شیرمحمد درخشنده توماج | |
---|---|
زادهٔ | ۲ فروردین ۱۳۲۷ بندر ترکمن، ایران |
درگذشت | ۲۹ بهمن ۱۳۵۸ |
علت مرگ | اعدام |
تحصیلات | مهندسی کشاورزی |
محل تحصیل | دانشگاه شیراز |
پیشه(ها) | فعال سیاسی رهبر ستاد خلق ترکمن |
مکتب | کمونیسم مارکسیسم–لنینیسم |
حزب سیاسی | سازمان چریکهای فدایی خلق کانون فرهنگی و سیاسی خلق ترکمن ستاد خلق ترکمن |
جنبش | اعتراضات ۵۸ ترکمنها |
شیرمحمد درخشنده توماج (۲ فروردین ۱۳۲۷ – ۲۹ بهمن ۱۳۵۸) فعال سیاسی کمونیست ایرانی بود. وی از اعضای سازمان چریکهای فدایی خلق ایران، کانون فرهنگی و سیاسی خلق ترکمن و ستاد خلق ترکمن بود که رهبری اعتراضات ترکمنها را برعهده داشت. او در بهمنماه ۱۳۵۸، بهدستور صادق خلخالی اعدام شد.
زندگی
شیرمحمد درخشنده توماج در تاریخ ۲ فروردین ۱۳۲۷ در در بندر ترکمن زاده شد. او در رشتهٔ مهندسی کشاورزی فارغ التحصیل از دانشگاه شیراز بود و در زمان حکومت پهلوی، بهعلت فعالیت سیاسی توسط ساواک دستگیر شد و یک سال زندانی بود.[۱]
فعالیتها
توماج، فعال سیاسی کمونیست و هوادار سازمان چریکهای فدایی خلق بود. او کمی بعد از انقلاب ۱۳۵۷، با کمک همراهانش شوراهای دهقانی را در ترکمنصحرا تأسیس کرد و گسترش داد.[۲] توماج همچنین از رهبران اعتراضات ترکمنها در سال ۱۳۵۸ بود که منجر به سرکوب گسترده و دستگیری رهبران و اعدام آنان شد.[۳]
اعدام
در ۱۸ بهمن سال ۱۳۵۸، پاسداران جمهوری اسلامی، چهار تن از رهبران خلق ترکمن به نامهای توماج، مختوم، واحدی و جرجانی را شبانه دزدیدند، و پس از اِعمال شکنجههای وحشیانه در روز ۲۹ بهمن ۱۳۵۸ آنها را اعدام کردند؛ و جسدشان را در ۱۲۵ کیلومتری جاده بجنورد رها کردند. اگرچه صادق خلخالی نقش داشتن در این اعدامها را رد میکرد اما معلوم شد که این اعدامها بهدستور او و بهدست سپاه پاسداران انجام شدهاست.[۴]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «شیرمحمد درخشنده توماج». بالاترین. ۲۰۲۱-۰۳-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۷.
- ↑ «نگاهی به پرونده اعدام رهبران خلق ترکمن پس از سه دهه». BBC News فارسی. ۲۰۱۹-۰۲-۱۸. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۷.
- ↑ «گزارش چند قتل؛ از توماج و اویسی تا فریدون فرخزاد و کاظم رجوی - BBC News فارسی». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۷.
- ↑ «خلخالی حکم اعدام خودش را صادر میکند». www.radiozamaneh.com. ۲۰۱۷-۰۸-۱۴. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۷.