این صفحه مطابق سیاست حذف ویکیپدیا برای حذف در نظر گرفته شده است. لطفاً اندیشههای خود را دربارهٔ این موضوع در نظرخواهی مربوط به این صفحه، که در صفحهٔ نظرخواهیهای برای حذف، قرار دارد، به اشتراک بگذارید. در ویرایش آزاد هستید، ولی صفحه نباید خالی شود و این آگاهسازی تا زمانی که بحث بسته شود نباید حذف شود. برای اطلاعات بیشتر، به ویژه دربارهٔ ادغام یا انتقال صفحه در مدت بحث، راهنمای حذف را بخوانید. |
![]() | این مقاله به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
نوشتههای پهلوی خط و زبان پهلوی، که از اواخر دوره اشکانیان تا اوایل دوره اسلامی در ایران رواج داشت، گنجینهای ارزشمند از اطلاعات مربوط به تاریخ، فرهنگ، دین و ادبیات ایران باستان است. این نوشتهها که به خط پهلوی و زبانهای پهلوی میانه و پهلوی اشکانی نوشته شدهاند، شامل متون دینی زرتشتی، متون ادبی، اسناد اداری و حقوقی، کتیبهها و سکهها میشوند.[۱]
اهمیت نوشتههای پهلوی
نوشتههای پهلوی از جنبههای مختلفی اهمیت دارند:
- حفظ و انتقال فرهنگ زرتشتی: مهمترین بخش از نوشتههای پهلوی، متون دینی زرتشتی مانند اوستا، بندهش، دینکرد و گزیدههای زادسپرم است. این متون، اطلاعات ارزشمندی دربارهٔ باورها، آداب و رسوم، اخلاقیات و جهانبینی زرتشتیان ارائه میدهند و به حفظ و انتقال این فرهنگ غنی کمک کردهاند.
- آشنایی با زبانهای باستانی: نوشتههای پهلوی، به ویژه متون پهلوی میانه، نقش مهمی در شناخت و مطالعه زبانهای ایرانی باستان ایفا میکنند. این متون، گنجینهای از واژگان، دستور زبان و ساختار زبانهای پهلوی را در اختیار پژوهشگران قرار میدهند.
- مطالعات تاریخی و اجتماعی: نوشتههای پهلوی، اطلاعات ارزشمندی دربارهٔ تاریخ، جامعه، اقتصاد و فرهنگ ایران در دوره اشکانیان و ساسانیان ارائه میدهند. برای مثال، اسناد اداری و حقوقی به دست آمده از این دوره، تصویری از روابط اجتماعی، اقتصادی و حقوقی مردم آن زمان را نشان میدهند.
- مطالعات ادبی: نوشتههای پهلوی، شامل متون ادبی متنوعی مانند داستانها، افسانهها، اندرزنامهها و شعرها هستند. این متون، نمونههایی از ادبیات غنی و متنوع ایران باستان را نشان میدهند و به درک بهتر سیر تحول ادبیات فارسی کمک میکنند.
انواع نوشتههای پهلوی
نوشتههای پهلوی را میتوان به چند دسته تقسیم کرد:
- متون دینی زرتشتی: این متون، شامل اوستا، بندهش، دینکرد، گزیدههای زادسپرم و سایر متون مرتبط با دین زرتشتی هستند.
- متون ادبی: این متون، شامل داستانها، افسانهها، اندرزنامهها، شعرها و سایر متون ادبی هستند.
- اسناد اداری و حقوقی: این اسناد، شامل نامهها، قراردادها، احکام و سایر اسناد مربوط به امور اداری و حقوقی هستند.
- کتیبهها: این کتیبهها، شامل نوشتههای حک شده بر روی سنگها، دیوارها و سایر اشیاء هستند.
- سکهها: سکههای دوره اشکانیان و ساسانیان، اغلب دارای نوشتههایی به خط پهلوی هستند.
خط پهلوی
خط پهلوی، که از خط آرامی گرفته شده است، دارای انواع مختلفی مانند خط پهلوی اشکانی، خط پهلوی ساسانی و خط پهلوی کتابی است. این خط، به تدریج تکامل یافته و در طول زمان تغییراتی کرده است.
مطالعات پهلوی
مطالعات پهلوی، یکی از شاخههای مهم ایرانشناسی است که به بررسی و مطالعه نوشتههای پهلوی میپردازد. این مطالعات، نقش مهمی در شناخت تاریخ، فرهنگ، زبان و ادبیات ایران باستان ایفا میکنند.
- ↑ «نگاهی به خطوط گذشته و امروز فارسی». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۲-۱۱.