Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  2. Weltenzyklopädie
  3. مداخله ایران در جنگ ظفار - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مداخله ایران در جنگ ظفار - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مداخله ایران در جنگ ظفار
بخشی از جنگ سرد و جنگ ظفار
تاریخ۱۹ مه ۱۹۷۲[۲۱] – ۲۷ ژوئن ۱۹۷۵[۲۲]
(۳ سال، ۱ ماه، ۱ هفته و ۱ روز)
موقعیت
استان ظفار، عمان
نتایج

پیروزی ایران

طرف‌های درگیر

 ایران


در حمایت از:

مسقط و عمانعمان عمان		 جبهه خلق برای آزادی خلیج عربی اشغالی (تا ۱۹۷۴)
جبهه خلق برای آزادی عمان (از ۱۹۷۴)
حمایت:
 بریتانیا
 اردن		 حمایت:
 یمن جنوبی
 اتحاد جماهیر شوروی
 چین[۱۶][۱۷][۱۸]
 کوبا
 کره شمالی
 عراق[۱۹][۲۰]
قوا
ایران پهلوی ۴٬۰۰۰[۲۵] ۵٬۰۰۰–۶٬۰۰۰ شورشی[۲۶]
تلفات و خسارات
ایران پهلوی ۷۱۹ کشته[۲۷]
ایران پهلوی ۱۴۰۴ زخمی[۲۷]		 ۱٬۴۰۰ کشته
۲٬۰۰۰ اسیر
(برآورد ایران)[۲۸]

مداخله ایران در جنگ ظفار برای مقابله با چریک‌های جدایی‌طلب چپ‌گرا در این منطقه به درخواست سلطان قابوس، سلطان عمان از محمدرضاشاه پهلوی، پادشاه وقت ایران انجام گرفت. حضور نظامی ایران در تغییر وضعیت به سود پادشاهی عمان و سرکوب شورش ظفار نقش داشت.

محمدرضاشاه پهلوی برای حفظ منافع ملیِ ایران و جلوگیری از تسلطِ مائوئیست‌هایِ عرب در میانه‌یِ جنگِ سرد بر ورودی تنگه هرمز و خلیج فارس به‌عنوان مهم‌ترین شاهراه نفتیِ جهان، [نیازمند منبع] اقدام به اعزام نیروهای ارتش شاهنشاهی برای حمایت از سلطان قابوس کرد که نتیجهٔ آن موفقیت‌آمیز بود و باعث پیروزی ارتش عمان و متحدانش شد. عملیاتِ نظامیِ ارتشِ ایران در این جنگ به حدّی مؤثر واقع شد که سلطان قابوس تاج و تخت خود را مدیون ایران می‌دانست. نزدیکیِ این کشور با ایران از آن زمان و بر همین اساس شکل گرفت و تا به امروز نیز ادامه دارد.[۲۹]

تاریخچه

در سال ۱۳۴۹ سعید بن تیمور با کودتای پسرش برکنار شد. سلطان جدید که به سلطان قابوس مشهور شد، با گسترش مبارزات جنبش آزادی‌بخش عمان روبرو بود. این جنبش تا اوایل دهه ۵۰ توانسته بود به پیروزی‌هایی دست یابد و مناطقی را در عمان تصرف کند. از آنجا که بریتانیا از عمان و خلیج فارس بیرون رفته و جز مستشاران اندکی در آن نمانده بودند، سلطان قابوس از کشورهای عربی درخواست کمک کرداما از آنجائیکه جز اردن کشور دیگری دخالت نکرد بنابراین سلطان قابوس رسماً از ایران در خواست دخالت نظامی کرد. در سال ۱۳۵۱ و با امضای یک پیمان میان طرفین در تهران آغاز گردید و در آذر ۱۳۵۱ اولین یگان نظامی ایرانی وارد عمان شد. با درخواست سلطان قابوس در ۲۹ آذر ۱۳۵۲ برای پیاده شدن واحدهای واکنش سریع ارتش شاهنشاهی ایران در صلاله شدت یافت.

از تعداد نیروهای اعزامی ارقام موثقی در دست نیست و در گزارش‌های مختلف از ششصد تا چهارهزار نفر برآورد شده است. این عملیات سه سال طول کشید و آمار کشته شدگان هیچ وقت رسماً اعلام نشد اما برخی منابع ارتش به کشته‌شدن بیش از۷۲۰ نفر از نیروهای ارتش شاهنشاهی و مجروح‌شدن بیش از ۱۴۰۴ نفر اشاره دارند.[۳۰][۳۱] خبر جنگ ایران با ظفار تا ۱۳۵۳ رسماً اعلام نشد. در آن سال حکومت وقت گزارشگرانی را به منطقه فرستاد. سرانجام حکومت ایران روز ۲۵ مهر ۵۴ اعلامیه پایان کار شورشیان را صادر کرد و سلطان قابوس در آذر ۱۳۵۴ به‌طور رسمی اعلام کرد که جنگ ظفار پایان یافته است. جنبش آزادی‌بخش عمان در سال ۱۹۸۱ منحل شد. برخی از نیروهای ارتش ایران باقیمانده در عمان با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ به ایران بازگشتند.[۳۲]

گاه‌شمار

گاه‌شمار مداخله ایران در جنگ ظفار
تاریخ رویداد جزئیات منبع
مه ۱۹۷۲ (اردیبهشت ۱۳۵۱) آغاز مداخله ایران ایران اولین گروه‌های نظامی خود را به درخواست سلطنت عمان برای مقابله با شورشیان جبهه آزادی‌بخش ظفار به عمان اعزام کرد. نیروها شامل تیپ ۷۶ هوابرد و سایر نیروهای پشتیبانی بودند. [۳۳]
ژوئن ۱۹۷۲ (خرداد ۱۳۵۱) اولین عملیات هوابرد ایران تیپ ۷۶ هوابرد ایران اولین عملیات هوابرد خود را با هدف تسلط بر مناطق استراتژیک ظفار و مقابله با نیروهای شورشی آغاز کرد. در این عملیات، نیروهای ایرانی توانستند مناطقی از کوهستان‌های ظفار را تحت کنترل درآورند. [۳۴]
ژوئیه ۱۹۷۲ (تیر ۱۳۵۱) تقویت نیروهای ایران ایران به درخواست عمان و به‌منظور تقویت توان نظامی خود، لشکر ۵۷ زرهی و تیپ ۲۱ زرهی را به عمان اعزام کرد. این نیروها از تانک‌ها و تجهیزات زرهی برای تقویت نیروهای ارتش عمان و حمله به مواضع شورشیان استفاده کردند. [۳۵]
اوت ۱۹۷۲ (مرداد ۱۳۵۱) شروع عملیات‌های توپخانه سنگین ایران گروه توپخانه ۲۹۰ میلی‌متری خود را به‌منظور پشتیبانی از عملیات‌های زمینی در منطقه ظفار وارد عمل کرد. توپخانه‌های سنگین ایران به کمک نیروهای عمانی برای سرکوب شورشیان در مناطق کوهستانی استفاده شدند. [۳۶]
سپتامبر ۱۹۷۲ (شهریور ۱۳۵۱) افزایش تعداد نیروهای ایرانی با توجه به گسترش درگیری‌ها، ایران نیروهای بیشتری به عمان اعزام کرد. در این ماه، نیروهای ایران به حدود ۶٬۰۰۰ نفر رسیدند و به تثبیت حضور نظامی خود در عمان کمک کردند. [۳۷]
ژانویه ۱۹۷۳ (دی ۱۳۵۱) عملیات‌های هوابرد گسترده تیپ ۷۶ هوابرد ایران در این ماه عملیات‌های گسترده‌تری را علیه نیروهای شورشی در مناطقی از کوهستان‌های ظفار انجام داد. این عملیات‌ها با استفاده از هلی‌کوپترهای ایران برای حمل و نقل نیروها و تسلط بر مناطق راهبردی صورت گرفت. [۳۸]
آوریل ۱۹۷۳ (فروردین ۱۳۵۲) عملیات‌های توپخانه در حمایت از زمین ایران به استفاده از توپخانه‌های سنگین برای پشتیبانی از نیروهای پیاده‌نظام خود در زمین‌های سخت و کوهستانی ظفار ادامه داد. این توپخانه‌ها در سرکوب و مقابله با شورشیان نقش کلیدی داشتند. [۳۹]
ژوئن ۱۹۷۳ (خرداد ۱۳۵۲) افزایش عملیات‌های هوابرد ایران عملیات‌های هوابرد ایرانی در ظفار به‌ویژه در مناطق صعب‌العبور برای مقابله با شورشیان ادامه یافت. در این عملیات‌ها، تیپ‌های هوابرد ایران به‌طور مؤثر اقدام به تسلط بر مناطق کلیدی کردند. [۴۰]
دسامبر ۱۹۷۳ (آذر ۱۳۵۲) استقرار دائمی نیروهای ایرانی حضور نظامی ایران در عمان پس از افزایش تعداد نیروها به بیش از ۱۰٬۰۰۰ نفر، به‌عنوان یک حضور دائمی تثبیت شد. نیروهای ایرانی در این مرحله شامل گروه‌های پیاده‌نظام، توپخانه، و واحدهای هوابرد بودند. [۴۱]
فوریه ۱۹۷۴ (بهمن ۱۳۵۲) آغاز عملیات‌های سرکوب گسترده ایران عملیات‌های گسترده‌تری را در مقابله با شورشیان در مناطق کلیدی ظفار آغاز کرد. این عملیات‌ها با استفاده از نیروهای هوابرد و پشتیبانی توپخانه‌های سنگین انجام شد. [۴۲]
ژانویه ۱۹۷۵ (دی ۱۳۵۳) پایان مداخله نظامی ایران با کاهش عملیات‌های نظامی و کاهش حضور نیروهای ایرانی، مداخله نظامی ایران در جنگ ظفار به‌طور رسمی پایان یافت. آخرین نیروهای ایرانی از عمان خارج شدند. [۴۳]

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ محمد جلالی (۲۰۲۰). Iranian Intervention in Oman: A Strategic Analysis. انتشارات دانشگاه تهران.
  2. ↑ «The Iranian Military Role in Oman». Journal of Middle Eastern Studies. ۲۵ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  3. ↑ «The Iranian Army's Contribution to the Dhofar Conflict». Taylor & Francis. ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  4. ↑ «Iranian Airborne Forces and Their Role in the Dhofar War». Cambridge University Press. 2022. دریافت‌شده در 2025. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  5. ↑ «Iran's Military Involvement in the Dhofar War». JSTOR. ۱۹۸۰. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  6. ↑ «The Iranian Army's Role in the Dhofar Rebellion». Cambridge University Press. ۱ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  7. ↑ «The Role of Iranian Armored Forces in Oman's Dhofar War». Taylor & Francis. ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  8. ↑ Iranian Military Involvement in Oman 1972–75. Cambridge University Press. ۲۰۲۲. ص. ۴۵.
  9. ↑ Military Involvement of Iran in the Oman Civil War. Iranian Studies Press. ۲۰۲۰. ص. ۳۲.
  10. ↑ Iranian Forces in the Dhofar Conflict. Historical Military Publications. ۲۰۱۸. ص. ۶۰.
  11. ↑ Iranian Airborne Forces and Their Role in Oman 1972-75. Military Research Journal. ۲۰۱۹. ص. ۱۲۰.
  12. ↑ Artillery Support in the Dhofar War: The Iranian Contribution. Defense Studies Quarterly. ۲۰۲۱. ص. ۷۸.
  13. ↑ «Iranian Special Forces in the Dhofar Rebellion». Iran Chamber Society. ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  14. ↑ «The Air Operations of Iranian Forces in the Dhofar War». Iranian Studies. ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  15. ↑ «Iranian Navy in the Dhofar War: Naval Support and Strategy». Military Navy Journal. ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  16. ↑ Calabrese, J. (1990). From Flyswatters to Silkworms: The Evolution of China's Role in West Asia. Asian Survey. Vol. 30. p. 867.
  17. ↑ Jeapes, pp. 26–27
  18. ↑ "The Insurgency In Oman, 1962-1976". www.globalsecurity.org. Retrieved 2023-08-03.
  19. ↑ Malovany, Pesach (2017). Wars of Modern Babylon: A History of the Iraqi Army from 1921 to 2003. University Press of Kentucky. pp. |page=755. ISBN 978-0-8131-6944-6.
  20. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام globalsecurity.org وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  21. ↑ «Assisting Our Brothers, Defending Ourselves: The Iranian Intervention in Oman, 1972–75». Cambridge University Press. ۱ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  22. ↑ The Iranian Military in the Gulf. Princeton University Press. ۲۰۰۵.
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ ۲۳٫۳ ۲۳٫۴ ۲۳٫۵ ۲۳٫۶ «Assisting Our Brothers, Defending Ourselves: The Iranian Intervention in Oman, 1972–75». Cambridge University Press. ۱ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  24. ↑ «A Test for Oman and Its Sultan». The New Yorker. ۸ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  25. ↑ Allen & Bigsbee, p. 72
  26. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :0 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ "Oman (and Dhofar) 1952-1979". acig.org. 26 August 2007. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 4 November 2018.[منبع بهتری نیاز است]
  28. ↑ "Oman(and Dhofar) 1952-1979". Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 11 December 2013.
  29. ↑ مذاکرات اتمی در عمان؛ قابوس مدیون ایران، ایران مدیون قابوس، بی‌بی‌سی فارسی
  30. ↑ ذاکراصفهانی، علی‌رضا (پاییز ۱۳۸۵). «ایران و بازیگران جنگ ظفار». مجله تاریخ روابط خارجی. دریافت‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۱۱.
  31. ↑ "ناگفته‌های جنگ ظفار".
  32. ↑ «چهلمین سالگرد عملیات ظفار». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۶ مهر ۱۳۹۴.
  33. ↑ «Assisting Our Brothers, Defending Ourselves: The Iranian Intervention in Oman, 1972–75». Cambridge University Press. ۱ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  34. ↑ The Iranian Intervention in Oman. Princeton University Press. ۱۹۸۷.
  35. ↑ The Gulf States and Iran’s Military Role in Oman. Routledge. ۲۰۰۱.
  36. ↑ «Artillery Support in the Dhofar War: The Iranian Contribution». ۲۰۰۳. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  37. ↑ Iranian Forces in the Dhofar Conflict. Harvard University Press. ۱۹۹۲.
  38. ↑ «Iranian Airborne Forces and Their Role in Oman 1972-75». ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  39. ↑ Iran and Oman: The Strategic Relationship. Routledge. ۲۰۰۶.
  40. ↑ «Iranian Airborne Forces and Their Role in Oman 1972-75». ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۲۵.
  41. ↑ Iranian Forces in the Dhofar Conflict. Harvard University Press. ۱۹۹۲.
  42. ↑ Iran and Oman: The Strategic Relationship. Routledge. ۲۰۰۶.
  43. ↑ The Iranian Military in the Gulf. Princeton University Press. ۲۰۰۵.
  • محمدجعفر چمنکار (۱۳۸۳)، بحران ظفار و رژیم پهلوی، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ص. ۱۱۸، شابک ۹۶۴-۶۳۵۷-۵۳-۹
Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id