Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  2. Weltenzyklopädie
  3. آفتاب‌پرست - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
آفتاب‌پرست - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از آفتاب‌پرستان)
برای دیگر کاربردها، آفتاب‌پرست (ابهام‌زدایی) را ببینید.
«حربا» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای داستان کوتاهی به این نام، بوقلمون‌صفت را ببینید.

آفتاب‌پرست
در جهت عقربه‌های ساعت به ترتیب از تصویر بالا سمت چپ: آفتاب‌پرست معمولی، آفتاب‌پرست پارسونز، آفتاب‌پرست ناماکا، آفتاب‌پرست جکسون، آفتاب‌پرست پلنگی و آفتاب‌پرست برگی نوسی هارا
رده‌بندی علمی
فرمانرو:
جانوران
شاخه:
طنابداران
رده:
خزندگان
راسته:
پولک‌داران[۱]
زیرراسته:
ایگوآناسانیان[۲]
تیره:
آفتاب‌پرستان
سرده‌ها

آفتاب‌پَرَست‌ها خانواده‌ای از خزندگان از خانوادهٔ آفتاب‌پرستان[۳] و مارمولک‌های جهان قدیم هستند که تا ژوئن ۲۰۱۵ تعداد ۲۰۰ گونه از آن‌ها توصیف شده‌اند.[۴] اعضای این خانواده بیشتر به خاطر طیف متمایز رنگ‌هایشان شناخته می‌شوند و قابلیت استتار با تغییر رنگ دارند. تعداد زیادی از این گونه‌ها تنوع قابل توجهی را در ظرفیت خود برای تغییر رنگ نشان می‌دهند. برای برخی از آن‌ها این تغییر رنگ، بیشتر یک تغییر روشنایی رنگ‌های بدن است و برای برخی دیگر، مجموعه‌ای از ترکیب‌های رنگی (قرمز، زرد، سبز، آبی) قابل مشاهده است. طول بدن آن‌ها از ۱٫۵ سانتی‌متر تا ۷۵ سانتی‌متر متغیر است.[۵]

آفتاب‌پرست‌ها بدنی پهن دارند که از دو پهلو به هم فشرده شده است. این جانوران دارای چشم‌های برجسته و بیرون آمده هستند که هریک از آن‌ها به‌طور مستقل حرکت کرده و جانور می‌تواند هم‌زمان جهات مختلف را ببیند. این جانور آهسته حرکت می‌کند و زبان چسبندهٔ بزرگی دارد که به بیرون پرتاب می‌کند و با آن حشرات را شکار می‌کند. آفتاب‌پرست‌ها همچنین دُم باریک و بلندی با ویژگی پیش‌گیرش دارند که گونه‌های درخت‌زی از آن به‌عنوان نقطهٔ لنگر برای حرکت و جابه‌جایی و توقف و استراحت استفاده می‌کنند. به همین دلیل، دم آن‌ها اغلب به عنوان «پای پنجم» شناخته می‌شود.[۶]

آفتاب‌پرست‌ها روزگرد هستند و برای شکار بی‌مهرگان، عمدتاً حشرات، سازگار هستند. البته گونه‌های بزرگ‌تر آفتاب‌پرست همچنین می‌توانند مهره‌داران کوچک را صید کنند. آفتاب‌پرست‌ها معمولاً درخت‌زی هستند، اما گونه‌های زیادی از آن‌ها نیز روی زمین زندگی می‌کنند. بسته به گونه، آن‌ها از جنگل‌های بارانی تا شرایط بیابانی و از مناطق پست تا ارتفاعات، پراکنده هستند. اکثر قریب به اتفاق آن‌ها در آفریقا (حدود نیمی از گونه‌ها محدود به ماداگاسکار هستند) زیست می‌کنند و یک گونه نیز در جنوب اروپا و تعداد کمی در جنوب آسیا تا شرق هند و سری‌لانکا پراکندگی دارند. چند گونه از آن‌ها نیز به‌صورت گونهٔ معرفی‌شده وارد طبیعت هاوایی و فلوریدا شده‌اند.[۴][۷]

پراکندگی و زیستگاه

آفتاب‌پرست کوتوله در زیستگاه لوکوبهٔ ماداگاسکار. ۳۰ گونه آفتاب‌پرست در سردهٔ بروکسیا کوچک، معمولاً قهوه‌ای‌رنگ و عمدتاً زمینی هستند.

آفتاب‌پرست‌ها عمدتاً در سرزمین اصلی آفریقای جنوب صحرا و ماداگاسکار یافت می‌شوند. تقریباً نیمی از گونه‌های آفتاب‌پرست در جزیرهٔ ماداگاسکار زندگی می‌کنند. تا ژوئن ۲۰۱۵ تعداد ۲۰۰ گونه آفتاب‌پرست شناسایی شده است.[۴] گونه‌هایی از آن‌ها نیز در جنوب اروپا (کشورهای پرتغال، اسپانیا، ایتالیا، یونان، قبرس و مالت) و نیز در خاورمیانه، جنوب آسیا (پاکستان، هند و سری‌لانکا) و چندین جزیرهٔ کوچک در غرب اقیانوس هند پراکنده شده‌اند. آن‌ها همچنین به‌صورت گونهٔ معرفی‌شده در ایالات متحده در ایالات هاوایی، کالیفرنیا و فلوریدا دیده شده‌اند.[۸][۷][۴]

آفتاب‌پرست‌ها تنها در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری یافت می‌شوند و در انواع جنگل‌های پست و کوهستانی، بوته‌زارها، ساواناها و گاهی بیابان‌ها زندگی می‌کنند، اما هر گونه تمایل دارد تنها به یکی از چند نوع زیستگاه مختلف محدود شود. آفتاب‌پرست‌های معمولی از زیرخانوادهٔ Chamaeleoninae درخت‌زی هستند و معمولاً در درختان یا بوته‌ها زندگی می‌کنند، البته تعداد کمی (به‌ویژه آفتاب‌پرست ناماکا) تا حدی یا تا حد زیادی زمینی هستند. سردهٔ بروکسیا که بیشتر گونه‌های زیرخانوادهٔ بروکسینه را تشکیل می‌دهد، در پوشش گیاهی کم یا روی زمین در میان بستر گیاهی زندگی می‌کنند. بسیاری از گونه‌های آفتاب‌پرست، پراکنش‌های کوچکی دارند و در معرض خطر تلقی می‌شوند. اکنون کاهش تعداد آفتاب‌پرست‌ها بیشتر به‌دلیل از دست دادن زیستگاه است.[۹]

ویژگی‌ها

یک آفتاب‌پرست در غنا

اندازه

آفتاب‌پرست‌ها از نظر اندازه و ساختار بدن بسیار متفاوت هستند و اندازهٔ آن‌ها از ۲٫۲ سانتی‌متر در آفتاب‌پرست نانای نر (یکی از کوچک‌ترین خزندگان جهان) تا ۶۸٫۵ سانتی‌متر در آفتاب‌پرست غول‌پیکر مالاگاسی نر متغیر است.[۱۰][۵] بسیاری از آن‌ها دارای انواعی ضمائم و تزئینات در سر یا صورت هستند، مانند برآمدگی‌های بینی، یا برآمدگی‌های شاخ‌مانند در آفتاب‌پرست جکسون، یا تاج‌های بزرگ در بالای سر مانند آفتاب‌پرست پرده‌دار. بسیاری از گونه‌ها دارای دوریختی جنسی هستند و نرها معمولاً بسیار زیباتر از آفتاب‌پرست‌های ماده هستند.

بینایی

چشم آفتاب‌پرست توانایی دید ۳۶۰ درجه را دارد و در یک‌زمان می‌تواند هر دو جهت را ببیند. چشم‌های آفتاب‌پرست متمایز از هر خزندهٔ دیگری است. آن‌ها می‌توانند به‌طور جداگانه و همزمان بر روی دو جسم متفاوت تمرکز کنند، که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا چشمان خود را به‌طور مستقل از یکدیگر حرکت دهند.[۱۱]

هنگامی که آن‌ها طعمه را ببینند، هر دو چشم آن‌ها در همان جهت متمرکز می‌شود و دید آن‌ها بسیار تیز و عمیق می‌شود. آفتاب‌پرست‌ها بینایی بسیار خوبی در میان خزندگان دارند که به آن‌ها کمک می‌کند تا حشرات کوچک را از راه دور (۵–۱۰ متر) ببینند.

آفتاب‌پرست‌ها می‌توانند در نور مرئی و پرتو فرابنفش ببینند.[۱۲] آفتاب‌پرست در معرض نور فرابنفش سطح رفتار اجتماعی و فعالیت خود را افزایش می‌دهد و بیشتر تمایل به حمام آفتاب گرفتن و تغذیه دارد. همچنین به احتمال زیاد برای تولیدمثل نیز به پرتو فرابنفش نیاز دارند.[۸]

چشم آفتاب‌پرست‌ها به‌دلیل داشتن بیشترین تراکم سلول‌های مخروطی در شبکیهٔ چشم، دارای بالاترین بزرگ‌نمایی (به نسبت اندازهٔ جانور) در میان تمامی مهره‌داران است.[۱۳][۱۴]

زبان

یک بچه آفتاب‌پرست در هنگام شکار طعمه

زبان‌های پرتابه‌ای این جانوران، ۱٫۵ تا ۲ برابر طول بدن آن‌ها است. آفتاب‌پرست برای شکار طعمهٔ خود که در فاصله‌ای دور قرار دارد از زبانش استفاده می‌کند. زبان آفتاب‌پرست‌ها عملکرد بسیار سریعی دارد و در ۰٫۰۷ ثانیه می‌تواند به شکار برسد. زبان آفتاب‌پرست دارای عضله‌ای بسیار قدرتمند و سطحی چسبناک است که با برخورد به طعمه آن را به سمت خود می‌کشد.[۸] آفتاب‌پرست‌ها مکانیسم بسیار مؤثری برای نگه داشتن طعمهٔ خود پس از تماس زبان با آن دارند، از جمله پدیده‌های سطحی، مانند چسبندگی مرطوب و در هم قفل شدن و مکش.[۱۵]

دستگاه زبان متشکل از استخوان‌های هیوئید بسیار اصلاح‌شده، ماهیچه‌های زبان و عناصر کلاژنی است.[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹] استخوان هیوئید دارای یک برآمدگی دراز و موازی است که یک ماهیچهٔ لوله‌ای و یک ماهیچهٔ شتاب‌دهنده روی آن قرار می‌گیرد.[۱۸][۱۹][۱۶][۱۷] ماهیچهٔ شتاب‌دهنده منقبض می‌شود و مسئول ایجاد کارهایی برای تقویت برجستگی زبان، هم به‌طور مستقیم و هم از طریق بارگذاری عناصر کلاژنی است.[۲۰][۱۸][۱۶][۱۷] ماهیچهٔ جمع‌کنندهٔ زبان، هیوگلوسوس، ماهیچه هیوئید و شتاب‌دهنده را به هم متصل می‌کند و مسئول بازگرداندن زبان به داخل دهان پس از برآمدگی زبان است.[۲۰][۱۸][۱۹][۱۶]

پاها

آفتاب‌پرست‌ها با استفاده از پاهای قدرتمند خود می‌توانند میان درختان حرکت کنند. پاها ظاهری انبرک‌مانند دارند. هر یک از پاهای آفتاب‌پرست دارای پنج انگشت هست که این پاهای تخصصی به آفتاب‌پرست کمک می‌کند تا روی شاخه‌های باریک یا ناهموار به خوبی حرکت کند. هر یک از انگشتان نیز دارای پنجه‌هایی تیز است که هنگام بالا رفتن از درختان و صخره‌ها به آن، ها کمک می‌کند.[۸]

جنسیت

آفتاب‌پرست نر معمولاً آراسته‌تر است. بسیاری سر یا صورت زیبایی دارند، برآمدگی بینی و نیز برآمدگی شاخ مانندی دارند. بعضی دیگر نیز تاج‌های بزرگی را در بالای سر خود دارند.[۸]

شنوایی

آفتاب‌پرست نمی‌تواند زیاد بشنود. آفتاب‌پرست مانند مار گوش خارجی یا میانی ندارد. با این حال، آفتاب‌پرست‌ها ناشنوا نیستند و می‌توانند فرکانس‌های صوتی در محدودهٔ ۲۰۰–۶۰۰ هرتز را تشخیص دهند.[۸][۲۱]

تغییر رنگ

گونه‌های مختلف آفتاب‌پرست می‌توانند رنگ خود را تغییر دهند و به رنگ‌های گوناگونی مانند صورتی، قرمز، نارنجی، سبز، سیاه، بنفش، قهوه‌ای، زرد و رنگ‌های ترکیبی در بیایند. آن‌ها این توانایی را به‌دلیل سلول‌های رنگیزه‌دار ویژه‌ای به نام کروماتوفور که در پوست خود دارند، به‌دست آورده‌اند. این سلول‌ها به پیام‌های هورمونی و عصبی پاسخ می‌دهند و باعث تغییر رنگ پوست آفتاب‌پرست می‌شوند.

پوست آفتاب‌پرست سه لایه از کروماتوفورها دارد:

  1. پایین‌ترین لایه از سلول‌های کروماتوفور، که ملانوفور نامیده می‌شوند، رنگیزهٔ تیره رنگ دارند. این سلول‌ها شاخه‌هایی مانند دندریت‌های سلول‌های عصبی دارند که به سوی سطح پوست کشیده شده‌اند.
  2. در بالای لایهٔ ملانوفورها لایه‌ای از سلول‌ها به‌نام گوانوفور یا ایریدوفور وجود دارد که بلورهای بی‌رنگ گوانین انباشته در آن‌ها، نور را به گونه‌ای بازتاب می‌دهند که باعث پدیدار شدن رنگ آبی می‌شود.
  3. بالاترین لایه از سلول‌های کروماتوفور که زانتوفور نامیده می‌شود، باعث بازتابش نورهای زرد و قرمز می‌شود.

دانه‌های رنگیزه‌ای که در هر دسته از سلول‌های کروماتوفور وجود دارد، طول موجهای معینی را جذب می‌کنند و بازتاب می‌دهند. در ملانوفورها این دانه‌های رنگیزه می‌توانند به صورت متفاوت درون شاخه‌های دندریتی پراکنده شوند و در نتیجه انباشتشان در پوست تغییر می‌کند. با تغییر انباشت هر کدام از رنگیزه‌ها در پوست، رنگی که از پوست آفتاب‌پرست به چشم بیننده نمود می‌یابد، تغییر می‌کند. این دگرگونی‌ها را پیام‌های عصبی و هورمونی هماهنگ می‌کنند.[۲۲]

دلایل تغییر رنگ

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نور، دما و روحیهٔ جانور باعث تغییر رنگ آفتاب‌پرست می‌شود. گاهی تغییر رنگ باعث آسایش بیشتر جانور می‌شود. گاهی به جانور کمک می‌کند با آفتاب‌پرست‌های دیگر ارتباط برقرار کند.

  • نور: در نظر بگیرید که یک آفتاب‌پرست قهوه‌ای می‌خواهد در آفتاب استراحت بکند. مغز آفتاب‌پرست به سلول‌های زرد پوستش می‌گوید از سلول‌های آبی زیرشان بزرگ‌تر شوند، در نتیجه، آفتاب‌پرست سبزرنگ می‌شود و این رنگ روشن کمک می‌کند نور روشن از پوست آفتاب‌پرست بازتاب یابد.
  • دما: اگر آفتاب‌پرست سردش شود، رنگ پوستش تیره‌تر می‌شود تا گرمای بیشتری را از نور خورشید جذب کند.
  • روحیه: اگر آفتاب‌پرست ناراحت شود، رنگ زرد یا قرمز جای رنگ عادی‌اش را می‌گیرد. رنگیزهٔ ملانین به سطح پوست بالا می‌آید و باعث تیره‌تر شدن رنگ بخش‌هایی از پوست می‌شود. این ظاهر جدید به آفتاب‌پرست‌های دیگر می‌گوید که «من برای جنگیدن آماده‌ام».[۲۲]

پنهان شدن از دید شکارچیان

آفتاب‌پرست‌ها توسط جانوران مختلف دیگری شکار می‌شوند. پرندگان و مارها مهم‌ترین شکارچیان آفتاب‌پرست‌های بالغ هستند. بی‌مهرگان، به‌ویژه مورچه‌ها نیز تهدید مهمی علیه تخم و نوزادان کوچک آفتاب‌پرست‌ها هستند.[۱۴] آفتاب‌پرست‌ها توانایی مناسبی برای فرار از چنگ شکارچیان ندارند و به دیدگریزی به‌عنوان دفاع اصلی خود تکیه دارند.[۲۳] آفتاب‌پرست‌ها می‌توانند هم رنگ‌ها و هم الگوهای رنگی بدن خود را (به میزان‌های مختلف) تغییر دهند تا شبیه محیط اطراف خود شوند یا طرح کلی بدن را به هم بزنند و از دید دشمن بالقوه پنهان بمانند. آفتاب‌پرست‌ها تنها در صورت شناسایی توسط شکارچیان، به‌طور فعالانه از خود دفاع می‌کنند و حالت دفاعی بدن را اتخاذ می‌کنند. آن‌ها بدن خود را پهن و کشیده کرده و در زاویه‌ای نسبت به شکارچی قرار می‌گیرند که بزرگ‌تر به‌نظر برسند. آن‌ها همچنین با دهان باز به شکارچی هشدار می‌دهند و در صورت نیاز از پاها و آرواره‌ها برای مبارزه استفاده می‌کنند.[۲۴] گاهی نیز تولید برخی صداها بخشی از رفتارهای نمایشی و تهدیدآمیز علیه شکارچیان است.[۱۴]

تولید مثل

بیشتر آفتاب‌پرست‌ها تخم‌گذار هستند، اما همهٔ گونه‌های سردهٔ برادیپودیون و بسیاری از گونه‌های سردهٔ تریکوسروس، تخم‌زنده‌زا هستند (البته برخی از زیست‌شناسان ترجیح می‌دهند از واژهٔ تخم‌زنده‌زا دوری کنند، زیرا با استفاده از آن در برخی از گروه‌های جانوری ناسازگار است و به‌جای آن از واژهٔ زنده‌زا استفاده می‌کنند).[۲۵]

گونه‌های تخم‌گذار، سه تا شش هفته پس از جفت‌گیری تخم می‌گذارند. آفتاب‌پرست ماده بسته به گونه یک سوراخ به عمق ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر حفر کرده و در آن تخم‌گذاری می‌کند. تعداد تخم‌ها نیز بسته به گونه بسیار متفاوت است. گونه‌های کوچک سردهٔ بروکسیا ممکن است تنها دو تا چهار تخم بگذارند، درحالی‌که آفتاب‌پرست‌های بزرگ پرده‌دار ۲۰ تا ۲۰۰ تخم و آفتاب‌پرست پلنگی ۱۰ تا ۴۰ تخم می‌گذارد. نوزادان، باز هم بسته به گونه معمولاً پس از ۴ تا ۱۲ ماه از تخم خارج می‌شوند. برای نمونه، نوزادان آفتاب‌پرست پارسونز (Calumma parsoni) معمولاً پس از ۴۰۰ تا ۶۶۰ روز از تخم بیرون می‌آیند.[۲۶]

گونه‌های تخم‌زنده‌زا مانند آفتاب‌پرست جکسون (Trioceros jacksonii) یک دورهٔ بارداری پنج تا هفت‌ماهه دارند. هر آفتاب‌پرست نوزاد در غشای شفاف چسبناک کیسهٔ زرده خود متولد می‌شود. جانور ماده کیسه‌های حاوی نوزاد را روی شاخه‌ای قرار می‌دهد و در آنجا غشاء می‌ترکد و آفتاب‌پرست نوزاد، آزاد می‌شود. ماده می‌تواند طی هر دورهٔ بارداری تا ۳۰ نوزاد داشته باشد.[۲۷]

به‌عنوان حیوان خانگی

آفتاب‌پرست‌ها حیوانات خانگی خزندهٔ محبوبی هستند که بیشتر از کشورهای آفریقایی مانند ماداگاسکار، تانزانیا و توگو به کشورهای دیگر صادر می‌شوند.[۲۸] رایج‌ترین آن‌ها در این تجارت، عبارت‌اند از آفتاب‌پرست سنگالی (Chamaeleo senegalensis)، آفتاب‌پرست پرده‌دار یا آفتاب‌پرست یمنی (Chamaeleo calyptratus)، آفتاب‌پرست پلنگی (Furcifer pardalis) و آفتاب‌پرست جکسون (Trioceros jacksonii).[۲۸] آفتاب‌پرست‌های دیگری که در اسارت دیده می‌شوند (البته نه به‌صورت رایج) شامل گونه‌هایی مانند آفتاب‌پرست فَرش یا جواهر (Furcifer lateralis), آفتاب‌پرست مِلِر (Trioceros melleri)، آفتاب‌پرست پارسون (Calumma parsonii) و چند گونه از سردهٔ بروکسیا، آفتاب‌پرست‌های کوتوله و ریپلئون که از حساس‌ترین خزندگانی هستند که می‌توان صاحب آن‌ها شد اما نیاز به توجه و مراقبت تخصصی دارند.

ایالات متحده از اوایل دههٔ ۱۹۸۰ واردکنندهٔ اصلی آفتاب‌پرست بود و ۶۹ درصد از صادرات خزندگان آفریقایی را به خود اختصاص داده بود.[۲۹] اکنون اما به‌دلیل وضع قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای محافظت از گونه‌ها در برابر گرفته‌شدن و صید از طبیعت و به‌دلیل مهاجم شدن بسیاری از جانوران غیربومی در مناطقی مانند فلوریدا، کاهش زیادی در واردات آن‌ها به آمریکا وجود داشته است.[۲۹] این جانوران البته همچنان محبوب هستند و در آمریکا در اسارت تکثیر یافته‌اند و اکنون این کشور می‌تواند تقاضای خود را در این زمینه برآورده کند و حتی به یک صادرکنندهٔ اصلی نیز تبدیل شده است.[۲۹]

پانویس

  1. ↑ Squamata
  2. ↑ Iguania
  3. ↑ Chamaeleonidae
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ Glaw, F. (2015). "Taxonomic checklist of chameleons (Squamata: Chamaeleonidae)". Vertebrate Zoology. 65 (2): 167–246. doi:10.3897/vz.65.e31518.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Glaw, Frank; Vences, Miguel (1994). A Field Guide to Amphibians and Reptiles of Madagascar (2 ed.). Köln: Verlags GbR. p. 253. ISBN 978-3-929449-01-3.
  6. ↑ .Grzimek’s Animal Life Encyclopedia, eds. Volume 6: Reptiles
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Daly, Natasha (2017). "Inside the Secretive World of Florida's Chameleon Catchers". National Geographic. Archived from the original on November 9, 2020.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ ۸٫۵ «۱۰ چیزی که احتمالاً در مورد آفتاب‌پرست نمی‌دانستید». www.kanoon.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۲-۱۸.
  9. ↑ "Habitat loss and fragmentation reduce chameleon population in Tanzania". Phys.org. Retrieved 1 November 2017.
  10. ↑ Glaw, Frank; Köhler, Jörn; Hawlitschek, Oliver; Ratsoavina, Fanomezana M.; Rakotoarison, Andolalao; Scherz, Mark D.; Vences, Miguel (28 January 2021). "Extreme miniaturization of a new amniote vertebrate and insights into the evolution of genital size in chameleons". Scientific Reports (به انگلیسی). 11 (1): 2522. doi:10.1038/s41598-020-80955-1. PMC 7844282. PMID 33510189.
  11. ↑ Ott, M.; Schaeffel, F.; Kirmse, W. (1998). "Binocular vision and accommodation in prey-catching chamaeleons". Journal of Comparative Physiology A. 182 (3): 319–330. doi:10.1007/s003590050182. S2CID 19988312.
  12. ↑ "Chamaeleon News". Chameleonnews.com. August 2004. Archived from the original on 22 January 2008. Retrieved 1 November 2017.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
  13. ↑ Ott, Matthias; Schaeffel, Frank (1995). "A negatively powered lens in the chameleon". Nature. 373 (6516): 692–694. Bibcode:1995Natur.373..692O. doi:10.1038/373692a0. PMID 7854450.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ Stuart-Fox, Devi (2014). "Chameleon Behavior and Color Change". In Tolley, Krystal A.; Herrel, Anthony (eds.). The Biology of Chameleons. Berkeley: University of California Press. pp. 115–130. ISBN 978-0-520-27605-5.
  15. ↑ Herrel, A.; Meyers, J. J.; Aerts, P.; Nishikawa, K. C. (2000). "The mechanics of prey prehension in chameleons" (PDF). Journal of Experimental Biology. 203 (Pt 21): 3255–3263. doi:10.1242/jeb.203.21.3255. PMID 11023845. Archived from the original (PDF) on 2010-06-20. Retrieved 2014-11-16.
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ ۱۶٫۳ Herrel, A.; Meyers, J. J.; Nishikawa, K. C.; De Vree, F. (2001). "Morphology and histochemistry of the hyolingual apparatus in chameleons". Journal of Morphology. 249 (2): 154–170. doi:10.1002/jmor.1047. PMID 11466743.
  17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ ۱۷٫۲ de Groot, J. H.; van Leeuwen, J. L. (2004). "Evidence for an elastic projection mechanism in the chameleon tongue". Proceedings of the Royal Society of London B. 271 (1540): 761–770. doi:10.1098/rspb.2003.2637. PMC 1691657. PMID 15209111.
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ ۱۸٫۳ Anderson, C. V.; Sheridan, T.; Deban, S. M. (2012). "Scaling of the ballistic tongue apparatus in chameleons". Journal of Morphology. 273 (11): 1214–1226. doi:10.1002/jmor.20053. PMID 22730103.
  19. ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ Anderson, C. V.; Higham, T. E. (2014), "Chameleon anatomy", in Tolley, K. A.; Herrel (eds.), The Biology of Chameleons, Berkeley, CA: University of California Press, pp. 7–55, ISBN 978-0-520-27605-5
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ Higham, T. E.; Anderson, C. V. (2014), "Function and adaptation of chameleons", in Tolley, K. A.; Herrel (eds.), The Biology of Chameleons, Berkeley, CA: University of California Press, pp. 63–83, ISBN 978-0-520-27605-5
  21. ↑ Le Berre and Bartlett, p. 31
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ «سایت دنیاها». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۶.
  23. ↑ Measey GJ, Raselimanana A, Herrel A (2014). "Ecology and Life History of Chameleons". In Tolley KA, Herrel A (eds.). The Biology of Chameleons. Berkeley: University of California Press. pp. 85–114. ISBN 978-0-520-27605-5.
  24. ↑ Berg, Philipp; Berg, Jessica; Berg, Rainer (2020). "Predator–prey interaction between a boomslang, Dispholidus types, and a flap-necked chameleon, Chamaeleo dilepis". African Journal of Ecology. 58 (4): 855–859. doi:10.1111/aje.12782.
  25. ↑ Hughes, D.F.; Blackburn, D.G. (2020). "Evolutionary origins of viviparity in Chamaeleonidae". Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research. 58 (1): 284–302. doi:10.1111/jzs.12328.
  26. ↑ Laube, Alexandra; Negro, Thorsten; Augustin, Andreas (2020). "781 days in the egg: Prolonged incubation time in Calumma parsonii parsonii (Cuvier, 1824) resulting in a healthy juvenile and revealing circumstantial evidence for sperm retention in this species". Herpetology Notes. 13: 425–428.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  27. ↑ "African Rainforest". Jackson's Chameleon. Toronto Zoo. Archived from the original on November 11, 2011. Retrieved January 9, 2012.
  28. ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ Carpenter, Angus I.; Marcus Rowcliffe, J.; Watkinso n, Andrew R. (2004). "The dynamics of the global trade in chameleons". Biological Conservation. 120 (2): 291–301. Bibcode:2004BCons.120..291C. doi:10.1016/j.biocon.2004.03.002. ISSN 0006-3207.
  29. ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ ۲۹٫۲ Carpenter, Angus I.; Marcus Rowcliffe, J.; Watkinso n, Andrew R. (2004). "The dynamics of the global trade in chameleons". Biological Conservation. 120 (2): 291–301. Bibcode:2004BCons.120..291C. doi:10.1016/j.biocon.2004.03.002. ISSN 0006-3207.

منابع

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آفتاب‌پرست موجود است.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آفتاب‌پرستان موجود است.
اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: آفتاب‌پرستان

پیوند به بیرون
Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id