌بوک شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۲.
  302. ↑ Loading بایگانی‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
  303. ↑ «خامنه‌ای: استفاده از فیس‌بوک در شرایطی بلامانع است». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ مارس ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۲.
  304. ↑ «سخنرانی نوروزی رهبر انقلاب خطاب به ملت ایران». farsi.khamenei.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۱.
  305. ↑ «آیت‌الله خامنه‌ای در رابطه با برجام: عجله‌ای نداریم؛ فضای مجازی ایران 'ول' است». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۱.
  306. ↑ «خامنه‌ای با اشاره به بحث مذاکره دربارهٔ توافق هسته‌ای: برجام باید به نفع ایران تغییر کند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۱.
  307. ↑ «بسته شدن حساب‌ها». دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۲۰.
  308. ↑ بی‌بی‌سی فارسی (۳ بهمن ۱۳۹۹). «توییتر حساب سایت آیت‌الله خامنه‌ای را به دلیل 'تهدید ترامپ به انتقام' مسدود کرد».
  309. ↑ رادیو فردا (۳ بهمن ۱۳۹۹). «اکانت توییتر دفتر خامنه‌ای به دلیل تهدید ترامپ به «انتقام حتمی»، تعلیق شد».
Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id