| پسوند(های) نام پرونده | .ogv, .oga, .ogx, .ogg, .spx, |
|---|---|
| نوع رسانهٔ اینترنتی | video/ogg, audio/ogg, application/ogg |
| عدد جادویی | OggS |
| توسعهدهنده | Xiph.Org بنیاد |
| گونه | Container format |
| دربرگیرنده | Vorbis, Theora, Speex, FLAC, Dirac, and others. |
| آزاد؟ | Yes |
| توسعهدهنده(ها) | بنیاد Xiph.Org |
|---|---|
| سیستمعامل | چندسکویی |
| مجوز | شبه بیاسدی[۱] |
OGG یا اوجیجی یک ظرف قالب پرونده آزاد و متنباز است که بهوسیله بنیاد Xiph.Org نگهداری و توسعه داده میشود. سازندگان فرمت اوجیجی اعلامکردند که این فرمت بدون محدودیتهای پتنتهای نرمافزاری است و برای فراهم کردن انتقال (به انگلیسی: streaming) مؤثر و دستکاری چند رسانهای دیجیتالی کیفیت بالا طراحی شدهاست.
قالب یا ظرف محتوی اوجیجی میتواند تعدادی از جریانهای مستقل برای صدا، تصویر، متن (از قبیل زیرنویس) و فراداده را با هم ترکیب کند.
در فریمورک چندرسانهای اوجیجی، تئورا یک لایه ویدئویی پراتلاف فراهم میشود . لایه صدا عمدتاً بهوسیله قالب وربیس موسیقی محور تهیه میشود اما گزینههای دیگر شامل کٌدِک نطق فشرده انسان یا اسپیکس ، کٌدِک فشرده بی اتلاف صدا یا فِلَک و اوجیجی پی سی ام میباشد .
قبل از سال ۲۰۰۷ میلادی پسوند .ogg برای تمامی فایلهایی که در محتوا آنها قالبی حاوی اوجیجی بود استفاده میشد. بعد از سال ۲۰۰۷ میلادی بنیاد Xiph.Org توصیه کرد که پسوند .ogg تنها برای فایلهای صوتی وربیس اوجیجی استفاده شود. بنیاد Xiph.Org تصمیم گرفت تا مجموعهٔ جدیدی از پسوندهای فایلی و نوعهای رسانهای (media types) برای توصیف انواع مختلف محتوا از قبیل .oga فقط برای فایلهای صوتی، .ogv برای ویدئو با یا بدون صدا ( شامل تئورا ) و .ogx برای اوجیجی مرکب ایجاد نماید.
از ۷ دسامبر ۲۰۰۷ میلادی، نسخه فعلی مرجع پیادهسازی بنیاد Xiph.org, لیباوجیجی (libogg) نسخه ۱.۲.۲ است. نسخه دیگر، لیباوجیجی ۲، در حال گسترش است اما از سال ۲۰۰۸ منتظر نوشتن مجدد میباشد. هر دو کتابخانههای نرمافزار، نرمافزار آزاد میباشند که تحت اجازهنامه بیاسدی جدید منتشر شدهاست. مرجع اجرایی اوجیجی در ۲ سپتامبر ۲۰۰۰ از وربیس جدا شد.
از آنجایی که این قالب آزاد است و مرجع اجرایی آن تحت اختیار محدودیتهای وابسته به کپیرایت نیست، کٌدِکهای گوناگون اوجیجی در تعدادی زیادی از پخش کنندههای رسانهای مختلف رایگان و اختصاصی، تجاری و غیرتجاری بهعلاوه پخشکنندههای رسانهای قابل حمل و گیرندههای جیپیاس از کارخانههای مختلف استفاده شدهاست.
نامگذاری
فرمت Ogg نام خود را از یک تکنیک در بازی Netrek گرفته است. در این بازی، «ogging» به حملهای بیمحابا و فداکارانه اشاره دارد، مشابه فلسفهای که بنیاد Xiph.org در توسعهٔ قالبهای آزاد و بدون محدودیتهای ثبت اختراع دنبال میکند. هدف از توسعهٔ Ogg ارائهٔ فرمتی کاملاً باز و آزاد برای ذخیرهسازی رسانههای چندرسانهای بود که کاربران و توسعهدهندگان را از محدودیتهای قانونی رایج در قالبهای مالکیتی رها کند.
فرمت فایل
Ogg یک قالب ظرف (container format) است، به این معنی که میتواند دادههای صوتی، تصویری، متن و فرادادهها را درون خود نگهداری کند. این فرمت توسط بنیاد Xiph.org توسعه داده شده و طراحی آن بهگونهای است که پخش و جابجایی رسانهها حتی در شرایط ناپایدار (مانند اینترنت یا شبکههای کند) بهصورت روان و بدون اختلال انجام شود. پسوند اصلی این فرمت .ogg است، اما برای تفکیک نوع محتوا، گاهی از پسوندهای تخصصی مانند .oga (فقط صوتی)، .ogv (فقط تصویری)، و .ogm (استفاده غیررسمی برای ویدیو) نیز استفاده میشود.
ساختار صفحه
فایلهای Ogg از واحدهایی به نام "صفحه" (Page) ساخته شدهاند. هر صفحه شامل سربرگ (Header) و بدنه (Body) است. این صفحات اطلاعات مربوط به ترتیب پخش، شمارهگذاری، و همزمانسازی دادهها را حمل میکنند. دادههای کدگذاریشده به صورت بستههایی (Packets) درون این صفحات قرار میگیرند. این ساختار امکان پخش زنده (streaming) و پخش جزئی فایل بدون نیاز به دانلود کامل آن را فراهم میکند. صفحات Ogg همچنین میتوانند بهصورت مستقل پردازش شوند، که این ویژگی برای ویرایش یا قطعهقطعه کردن فایلها مفید است.
فراداده
Ogg از قالب فرادادهای به نام VorbisComment استفاده میکند، که در اصل برای کدک صوتی Vorbis طراحی شده اما در دیگر کدکهای Ogg نیز به کار میرود. این قالب بسیار ساده و متنی است و امکان ذخیرهٔ اطلاعاتی نظیر نام هنرمند، عنوان آهنگ، آلبوم، شماره ترک، سال انتشار و... را دارد. برخلاف ID3 (در MP3)، VorbisComment محدود به ساختار خاصی نیست و میتواند مقادیر دلخواهی از اطلاعات را در خود جای دهد.
تاریخچه
توسعهٔ Ogg در اواخر دههٔ ۱۹۹۰ توسط بنیاد Xiph.org آغاز شد، بهعنوان پاسخی به مشکلات حقوقی و محدودیتهای کدکهای صوتی رایج آن زمان مانند MP3. نسخهٔ اولیه Ogg در سال ۲۰۰۰ منتشر شد و به مرور زمان با معرفی کدکهای مختلف مانند Vorbis (صوتی)، Theora (تصویری)، و Opus (صوتی) گسترش یافت. این فرمت یکی از نخستین فرمتهای چندرسانهای کاملاً باز محسوب میشود و نقش مهمی در ترویج رسانههای آزاد و بدون حقامتیاز ایفا کرده است.
کدکهای اوجیجی
فرمت Ogg از چندین کدک پشتیبانی میکند که هرکدام برای نوع خاصی از داده طراحی شدهاند:
- Vorbis: کدک صوتی فشردهسازیشده با اتلاف (lossy) که کیفیت بالایی نسبت به حجم فایل ارائه میدهد. جایگزین آزاد برای MP3.
- Opus: کدک صوتی پیشرفته با پشتیبانی از صداهای گفتاری و موسیقی. کیفیت بالا و تأخیر بسیار پایین؛ مناسب برای پخش زنده، تماس صوتی و موسیقی.
- Theora: کدک ویدیویی فشردهسازیشده با اتلاف، که بهعنوان جایگزینی آزاد برای MPEG-4/DivX معرفی شد.
- Speex: کدک مخصوص صدای گفتاری که امروزه با Opus جایگزین شده است.
- FLAC (در قالب OggFLAC): کدک صوتی بدون اتلاف (lossless) برای کسانی که به کیفیت اصلی صدا اهمیت میدهند.
- Dirac: کدک ویدیویی با کیفیت بالا، که میتواند در قالب Ogg استفاده شود، گرچه کاربرد آن محدودتر است.
منابع
- ↑ "Sample Xiph.Org Variant of the BSD License". Xiph.Org Foundation. Retrieved 2009-08-29.
- ↑ Xiph.org (2011-08-04). "Xiph.org Press releases". Retrieved 2011-09-23.
- ↑ Montgomery, Christopher (2011-08-04). "libogg 1.3.0 release". ogg-dev mailing list. Archived from the original on ۲ آوریل ۲۰۱۲. https://web.archive.org/web/20120402203643/http://lists.xiph.org/pipermail/celt-dev/2011-August/000758.html. Retrieved 2011-09-23.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Ogg». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۹ می، ۲۰۱۲.
پیوند به بیرون
- The Xiph.Org Foundation official webpage — Ogg
- RFC 3533 — The Ogg Encapsulation Format Version 0
- RFC 5334 — Ogg Media Types
- RFC 3534 — The application/ogg Media Type - obsoleted by RFC 5334
- Using Creative Commons Metadata in Ogg containers
- Ogg etymology from the فایل جارگون
- Xiph.Org's official Ogg QuickTime Components for iTunes and iMovie (Windows and Mac OS X)
- Windows Media Player codecs for Vorbis, Speex, Theora and FLAC
- ffmpeg2theora Ogg Theora encoder, commandline application for Linux, Win32 and DOS (use port or HX)
- Online tool to convert ogg files, no downloads
- MiroVideoConverter
