Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  2. Weltenzyklopädie
  3. شیخ حسن مولان‌آباد
شیخ حسن مولان‌آباد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از شیخ حسن مولان آباد)
شیخ حسن مولان‌آبادی
زاده۱۰۷۳ قمری
روستای بست، سقز
درگذشته۱۱۳۶ (۶۳ سال)
سقز
آرامگاهروستای مولان‌آباد


شیخ حسن مولان‌آبادی (۱۱۳۶–۱۰۷۳ هـ. ق) عارف و کاتب ام القرآن[۱] در هوار اردلان (دلو) روستای بست از توابع دهستان خورخوره شهر سقز چشم به‌دنیا گشود.[۲] ام القرآن شیخ حسن از نسخ خطی و بسیار قدیمی و نفیس قرآن کریم است که در مسجد روستای مولان آباد در سقز نگهداری می‌شود.[۳]

زندگی‌نامه

[ویرایش]

شیخ حسن مقدمات تحصیل را نزد مادرش خازلیخا و سپس در حجره مسجد بست نزد پدر آموخت و جهت تکمیل تحصیلات نزد ملااحمد وزله در باشماخ تیلکو، ملا عبداللطیف در گلتپه موکری (جهانگیرخان) و ملا محمد در ملقرنی سقز رفت و سرانجام در کوی سنجاق تحصیلات علوم اسلامی را به اتمام رساند.[۴] سپس جهت دیدار با عرفای به‌نام و مرشدان طریقت سال ۱۱۱۳ه‍.ق به بغداد و دمشق سفر کرد، ضمن سیر و سلوک و ملاقات با شیخ یحیی علوی، قاسم علوان و محیی‌الدین عفان و شیخ اسماعیل خلوتیه در طریقت‌های قادریّه و علوانیه شاذلیه و خلوتیه در بغداد و نزد درویش عاشور پسر عبدالفتاح کشمیری در طریقه سهروردی در دمشق مجاز به ارشاد و نیابت می‌گردد.[۵]

پس از بازگشت در سال ۱۱۱۸ه‍.ق با خانواده به مولان‌آباد کوچ می‌کند. شیخ حسن تا سال ۱۱۲۷ه‍.ق در مولان‌آباد به کمک ملا رسول کاتب، نوشتن ام‌القرآن را به اتمام می‌رساند سپس جهت تطبیق آن با نسخ معتبر راهی ممالک اسلامی می‌گردد و سرانجام در مولان‌آباد سال ۱۱۳۶ه‍.ق فوت می‌کند.[۶]

دیدار شیخ حسن با نادرشاه افشار

[ویرایش]

در خصوص دیدار شیخ حسن با نادرشاه افشار شیخ ملای قادرآباد تیلکو ملا شیخ محمد امین حسنی باکی در بخشی از رساله خطی گل ارغوان که به زندگی شیخ حسن پرداخته چنین می‌نویسند: «یک تکه سفرهٔ چرم بلغار کهنه در تکیهٔ مبارکه مولان‌آباد می‌باشد و به تواتر اهل محل رسیده که هدیهٔ نادرشاه افشار است. یک عصای چوبین که فعلاً در تکیهٔ بست موجود است به‌عنوان هدیه خدمت شیخ آورده و چند قریه هم تقدیم داشته. نادرشاه در عصر لشکرکشی و نیابتش که ۱۵ سال طول کشیده به قریهٔ مولان‌آباد آمده و هدایای مشهوره تقدیم داشته‌است و واضح است که هدایای مذبوره مال نادرشاه می‌باشد»[۷]

با توجه به اوضاع سیاسی، اجتماعی کردستان تحت حکمرانی اردلان در دوران حیات شیخ حسن و با لحاظ نمودن سال‌های اقامت شیخ در زادگاهش، دیدار صورت گرفته باید در فاصلهٔ زمانی سال‌های ۱۱۱۸ تا ۱۱۲۷ یا اواخر حیات شیخ یعنی ۱۱۳۲ به بعد صورت گرفته باشد. لازم است ذکر شود که احتمالاً ملاقات نادرشاه با شیخ حسن با اهداف سیاسی و به‌منظور سروسامان دادن به اوضاع نابسامان منطقه در آن دوران بوده‌است.

آنچه مشخص است دیدار شیخ حسن با نادرشاه قبل از تاج‌گذاری صورت گرفته و هدف این دیدار فارغ از مسائل مذهبی و جلوگیری از نفوذ والیان سنی مذهب دولت عثمانی در سرزمین‌های مرزی، بیشتر تثبیت اوضاع سیاسی و اجتماعی کردستان و بازگرداندن اقتدار دوبارهٔ حکمرانان اردلان در منطقهٔ مد نظر بوده‌است.[۷]

آثار شیخ حسن

[ویرایش]

مجموعهٔ اشعار، کتاب کشکول، رسالهٔ طبی و گاه‌شمار از جمله آثار شیخ حسن مولان‌آباد هستند.

نمونه شعر[۸]

[ویرایش]

شیخ اشعار زیادی به فارسی و کردی به‌خصوص گویش اورامی و عربی با مضامین عرفانی دارد که هنوز جمع‌آوری نشده و در اختیار برخی از بازماندگان او در جاهای مختلف از ایران گرفته تا عراق و ترکیه است.

نمونه ای‌از اشعار فارسی وی:

تا بر کمر آن دو زلف چلیپای تو پیوستعاشق خَم زنّار اطاعت به کمر بست
تاب سر زلفین تو دامی است که هرکسدر حلقه آن بند شد آنجا زخطر رست
تیر مژه ات جان کسی را چوهدف ساختپیش اززدن ازشوق تو ازروزن تن جست
تیمارکن این دلشده بیمار غمت رازآبی که خضر گر بچشد، مست شود مست
تربتگه من ساز قدمگاه پس از مرگ کاحیا شده در دامن لطف تو زنم دست
تشبیه تو با حور و پری سخت محالستکز جان به جهان گرنگری فرق جلی هست
تا گشت زمین از فر رخسار تو تابانبازار مه چرخ برین برزده بشکست

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ «نگینی با ارزش به نام اُمّ القرآن مولان آباد در سقز». dana.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۰.
  2. ↑ «شیخ حسن مولان آباد شخصیتی بارز در آسمان علم و ادب کردستان». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۰.
  3. ↑ ام‌القرآن مولان‌آباد؛ یادگاری تاریخی از عهد صفویه، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۶
  4. ↑ قرآن پزشکی تاریخی شیخ حسن مولان آباد بایگانی‌شده در ۱۰ مارس ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine، وبگاه وفای قلم، ۲۵ مرداد ۱۳۹۶
  5. ↑ زندگی‌نامه شیخ حسن مولان آباد – بخش اول[پیوند مرده]، وبگاه نیشتمان مدیا، ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۰
  6. ↑ «خیابانی در سقز به نام' شیخ حسن مولان آباد' نامگذاری می‌شود». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۰.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «دیدار شیخ حسن الکوردی (مولان‌آباد) با نادرشاه افشار». سایت خبری سقز رووداو. ۲۰۱۹-۰۳-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۰.
  8. ↑ اشعار شیخ حسن مولان آباد بایگانی‌شده در ۲۲ ژانویه ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine، وبگاه کردتودی، ۲۴ اسفند ۱۳۹۴

پیوند به بیرون

[ویرایش]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=شیخ_حسن_مولان‌آباد&oldid=40690350»
Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id