Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  1. Weltenzyklopädie
  2. جنگ غزه
جنگ غزه
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از درگیری ۲۰۲۳ غزه و اسرائیل)
این مقاله دربارهٔ جنگ فعلی در نوار غزه و اسرائیل است. برای درگیری‌های گسترده‌تر، درگیری اسرائیل و غزه و درگیری اسرائیل و فلسطین را ببینید. برای جنگ‌های قبلی، جنگ غزه (ابهام‌زدایی) را ببینید.
جنگ غزه
عملیات طوفان الأقصى
מלחמת חרבות ברזל
بخشی از درگیری اسرائیل و غزه، درگیری اسرائیل و فلسطین و بحران خاورمیانه (۲۰۲۳–اکنون)

     نوار غزه تحت کنترل فلسطینی‌ها

     مناطق تخلیه‌شده داخل اسرائیل      مناطق تحت کنترل ارتش اسرائیل در نوار غزه

  حداکثر گستره تهاجم حماس
  مناطقی در نوار غزه که اسرائیل دستور تخلیه آن را داد

تاریخ۷ اکتبر ۲۰۲۳ – اکنون
(۲ سال، ۱ ماه و ۲ روز)
موقعیت
نوار غزه و اسرائیل
وضعیت

در جریان

  • آتش‌بس از ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ تحت مرحله اول توافق صلح
تغییرات
قلمرو
تقریباً ۵۳٪ از نوار غزه تا ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ تحت کنترل نظامی اسرائیل است.
طرف‌های درگیر
  •  حماس[۱]
  •  جهاد اسلامی فلسطین[۲]
  •  جبهه خلق برای آزادی فلسطین[۳]
  • جبهه دموکراتیک برای آزادی فلسطین[۴]
  • گردان‌های شهدای الاقصی
  • جنبش مجاهدین فلسطین
 اسرائیل[۱]
 ایالات متحده آمریکا[۵]
فرماندهان و رهبران
  • حماس یحیی سنوار †
  • حماس اسماعیل هنیه X
  • حماس صالح العاروری X
  • حماس محمد ضیف X
  • حماس مروان عیسی X
  • حماس محمد سنوار X
  • حماس خلیل الحیه
  • حماس عزالدین حداد
  • اسرائیل اسحاق هرتزوگ
  • اسرائیل بنیامین نتانیاهو
  • اسرائیل یسرائیل کاتس
  • اسرائیل یوآف گالانت
واحدهای درگیر
آرایش نبرد را ببینید.
قوا
+۲۰٬۰۰۰–۴۰٬۰۰۰[۶][۷] ۵۲۹٬۵۰۰[الف]
تلفات و خسارات

نوار غزه:

  • ۶۶٬۰۵۵+ کشته[ب]
  • ۱۳۹٬۰۷۷+ زخمی[پ]
  • ۱۴٬۲۲۲+ مفقود و احتمالاً کشته شده[ت]

کرانه باختری:[ث]

  • ۹۰۵ کشته[۱۴]
  • ۷٬۳۷۰+ زخمی[۱۴]

درون اسرائیل (۷ اکتبر):[ج]

  • ۱٬۶۰۹+ نظامی کشته[۱۵]
  • ۲۰۰+ نظامی اسیر[۱۶]

لبنان و سوریه:
  • لبنان:
    • ۴٬۰۴۷+ کشته
    [چ] (۲٬۵۰۰+ کشته از زمان ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۴)[۳۷][۳۸]
    • ۱۶٬۶۳۸+ مجروح[۱۷][۳۹]
    سوریه:
    • ۵۶۷ کشته[ح]

مجموع کشته‌ها: ۷۹٬۵۴۳+[خ]

طبق گزارش اسرائیل

  • ۱۰۰۲ غیرنظامی کشته[د]
  • ۱۰۸۵ نیروی نظامی کشته (۳۸۹ نفر از آنان در ۷ اکتبر کشته شدند)[۵۰][۵۱]
  • ۱۳٬۵۰۰+ مجروح[۵۲]
  • ۲۵۱ اسیر یا گروگان (۸۲ کشته)[۵۳][ذ]

مجموع کشته‌ها:

  • ۲٬۰۳۴+ کشته
تلفات در مصر
  • ۲ مرزبان مصری[۶۳] و ۱ غیرنظامی کشته شدند[۶۴]
    ۹ مرزبان[۶۵] و ۶ غیرنظامی[۶۶] مجروح شدند
  • ن
  • ب
  • و
جنگ غزه
درگیری‌های نظامی
  • محاصره بئیری و اوفاغیم
  • رعیم
  • سدروت

حملات

  • درگیری اسرائیل و حزب‌الله (۲۰۲۳–۲۰۲۴)
  • کشتار جشنواره موسیقی رعیم
  • کشته شدن شانی لوک
  • حمله نتیو هاسارا
  • حمله بئیری
  • حمله هوایی به کلیسای قدیس پرفیریوس
  • حمله هوایی به بازار اردوگاه جبالیا
  • حمله هوایی اردوگاه الشاطی
  • کشتار کفار عزه
  • کشتار بئری

کشته‌شدگان

  • لیور آسولین
  • جایار داویدوف
  • الی گینزبرگ
  • روی لوی
  • اوفیر لیبشتاین
  • یصهار پلد
  • یوناتان اشتاینبرگ

مرتبط

  • جدول زمانی
  • واکنش‌های بین‌المللی
  • محاصره ۲۰۲۳ نوار غزه توسط اسرائیل
  • نمرود آلونی
  • ویویان سیلور
  • ن
  • ب
  • و
درگیری اسرائیل و غزه
  • گاهشمار
  • حملات راکتی فلسطینیان
    • فهرست

    • حمله برون مرزی غزه
    • باران‌های تابستانی
    • ابرهای پاییزی
    • نقض مرز غزه و مصر
    • زمستان داغ
    • جنگ غزه ۲۰۰۸–۲۰۰۹
    • درگیری‌های مارس ۲۰۱۰
    • حملات برون مرزی جنوب اسرائیل
    • درگیری‌های مارس ۲۰۱۲
    • ستون دفاعی
    • نبرد ۲۰۱۴
      • شجاعیه
      • حوادث بمباران ساحل
    • اعتراضات مرزی ۲۰۱۸
    • درگیری‌های نوامبر ۲۰۱۸
    • درگیری‌های مه ۲۰۱۹
    • درگیری‌های نوامبر ۲۰۱۹
    • بحران ۲۰۲۱ اسرائیل و فلسطین
    • درگیری‌های ۲۰۲۲
    • درگیری‌های مه ۲۰۲۳
    • حمله اکتبر ۲۰۲۳

    جنگ غزه[ر] از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ میان اسرائیل و گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی[ز] به رهبری حماس در نوار غزه و اسرائیل جریان داشته است. جنگ غزه پانزدهمین جنگ در تاریخ درگیری‌های اسرائیل و غزه به‌شمار می‌رود[۶۹] و ادامه‌دهندهٔ بحران خاورمیانه است. نخستین روز این جنگ مرگ‌بارترین روز در تاریخ اسرائیل بود و این جنگ هم مرگبارترین جنگ برای فلسطینی‌ها در تاریخ درگیری فلسطین و اسرائیل محسوب می‌شود.[۷۰]

    در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، گروه‌های شبه‌نظامی تحت رهبری حماس حمله‌ای غافلگیرانه به اسرائیل انجام دادند که در آن ۱٫۱۹۵ اسرائیلی و اتباع خارجی، از جمله ۸۱۵ غیرنظامی، کشته شدند و ۲۵۱ نفر به گروگان گرفته شدند. هدف اعلام شده این حمله، فشار به اسرائیل برای آزادسازی زندانیان فلسطینی بود. پس از پاکسازی شبه‌نظامیان از سرزمین‌های خود، اسرائیل حملات هوایی شدیدی را آغاز کرده و در ۲۷ اکتبر به غزه با اهداف اعلامی نابودی حماس و آزادسازی گروگان‌ها حمله کرد. نیروهای اسرائیلی در طول تهاجم، عملیات‌های مختلفی را انجام دادند که از جمله آن‌ها می‌توان به تهاجم رفح در مه ۲۰۲۴، سه نبرد در اطراف خان یونس، و محاصره شمال غزه از اکتبر ۲۰۲۴ اشاره کرد. نقاط بحرانی در طول جنگ که توجه جهانیان را جلب کرد شامل کشتار جشنواره موسیقی رعیم، ربایش و قتل خانواده بیباس، انفجار بیمارستان الاهلی عرب، کشتار آرد، کشتار تل السلطان، و قتل دختر پنج‌ساله‌ای به‌نام هند رجب بود. آتش‌بس موقتی در نوامبر ۲۰۲۳ به شکست انجامید و آتش‌بس دوم از ژانویه تا مارس ۲۰۲۵ ادامه داشت. در اکتبر، اسرائیل و حماس با طرح صلح دونالد ترامپ موافقت کردند.[۷۱]

    از آغاز حمله نظامی اسرائیل، طبق گزارش‌ها بیش از ۶۵٬۰۰۰ فلسطینی غیر نظامی در غزه کشته شده‌اند که بیش از نیمی از آنان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند، و بیش از ۱۶۶٬۰۰۰ نفر غیر نظامی نیز مجروح شده‌اند.[۷۲][۷۳][۷۴] اسرائیل رهبران حماس را در داخل و خارج از غزه ترور کرده است. محاصره شدید اسرائیل موجب قطع دسترسی به نیازهای اولیه شده و نسل کشی بحران شدید گرسنگی را به‌وجود آورده که خطر قحطی گسترده تا مه ۲۰۲۵ همچنان ادامه دارد.[۷۵][۷۶][۷۷] تا اوایل سال ۲۰۲۵، اسرائیل ویرانی و جنایات بی‌سابقه‌ای در غزه به بار آورده و بخش‌های وسیعی از آن را غیرقابل سکونت کرده است؛[۷۸] به‌طوری که شهرهایی به‌طور کامل با خاک یکسان شده[۷۹] و بیمارستان‌ها، زمین‌های کشاورزی،[۸۰] اماکن مذهبی و فرهنگی،[۸۱] مراکز آموزشی[۸۲][۸۳] و حتی قبرستان‌ها[۸۴] نابود شده‌اند. روزنامه‌نگاران غزه،[۸۵] کارکنان بهداشت[۸۶] و دیگر اعضای جامعه مدنی بازداشت، شکنجه و کشته شده‌اند.[۸۷] تقریباً تمام جمعیت ۲٫۳ میلیونی فلسطینیان ساکن نوار غزه به‌صورت اجباری آواره شده‌اند.[۸۸][۸۹] در اوج درگیری‌ها، بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ اسرائیلی نیز در داخل کشور آواره شدند.[۹۰] گروه‌های مسلح فلسطینی و نیروهای اسرائیلی هر دو مرتکب شکنجه و خشونت جنسی شده‌اند.[۹۱]

    کارشناس و سازمان‌های حقوق بشری اعلام کرده‌اند که اسرائیل و حماس مرتکب جنایات جنگی شده‌اند و اسرائیل در غزه مرتکب نسل‌کشی گردیده است.[۹۲] پرونده‌ای که اسرائیل را به ارتکاب نسل‌کشی متهم می‌کند، در دیوان بین‌المللی دادگستری در حال بررسی است، و دیوان کیفری بین‌المللی پس از تحقیقات، احکام دستگیری بنیامین نتانیاهو، یوآف گالانت و محمد ضیف را صادر کرده است؛ هرچند حکم دستگیری ضیف پس از کشته شدن او لغو گردید.[۹۳] اسرائیل از حمایت‌های گسترده نظامی و دیپلماتیک ایالات متحده بهره‌مند شده است و آمریکا چندین قطعنامه پیشنهادی برای آتش‌بس از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد را وتو کرده است.[۹۴] جنگ بازتاب‌های گسترده‌ای در سطح منطقه‌ای داشته است، به‌طوری‌که گروه‌های محور مقاومت در کشورهای مختلف عربی و همچنین ایران با ایالات متحده و اسرائیل درگیر شده‌اند. تا اواخر سال ۲۰۲۴، یک سال درگیری میان اسرائیل و حزب‌الله به حمله کوتاه‌مدت اسرائیل به لبنان و همچنین به سقوط رژیم اسد، و حمله مستمر اسرائیل به سوریه منجر شد. این جنگ همچنان تبعات عمده‌ای در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دارد، به‌طوری‌که اعتراضات گسترده‌ای در سراسر جهان برای آتش‌بس برگزار شده و شاهد افزایش یهودستیزی و فلسطین‌ستیزی نیز هست.

    نام‌گذاری

    [ویرایش]

    مبارزان فلسطینی حمله خود را عملیات طوفان الاقصی نامیدند (به عربی: عملیة طوفان الأقصى)،[۹۵][۹۶][۹۷] در حالی که اسرائیل عملیات متقابل خود را شمشیرهای آهنین نامید (به عبری: מבצע חרבות ברזל) چندین آژانس خبری و ناظران این درگیری را به عنوان انتفاضه سوم، پس از قیام‌های قبلی فلسطین در انتفاضه اول و دوم توصیف کرده‌اند.[۹۸][۹۹][۱۰۰] برخی دیگر به علت همزمانی روز حمله با جشن سوکوت از آن به عنوان جنگ سوکوت یاد کرده‌اند.[۱۰۱][۱۰۲] بسیاری از تحلیلگران و مقامات، حمله اولیه را «لحظه ۱۱ سپتامبر اسرائیل» توصیف کرده‌اند.[۱۰۳]

    پیش‌زمینه

    [ویرایش]
    همچنین ببینید: یورش ژوئیه ۲۰۲۳ جنین، درگیری اسرائیل و غزه، و درگیری‌های ۲۰۲۳ الاقصی
    A bar chart from 2008 to before October 2023. 6,407 Palestinians have been killed during this time frame, while a smaller 308 Israelis have been killed.
    تعداد کشته‌های اسرائیلی و فلسطینی قبل از حمله حماس به اسرائیل در سال ۲۰۲۳ (بیشتر آنها غیرنظامی بودند)[۱۰۴][۱۰۵]

    جنگ ۱۹۴۹–۱۹۴۷ فلسطین و اسرائیل شاهد تأسیس اسرائیل در بیشتر آنچه قیمومت بریتانیا بر فلسطین بود، به استثنای دو سرزمین جداشده بود که به عناوین کرانه باختری و نوار غزه شناخته شدند، سرزمین‌هایی که به ترتیب در دست اردن و مصر بودند. در پی جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷, اسرائیل سرزمین‌های فلسطینی کرانه باختری و نوار غزه را اشغال کرد.[۱۰۶] دوره پس از آن شاهد دو خیزش مردمی مردم فلسطینی علیه اشغال‌گری اسرائیل بود؛ انتفاضه اول در سال ۱۹۸۷ و دوم در سال ۲۰۰۰،[۱۰۷] که در پایان دومی شاهد خروج اسرائیل از نوار غزه در سال ۲۰۰۵ بود.[۱۰۸][۱۰۹]

    نوار غزه و اسرائیل از زمان عقب‌نشینی اسرائیل از نوار غزه در سال ۲۰۰۵ و کنترل حماس بر آن پس از انتخابات ۲۰۰۶ و جنگ داخلی با فتح در سال ۲۰۰۷[۱۱۰] با یکدیگر در نزاع بوده‌اند. نوار غزه از سال ۲۰۰۷ تحت محاصره اسرائیل و مصر قرار دارد و سازمان دیده‌بان حقوق بشر این نوار را «زندان در فضای باز» نامیده است.[۱۱۱] علاوه بر این، غزه دستش از سایر نقاط جهان کوتاه است و دسترسی به منابع از جمله غذا، آب و برق تقریباً به‌طور کامل توسط اسرائیل کنترل و تأمین می‌شود.[۱۱۲] این محاصره باعث ایجاد مشکلات اقتصادی قابل توجهی در غزه شده است،[۱۱۳] چنان‌که حماس از آن به عنوان یکی از دلایل حمله خود یاد می‌کند.[۱۱۴]

    آسوشیتد پرس نوشت فلسطینیان «با یک اشغال بی‌پایان در کرانه باختری و محاصره خفه‌کننده غزه در نومیدی» به سر می‌برند.[۱۱۵] در سال ۲۰۲۳ آمار اونروا برای غزه گزارش کرد که ۸۱٪ از مردم زیر خط فقر زندگی می‌کنند، و ۶۳٪ فاقد امنیت غذایی اند و به کمک بین‌المللی وابسته‌اند.[۱۱۶] دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد گزارش کرد که در درگیری در جریان اسرائیل-فلسطین، از سال ۲۰۰۸ تا سپتامبر ۲۰۲۳، پیش از آغاز این جنگ گزارش شده ۶۴۰۰ فلسطینی و ۳۰۰ اسرائیلی کشته شده‌اند.[۱۰۴][۱۱۶][۱۱۷]

    در سال ۲۰۲۳، چند مورد از شعله‌ور شدن خشونت در طی درگیری اسرائیل و فلسطین مشاهده شد. قبل از این حمله جنگجویان و غیرنظامیانی از سوی هر دو طرف درگیر در نتیجه تنش‌ها کشته شده بودند، حداقل ۲۴۷ فلسطینی توسط نیروهای اسرائیلی و همین‌طور ۳۲ اسرائیلی و دو شهروند خارجی در حملات فلسطینیان جان باخته بودند.[۱۱۸][۱۱۹] سال ۲۰۲۳ همچنین شاهد ظهور دولت راست افراطی اسرائیل بود که شهرک سازی را در کرانه باختری اشغالی توسط اسرائیل افزایش داد. افزایش حملات شهرک‌نشینان اسرائیلی به آن نقاط که صدها فلسطینی را آواره کرد و همین‌طور روی‌دادن تنش در اطراف اماکن مقدس اورشلیم، مسجد الاقصی، آتش خشونت را دوچندان نمود.[۱۲۰]

    محمد ضیف، فرمانده گردان‌های عزالدین قسام، در پیامی ضبط شده در روز اول حمله، گفت که این حمله در واکنش به «هتک حرمت مسجد الاقصی» و کشته و زخمی‌شدن صدها فلسطینی در سال جاری از سوی نیروهای اسرائیل بوده است.[۱۲۱] وی از فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌های عرب خواست که «اشغالگران را بیرون و دیوارها را خراب نمایند».[۱۲۱][۱۲۲] وی همچنین افزود که این عملیات آغاز شد تا «دشمن بفهمد که زمان بیدادگری بدون پاسخگویی آنها به پایان رسیده است».[۱۲۳] وی ادامه داد:[۱۲۴]

    « در پاسخ به جنایات مداوم علیه مردممان، در پاسخ به اشغالگری و نفی حقوق بین‌الملل و راه‌حل‌ها و در پاسخ به حمایت غربی‌ها و ایالات متحده، ما تصمیم گرفتیم تا پایانی به وضع موجود بدهیم، تا که دشمن بفهمد که بیش از این نمی‌تواند بدون تقاص پس دادن اقداماتش را ادامه دهد. »

    این حمله در طول تعطیلات یهودیان سیمحاط تورا، در روز شبات،[۱۲۵] و یک روز پس از پنجاهمین سالگرد آغاز جنگ یوم کیپور، که با یک حمله غافلگیرکننده نیز آغاز شد، صورت گرفت.[۱۲۶] این حمله پس از سه هفته خشونت در مانع غزه و اسرائیل انجام گردید. حماس و اسرائیل اخیراً در ۲۹ سپتامبر با میانجیگری قطر، مصر و سازمان ملل دربارهٔ آتش‌بس مذاکره کرده‌بودند.[۱۲۷]

    اسرائیل و عربستان سعودی در حال انجام مذاکرات برای عادی سازی روابط هستند و محمد بن سلمان ، ولیعهد عربستان سعودی اخیراً اعلام کرد که عادی‌سازی «برای اولین بار، واقعی» است.[۱۲۸] وزارت خارجه عربستان سعودی در بیانیه‌ای اعلام کرد که «مکرراً هشدار داده است که اشغال غزه توسط اسرائیل منجر به خشونت‌های بیشتر خواهد شد».[۱۲۹]

    نقش حکومت ایران

    [ویرایش]

    روز ۱۲ دی ۱۴۰۰ اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس گفت جمهوری اسلامی ایران ۷۰ میلیون دلار به این جنبش فلسطینی پول داد تا «قوای بازدارندگی» خود را در برابر اسرائیل بسازد و راکت‌هایی که نیروهای حماس در باریکه غزه تولید کردند، بخشی از این توان راهبردی است. او همچنین از حفر تونل‌های تهاجمی برای غافلگیر کردن اسرائیل و ساخت دیگر تسلیحات نظامی صحبت کرده و گفت کمک مالی ایران به این گروه به تغییر آرایش نظامی در غزه منجر شده است.[۱۳۰]

    اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در فروردین ۱۴۰۲ در سفارت ایران در بیروت با رهبران حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی دیدار کرده است، وی در این دیدارها رهبران گروه‌های شبه نظامی را به دور جدیدی از حملات علیه اسرائیل ترغیب کرده است. به‌دنبال این دیدارها روز ۱۷ فروردین حماس ۳۴ راکت به سمت اسرائیل شلیک کرد.[۱۳۱]

    در خرداد ۱۴۰۲ زیاد نخاله دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین و اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس در سفر به تهران با اسماعیل قاآنی فرمانده سپاه قدس در تهران دیدار کردند، حسن هانی‌زاده به ایسنا گفت، این یک سفر راهبردی است و از اهمیت بالایی در سازماندهی مبارزات فلسطینی‌ها برخوردار است، ما در آینده شاهد یک تقابل جدی و مشترک از سوی گروه‌های مقاومت با اسرائیل خواهیم بود و در واقع یک جبهه گسترده در منطقه علیه رژیم صهیونیستی ایجاد خواهد شد.[۱۳۲]

    روزنامه وال‌استریت ژورنال گزارش داد سپاه پاسداران و اعضای حماس و حزب‌الله از ماه میلادی اوت جلسه‌های متعددی را برای برنامه‌ریزی حمله به اسرائیل در بیروت ترتیب دادند که در برخی از آن‌ها اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه و حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله نیز شرکت کرده‌اند. زیاد نخاله، دبیرکل جنبش جهاد اسلامی و صالح العاروری، معاون رئیس دفتر سیاسی حماس هم در برخی از این جلسات حضور داشته‌اند. سپاه پاسداران از آن زمان به حماس برای طراحی حمله زمینی، هوایی و دریایی به اسرائیل کمک کرده و افزود چراغ سبز این حمله‌ها طی جلسه‌ای در دوشنبه ۱۰ مهر در بیروت داده شد.[۱۳۳]

    در مورد نقش جمهوری اسلامی ایران در این حمله اخبار مختلفی وجود دارد، حماس تنها در روز شنبه بیش از پنج هزار موشک از نوار غزه به خاک اسرائیل شلیک کرد و بدون حمایت حکومت ایران احتمالاً قادر به انجام این کار نمی‌بود. صحبت از ۳۰ میلیون دلار کمک ایران در ماه فقط برای سازمان حماس است، علاوه بر این دانش فنی ساخت موشک و آموزش توسط سپاه پاسداران را نیز باید به آن افزود.[۱۳۴]

    روزنامه وال استریت ژورنال روز ۳ آبان ۱۴۰۲ طی گزارشی نوشت: «جمهوری اسلامی پیش از حمله شبه‌نظامیان فلسطینی به اسرائیل، به حدود ۵۰۰ نیروی حماس و دیگر شبه‌نظامیان مستقر در نوار غزه، آموزش نظامی ویژه داده است. این آموزش‌ها، شهریورماه امسال در داخل خاک ایران و تحت نظر نیروی قدس سپاه پاسداران انجام شده و اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه، و برخی افراد ارشد گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی نیز از این آموزش‌ها دیدن کرده‌اند.»[۱۳۵]

    روز ۹ اکتبر ۲۰۲۳ جاناتان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی آمریکا با اشاره به تلاش‌های تهران برای آموزش و ارائه تسلیحات به گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی گفت که ایران در حمله اخیر حماس به اسرائیل «به‌طور کلی همدست» بوده است.[۱۳۶]

    نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گفته نمی‌تواند با قطعیت بگوید ایران در ریزِ برنامه‌ریزی این حمله درگیر بوده است.[۱۳۷] بنا بر تحلیل‌های اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۳، مقامات ارشد ایرانی از این حمله غافلگیر شدند و جامعه اطلاعاتی آمریکا قادر نیست به جمع‌بندی برسد که ایران مستقیماً در تدارک این حمله درگیر بوده.[۱۳۸][۱۳۹]

    وقایع

    [ویرایش]

    حمله ۷ اکتبر

    [ویرایش]
    بیشترین وسعت پیشروی حماس در خاک اسرائیل (۷ اکتبر)
    ماشین آتش‌گرفته به دلیل حمله راکتی حماس

    حمله تهاجمی به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ علیه شهرهای اسرائیلی نزدیک به نوار غزه توسط نیروهای شبه نظامی فلسطینی با استفاده از تک فریبنده آغاز شد. حدود ساعت ۰۶:۳۰ صبح به وقت محلی[۱۴۰] حماس آغاز عملیات «طوفان الاقصی» را اعلام کرد. درگیری‌ها با رگبار راکتی علیه اسرائیل، تهاجم خودروهای نفربر و ۲٬۵۰۰ شبه نظامی به خاک اسرائیل آغاز شد. شبه نظامیان فلسطینی به غیرنظامیان اسرائیلی و پایگاه‌های نظامی اسرائیل حمله بردند و بیش از ۱۸۸۰ نفر را کشتند[۱۴۱] و بیش از ۲۰۰ نفر را گروگان گرفتند.[۱۴۲] از جمله کشتار غیرنظامیان، کشتار جشنواره موسیقی رعیم بود. حماس از این وقایع، ساخته شدن شهرک‌های اسرائیلی و خشونت شهرک نشینان اسرائیلی علیه فلسطینیان در کرانه باختری اشغالی توسط اسرائیل، و محاصره نوار غزه را به عنوان توجیهی برای تهاجم یاد کرد.[۴][۱۲۱] در یک نشست اضطراری در کرانه باختری، اندکی پس از آغاز حملات، محمود عباس از تشکیلات خودگردان فلسطین حمایت خود را از نفوذ غزه اعلام کرد و گفت که فلسطینی‌ها حق دارند از خود در برابر اشغالگری اسرائیل دفاع کنند.[۱۴۳][۱۴۴]

    بیش از ۵۰۰۰ موشک از نوار غزه به سمت اسرائیل شلیک شد و حداقل پنج نفر کشته شدند.[۱۴۵][۱۴۶][۱۴۷] همزمان انفجارهایی در مناطق اطراف نوار، و همچنین در تل آویو و در اشکلون مخابره شد.[۱۴۸] آژیرهای حمله هوایی نیز در بیر شوا[۱۴۹] و اورشلیم فعال شد.[۱۵۰] همچنین، نزدیک به هزار شبه نظامی فلسطینی موفق شدند از غزه به اسرائیل وارد شوند.[۱۵۱]

    منابع نزدیک به اسرائیل نوشتند که افراد مسلح در شهر سدروت تیراندازی می‌کنند و چندین شهروند غیرنظامی از جمله زنان و همچنین سربازان اسرائیلی را کشته‌اند. ویدئویی از غزه نشان می‌دهد که جسد بی جان یک سرباز اسرائیلی توسط جمعیتی که فریاد می‌زدند " الله اکبر " زیر پا قرار گرفته است. همچنین به نظر می‌رسد ویدئوهای دیگری اسیر شدن اسرائیلی‌ها و یک تانک مرکاوا در حال سوختن را نشان می‌دهد.[۱۴۶][۱۵۲][۱۵۳] حماس فراخوانی برای مسلح شدن را صادر کرد و محمد ضیف، فرمانده ارشد نظامی، از «مسلمانان در همه جا به حمله دعوت کرد».[۱۴۶]

    این حمله که مصادف با عید یهودیان سیمچات تورات بود، به نظر می‌رسد که بسیاری از اسرائیلی‌ها را غافلگیر کرده است.[۱۵۰] ارتش اسرائیل تمامی مناطق نوار غزه و اطراف آن را منطقه نظامی ممنوعه اعلام کرد.[۱۵۴] ارتش اسرائیل «وضعیت آمادگی برای جنگ» را اعلام کرد و گفت که به اهدافی در غزه حمله کرده است.

    وزارت بهداشت فلسطین مستقر در غزه اعلام کرد که تاکنون یک هزار و ۷۰۰ فلسطینی در جریان حملات اسرائیل به غزه مجروح شدند.[۱۵۴] همچنین در این حمله، شهردار اسرائیل شعار هانگیف نیز کشته شد.[۱۵۵] سایت خبرگزاری رویترز از روز جنگ غزه و اسرائیل به عنوان مرگبارترین روز این کشور بعد از جنگ یوم کیپور(۵۰سال پیش) یاد کرده است.[۱۵۶]

    سخنگوی جهاد اسلامی فلسطین گفت: ما غیرنظامیان را نمی‌کشیم، این یک جامعه نظامی است، آنها هستند که دولت‌های خود را انتخاب می‌کنند.[۱۵۷]

    ضد عملیات ابتدایی اسرائیل (۷–۲۷ اکتبر)

    [ویرایش]

    پس از رخنه پیکارجویان فلسطینی در پیرامون غزه ساعت‌ها طول کشید تا ارتش اسرائیل با اعزام سرباز برای ضد حمله پاسخ دهد.[۱۵۸]

    Two buildings are enveloped in clouds of black smoke with one damaged and falling.
    نابودی یک برج مسکونی فلسطینی بر اثر بمباران اسرائیل
    پیامد اصابت یک موشک حماس به بخش مادران مرکز پزشکی بارزیلای، بیمارستانی در اشکلون، اسرائیل، در ۸ اکتبر، 2023[۱۵۹]

    در ۱۱ اکتبر پس از این که اسرائیل اعلام کرد اسرائیل علاوه بر محاصره موجود که از زمان نبرد ۲۰۰۷ غزه از طرف مصر و اسرائیل اعمال شده آب، غذا، سوخت و برق غزه را قطع خواهد کرد هراس از یک بحران بشردوستانه بالا گرفت.[۱۶۰][۱۶۱] اسرائیل به ۱٫۱ میلیون غزه‌ای اصرار کرد شمال غزه را تخلیه کنند، در حالی که حماس ساکنان را فراخواند تا در خانه‌هایشان بمانند و بنا بر ارتش اسرائیل، راه‌های منتهی به جنوب غزه را مسدود کرد.[۱۶۲][۱۶۳][۱۶۴] سازمان ملل متحد گزارش کرد که در حدود ۱٫۵ میلیون فلسطینی، بیش از ۷۰٪ جمعیت غزه،[۱۶۵] و همچنین ۲۰۰٬۰۰۰ اسرائیلی مجبور به مهاجرت اجباری داخلی شده‌اند.[۱۶۶]

    حمله زمینی به نوار غزه تا وقفه در عملیات نظامی (۲۷ اکتبر–۲۴ نوامبر)

    [ویرایش]
    مقالهٔ اصلی: عملیات زمینی اسرائیل در نوار غزه

    برای اولین بار پس از جنگ یوم کیپور در سال ۱۹۷۳، اسرائیل رسماً اعلان جنگ[۱۶۷] و پس از پاکسازی جنوب کشور از نیروهای حماس، شروع به حملات هوایی به نوار غزه کرد. عملیات اسرائیل شمشیرهای آهنین نامگذاری گردید.[۱۶۸] این اولین درگیری مستقیم در داخل مرزهای اسرائیل از زمان جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ است.[۱۶۹][۱۷۰] در ۲۷ اکتبر نیروهای دفاعی اسرائیل یک حمله زمینی در مقیاس گسترده را به شمال غزه شروع کردند. زدوخوردها بین حماس و نیروهای دفاعی اسرائیل در نزدیکی بیت حانون بو بوریج گزارش شد.[۱۷۱]

    در جریان وقفه در عملیات نظامی (۲۴ نوامبر –۱ دسامبر)

    [ویرایش]
    مقالهٔ اصلی: آتش‌بس ۲۰۲۳ اسرائیل و حماس

    در پی برقراری آتش‌بس ۲۰۲۳ اسرائیل و حماس به میانجیگری قطر از ساعت ۷ صبح ۲۴ نوامبر به زمان استاندارد اسرائیل، جنگ فعال در نوار غزه متوقف شد و برخی از گروگان‌های اسرائیلی و خارجی در ازای آزادی برخی از زندانیان سیاسی نگه داشته شده از سوی اسرائیل، از سوی حماس آزاد شدند. آتش‌بس برای چهار روز اعلام شده بود ولی برای یک دوره طولانی‌تر ادامه یافت.

    از سرگیری تخاصمات (۱ دسامبر ۲۰۲۳–اکنون)

    [ویرایش]

    وقفه در عملیات نظامی در صبح ۱ دسامبر پایان یافت، اسرائیل و حماس هر یک دیگری را بابت ناکامی در رسیدن به توافقی برای تمدید آن سرزنش کردند. .[۱۷۲]

    در ۲۹ دسامبر، آفریقای جنوبی پرونده ای را علیه اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری طرح کرد، که متهم می‌کند رفتار اسرائیل به نسل‌کشی رسیده است.[۱۷۳][۱۷۴] آفریقای جنوبی از این دیوان خواسته تدابیر موقت صادر کند، و از جمله به اسرائیل دستور دهد کارزار نظامی اش در غزه را متوقف کند.[۱۷۳]

    کشتار فلسطینی‌های حاضر در صف دریافت کمک‌های بشردوستانه در نوار غزه

    [ویرایش]

    به گفتهٔ وزارت بهداشت حماس، در ۲۹ فوریه ۲۰۲۴ نیروهای نظامی اسرائیل به سمت فلسطینی‌های حاضر در صف دریافت کمک‌های بشردوستانه در نوار غزه تیراندازی کردند. در جریان این تیراندازی ۱۱۲ فلسطینی کشته شدند.[۱۷۵]

    جنایات جنگی

    [ویرایش]
    مقالهٔ اصلی: جنایات جنگی در جنگ ۲۰۲۳ اسرائیل و حماس

    غیرنظامیان به‌طور گسترده کشته شده‌اند، و گروه‌های حقوق بشری و هیئتی از گزارشگران ویژه سازمان ملل متحد هم اسرائیل و هم حماس را متهم به جنایات جنگی کرده‌اند.[۱۷۶][۱۶۲] دیوان بین‌المللی کیفری در ۱۰ اکتبر بیانیه‌ای صادر کرد و تأیید کرد که مأموریت تحقیق دربارهٔ جنایات جنگی ادعایی که در سال ۲۰۱۴ آغاز شده بود، به درگیری‌های کنونی نیز تسری دارد.

    توسط شبه‌نظامیان فلسطینی

    [ویرایش]
    همچنین ببینید: کشتار جشنواره موسیقی رعیم و کشتار عین هشلوشا

    از زمان آغاز حمله حماس، گزارش‌های بسیاری از خشونت‌های پرشمار علیه شهروندان اسرائیلی شامل کشتار جشنواره موسیقی رعیم، به دست آمده است.[۱۷۷][۱۷۸]

    مجله آنلاین تبلت با انتشار روایتی به نقل از یک شاهد عینی، مدعی تجاوز جنسی شبه‌نظامیان حماس به تعدادی از زنان شرکت‌کننده در فستیوال موسیقی «سوپر نوا» در نزدیکی رعیم، در شمال غربی صحرای نگب شد. بر اساس این گزارش برخی زنان همان‌جا در کنار بدن‌های دوستانشان و جنازه‌ها مورد تجاوز قرار گرفتند. چندین نفر از این قربانیان پس از تجاوز کشته شده و برخی دیگر نیز به غزه برده شدند. تصاویری هم در فضای مجازی منتشر شده که نشان می‌دهد برخی از آن‌ها را در حالی که خون از میان پاهایشان می‌چکد، در شهر می‌چرخانند.[۱۷۹][۱۸۰] شاهدان صحنه‌هایی از جمله تجاوز جنسی، سر بریدن و سایر اعمال وحشیانه را بازگو کردند.[۱۸۱]

    یک گردشگر آلمانی به نام شانی لوک که برای شرکت در این فستیوال موسیقی در اسرائیل به‌سر می‌برد، به دست شبه‌نظامیان فلسطینی ربوده شد و بر اساس تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، پیکر بی‌هوش او را پشت یک وانت انداخته و در خیابان می‌گردانند. مادر این زن بیست‌ساله در پیامی ویدیویی برای کسب اطلاعات از وضعیت دخترش از مردم درخواست کمک کرد، اما مدتی بعد خبر کشته‌شدن این گردشگر منتشر شد.[۱۸۲][۱۸۳]

    دو ماه پس از شروع حمله حماس، سرویس جهانی بی‌بی‌سی شواهدی مؤید تجاوز جنسی و مثله‌کردن بدن قربانیان توسط اعضای حماس ارائه کرد.[۱۸۴][۱۸۵] با این حال روزنامه لیبراسیون فرانسه اعلام کرد که ارزیابی تقریباً نهایی تأیید می‌کند که بسیاری از خشونت‌های ادعایی که با عجله و در بالاترین سطح برای جلب حمایت بین‌المللی منتشر می‌شد، هرگز رخ نداده است.[۱۸۶]

    توسط اسرائیل

    [ویرایش]
    مقاله‌های اصلی: محاصره ۲۰۲۳ نوار غزه توسط اسرائیل و حمله هوایی به بازار اردوگاه جبالیا

    در ۹ اکتبر، وزیر دفاع اسرائیل با لحن تندی، دستور محاصره کامل نوار غزه را اعلام کرد و تأکید کرد، برق، غذا، سوخت و آب «قطع» خواهد شد.[۱۸۷] دو روز بعد، اسرائیل از ورود سوخت، غذا، آب و دارو به غزه «جلوگیری» کرد. در واکنش به این اقدامات، دیده‌بان حقوق بشر اقدامات اسرائیل را به منزله مجازات دسته جمعی دانست که مصداق جنایت جنگی است.[۱۸۸] دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل، اگنس کالامار گفت «مقامات اسرائیلی» برق غزه را فوراً بازگردانند و به محاصره ۱۶ ساله و غیرقانونی غزه پایان دهند.[۱۸۹]

    دیده‌بان حقوق بشر استفاده از مهمات فسفر سفید توسط اسرائیل را تأیید کرد و گفت که چنین استفاده‌ای «نقض حقوق بشر» و به خطر انداختن جان غیر نظامیان است.[۱۹۰] در جریان این درگیری‌ها بیش از ۴۴۷ کودک و ۲۴۸ زن فلسطینی که همگی از غیرنظامیان بودند کشته شدند.[۱۹۱] در ۱۳ اکتبر، شورای پناهندگان اعلام کرد که درخواست اسرائیل مبنی بر نقل مکان اجباری شهروندان غزه جنایت جنگی است. اسرائیل طی ضرب الاجلی ۲۴ ساعته به اهالی بخش شمالی خواستار انتقال آنان به جنوب شد.[۱۹۲]

    دیده‌بان حقوق بشر و آزمایشگاه شواهد بحران عفو بین‌الملل گزارش دادند که واحدهای نظامی اسرائیل در حمله به غزه و لبنان از مهمات فسفر سفید استفاده کرده‌اند. همزمان چندین رسانه خبری نظیر بی‌بی‌سی، استفاده از این نوع مهمات علیه غیر نظامیان را «تأیید» کردند.[۱۹۳][۱۹۴][۱۹۵] اسرائیل این گزارش‌ها را تکذیب کرد. فسفر سفید در واقع یکی از آلوتروپ‌های رایج عنصر شیمیایی فسفر است که عوارض دردآور و مخربی برای انسان ایجاد می‌کند.[۱۹۶] با وجود بیانیه‌های مکرر سازمان‌های حقوق بشری در محکومیت استفاده از این تسلیحات علیه غیر نظامیان، نیروهای نظامی اسرائیل موسوم به نیروهای دفاعی اسرائیل، به‌صورت گسترده از آنها بهره می‌برند.[۱۹۴][۱۹۷]

    تلفات

    [ویرایش]

    این جنگ به عنوان مرگبارترین خشونت سیاسی فلسطینی در تاریخ اسرائیل قلمداد شده است.[۱۹۸][۱۹۹]

    اسرائیل

    [ویرایش]

    تا ۱۳ اکتبر، حداقل ۱۳۰۰ اسرائیلی کشته شدند و ۱۵۰ نفر گروگان گرفته شده‌اند،[۲۰۰] بیش از ۲٬۸۰۰ نفر زخمی‌شدند که حال ۳۶۰ نفر از آنها وخیم است.[۲۰۱][۲۰۲][۲۰۳] تعداد غیرنظامیان کشته‌شده دست‌کم ۸۵۴ نفر است.[۲۰۴] حداقل یک غیرنظامی در کفار آویو کشته شدند، در حالی که سه نفر در اشکلون و یبنه زخمی‌شدند.[۲۰۵] نه نفر در یک پناهگاه اتوبوس در سدروت به ضرب گلوله کشته شدند.[۲۰۶] حداقل چهار نفر در کسیفه کشته شدند.[۲۰۷] رئیس شورای منطقه‌ای شعار هانگف، افیر لیبشتاین نیز در تبادل آتش با ستیزه‌جویان کشته شد.[۲۰۸]رسانهٔ اسرائیلی هاآرتص نیز طی گزارشی اذعان می‌کند از عملیات ۷ اکتبر تاکنون، ۱۸۸۰ نفر کشته شده‌اند.[۲۰۹]

    فلسطین

    [ویرایش]

    طبق گزارش خبرگزاری‌های بین‌المللی از جمله رویترز در پی حملات نظامی اسرائیل به غزه تا ۳ آوریل، بیش از ۳۳٬۰۰۰ نفر کشته شده‌اند که در میان آن‌ها ۶٬۰۰۰ کودک و بیش از ۷۰۰ نفر زن هستند، این حملات همچنین باعث زخمی‌شدن بیش از ۷۵٬۰۰۰ نفر از مردم غزه شده است.[۲۱۰][۲۱۱]

    کرانه باختری

    [ویرایش]

    در کرانه باختری، خشونت مرتبط در جریان این منازعه ۶۱ فلسطینی را کشت و اقلاً ۳۰۰ نفر را زخمی کرد.[۲۱۲] در زمان شروع منازعه چندین هزار کارگر غزه‌ای در اسرائیل بودند. تا ۱۶ اکتبر بعضی از آنان در یک «تأسیسات نگهداری» در کرانه باختری در بازداشت بودند در حالی که بقیه به جوامع فلسطینی کرانه باختری پناه بردند.[۲۱۳] وزیر کار تشکیلات خودگردان تخمین زد اطلاعیی از ۴٬۵۰۰ کارگر وجود ندارد در حالی که رسانه اسرائیلی ان۱۲ گزارش داد ۴٬۰۰۰ در تأسیسات نگهداری اسرائیل اند. جامعه زندانیان فلسطینی گفت که نیروهای اسرائیلی بیش از ۱٬۴۵۰ فلسطینی کرانه باختری را از ۷ اکتبر دستگیر کرده‌اند.[۲۱۴] در ۲۹ اکتبر، سی سازمان حقوق بشری در زمینه خشونت شهرک‌نشینان اسرائیلی در کرانه باختری اعلامیه دادند و از جامعه بین‌المللی خواستند برای پایان آن «سریعاً اقدام کند».[۲۱۵] در ۳۰ اکتبر، حکومت آلمان اسرائیل را به حفاظت از فلسطینیان کرانه باختری فراخواند.[۲۱۶] در ۳۱ اکتبر جوزپ بورل دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا "حملات شهرک نشین‌ها در کرانه باختری را قویاً " محکوم کرد.[۲۱۷] لیندا توماس گرینفیلد اظهار داشت آمریکا «عمیقاً نگران است» و کشتار فلسطینیان در کرانه باختری را محکوم کرد.[۲۱۸]

    تلفات خارجی و دو تابعیتی

    [ویرایش]

    تا ۱۱ اکتبر، «واشینگتن پست» گزارش داد که در جریان این درگیری، از ۲۴ کشور کشته یا مفقود وجود داشته است.[۲۱۹]

    خانه‌های ویران شده در غزه پس از حملات هوایی اسرائیل
    تلفات خارجی در جنگ ۲۰۲۳ اسرائیل و حماس
    کشور مرگ ربوده شد مفقود شده منابع
     ایالات متحده آمریکا ۳۰ نامعلوم ۱۳ [۲۲۰]
     تایلند ۲۸ ۱۷ ۱۴ [۲۲۱][۲۲۲]
     روسیه ۱۶ ۱ ۸ [۲۲۳]
     فرانسه ۱۵ نامعلوم ۱۷ [۲۲۲][۲۲۴]
     اوکراین ۱۲ نامعلوم ۸ [۲۲۵]
       نپال ۱۰ ۱۷ ۱ [۲۲۶]
     آرژانتین ۷ نامعلوم ۱۵ [۲۲۷]
     اتیوپی ۷ ۰ ۰ [۲۲۸]
     شیلی ۴ ۱ ۰ [۲۲۹]
     رومانی ۴ ۰ ۳ [۲۳۰]
     کانادا ۴ نامعلوم ۲ [۲۳۱]
     اتریش ۳ نامعلوم ۲ [۳۵][۲۳۲]
     بلاروس ۳ نامعلوم ۱ [۲۳۳]
     چین ۳ ۰ ۲ [۲۳۴]
     فیلیپین ۳ نامعلوم ۳ [۲۳۵]
     پرتغال ۳ ۰ ۵ [۲۳۶][۲۳۷][۲۳۸]
     برزیل ۳ نامعلوم ۰ [۲۳۹]
     کلمبیا ۲ نامعلوم نامعلوم [۲۴۰]
     پاراگوئه ۲ نامعلوم ۲ [۲۴۱]
     آفریقای جنوبی ۲ نامعلوم نامعلوم [۲۴۲]
     بریتانیا ۲ نامعلوم ۱۷ [۲۴۳][۲۴۴]
     استرالیا ۱ نامعلوم نامعلوم [۲۴۵]
     کامبوج ۱ ۰ ۰ [۲۴۶]
     آلمان ۱ ۵ نامعلوم [۲۴۷]
     هندوراس ۱ نامعلوم نامعلوم [۲۴۸]
     جمهوری ایرلند ۱ نامعلوم نامعلوم [۲۴۱][۲۴۹]
     لیتوانی ۱ ۰ ۰ [۲۵۰]
     پرو ۱ نامعلوم ۳ [۲۵۱]
     اسپانیا ۱ ۰ ۰ [۲۵۲]
     سری‌لانکا ۱ نامعلوم ۲ [۲۵۳]
      سوئیس ۱ نامعلوم نامعلوم [۲۵۴]
     ترکیه ۱ ۰ ۱ [۲۵۵]
     ایران ۱ ۰ ۰ [۲۵۶]
     دانمارک ۰ ۱ ۰ [۲۵۷][۲۵۸]
     مکزیک ۰ ۲ ۰ [۲۴۱]
     ایتالیا نامعلوم نامعلوم ۳ [۲۵۹][۲۶۰]
     تانزانیا نامعلوم نامعلوم ۲ [۲۶۱]

    خبرنگاران کشته‌شده

    [ویرایش]

    طبق آمار ارائه شده توسط دفتر رسانه‌ای دولت غزه، تا ۳ دی (۲۴ دسامبر) دست کم ۱۰۳ خبرنگار و فعال رسانه ای در اثر حملات هوایی اسرائیل به نوار غزه کشته شده‌اند.[۲۶۲]

    آزادی زنان اسیر در دست حماس

    [ویرایش]

    در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳ ابوعبیده، سخنگوی گردان‌های عزالدین قسام خبر داد که این گردان‌ها یک مادر و دختر آمریکایی را آزاد کرده‌اند. وی در صفحه تلگرام خود مدعی شد که با آزادی این افراد به ملت آمریکا و جهان ثابت کردند که ادعاهای بایدن و دولت فاشیست او دروغ است. ابوعبیده با اشاره به اینکه این در راستای تلاش‌های قطر انجام شده، بیان کرد: آزادی این دو با انگیزه‌های انسانی رخ داده است.[۲۶۳]

    کمک نظامی به اسرائیل

    [ویرایش]
    وزیر دفاع آمریکا لوید آستین به همراه بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر و یوآف گالانت وزیر دفاع اسرائیل، ۱۳ اکتبر ۲۰۲۳

    چند ساعت پس از حمله حماس، جو بایدن «حمایت مستحکم و تزلزل‌ناپذیر» آمریکا از اسرائیل را وعده داد. وزیر امور خارجه آنتونی بلینکن، در یک مصاحبه با ای‌بی‌سی نیوز، «حمله تروریستی عظیم» حماس را محکوم کرد.[۲۶۴][۲۶۵] بنا به گفته تایم دولت بایدن در حال رهبری کنگره برای ارسال یک کمک اضافی دو میلیارد دلاری به اسرائیل است.[۲۶۶]

    در پاسخ به این حمله، ایالات متحده ناو هواپیمابر جرالد فورد به همراه جنگنده‌های سوار بر آن و کشتی‌های جنگی را به شرق مدیترانه اعزام کرد و وعده حمایت تسلیحاتی و تجهیزاتی را به اسرائیل داد.[۲۶۷]

    آلمان دو پهپاد ایتان به اسرائیل فرستاده است.[۲۶۸][۲۶۹] در ۱۵ اکتبر لوید آستین وزیر دفاع آمریکا دستور داد حدوداً ۲۰۰۰ سرباز برای امکان اعزام به اسرائیل آماده باشند.[۲۷۰]

    واکنش‌ها

    [ویرایش]

    کشورهای جهان غرب و متحدان آن حمایت خود از اسرائیل را اعلام داشته و اعمال خشونت‌آمیز حماس و تاکتیک‌های آن را تروریستی قلمداد کردند.[۴۲][۲۷۱][۲۷۲][۲۷۳] در سوی دیگر برخی کشورهای عرب مسلمان اشغالگری و حملات خشن اسرائیل و نفی استقلال فلسطین را ریشه خشونت‌ها دانستند.[۲۷۴][ژ] عربستان سعودی، نیجریه و ترکیه تقاضای خویشتنداری دوطرفه را دادند.[۲۷۷][۲۷۸] در اسرائیل، دولت وحدت ملی برای مبارزه با تهاجم فلسطینی‌ها شکل گرفت.[۲۷۹]

    جنگ باعث اعتراضات پرحرارت جهانی شده که بر مسایل گوناگونی از جمله تقاضای آتش‌بس، آزادی گروگان‌ها و مخالفت با اعمال اسرائیل و حماس متمرکزند.[۲۸۰] در قطعنامه ES-10/L.25 در مجمع عمومی سازمان ملل متحد که در ۲۷ اکتبر به تصویب رسید اکثریت قاطع کشورها خواهان یک آتش‌بس فوری بشردوستانه شدند.[۲۸۱] در ۱۵ نوامبر، شورای امنیت قطعنامه‌ای را تصویب کرد که خواهان «وقفه‌ها و معبرهای انسان‌دوستانه فوری و تمدید شده در سراسر نوار غزه» شد.[۲۸۲] سفیر اسرائیل در سازمان ملل این قطعنامه را «بی معنا» خواند و گفت اسرائیل به آن توجهی نخواهد کرد.[۲۸۲]

     اسرائیل

    [ویرایش]

    یائیر لاپید، نخست‌وزیر سابق و رهبر اپوزیسیون، بنی گانتس، رئیس وحدت ملی، آویگدور لیبرمن رهبر حزب اسرائیل بیتینو و مراو میکائیلی، رهبر حزب کارگر بیانیه‌ای مشترک صادر کردند که در آن حمایت کامل از ارتش اسرائیل و اتحاد با دولت را اعلام کردند. در همین راستا بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل پیشنهاد یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون برای تشکیل کابینه اضطراری را پذیرفته و مذاکرات برای تشکیل کابینه جدید بین سه حزب لیکود، یش عتید و وحدت ملی آغاز شده است.[۲۸۳]

    همچنین بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل نیز اعتراف کرد که این حملهٔ غزه به اسرائیل، تلخ‌ترین و بی‌سابقه‌ترین حمله در طول ۵۰سال اخیر بوده است و ادعا کرد که جنگ با فلسطین رسماً شروع شده است.[۲۸۴][۲۸۵]

    نفتالی بنت نخست‌وزیر سابق اسرائیل در گفتگوی با شبکه فاکس نیوز اعلام کرد که اسرائیل، غزه را نابود خواهد کرد. او ادامه داد که زمان آن فرا رسیده است که اسرائیل حماس را پس از حمله به اسرائیل و گروگان‌گیری در روز شنبه، ویران کند.[۲۸۶]

     ایران

    [ویرایش]

    سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، چند روز پس از درگیری میان غزه و اسرائیل، در دانشگاه افسری امام علی، ادعای دست داشتن ایران در حملات حماس به اسرائیل را رد کرد، اما تأکید کرد که ایران همچنان حامی فلسطین است و از اقدامات جدید حماس حمایت می‌کند. علی خامنه‌ای، حمله حماس به اسرائیل را «شکست غیرقابل ترمیم» برای این دولت خواند و در ادامه سخنان خود در جمع دانشجویان نیروهای مسلح، حملات لفظی تندی را شامل حال دولت اسرائیل کرد. وی همچنین، دولت اسرائیل را به مظلوم نمایی متهم کرد و افزود که این مظلوم نمایی هم به زیان دولت اسرائیل تمام خواهد شد.[۲۸۷]

    پس از رخداد این درگیری‌ها، گمانه‌زنی‌هایی دربارهٔ دخالت ایران در این حمله منتشر شد که از جمله می‌توان به روزنامه وال استریت ژورنال اشاره کرد که به نقل از منابعی در حماس و حزب‌الله لبنان گزارش کرده بود که ایران در هفته‌های گذشته در برنامه‌ریزی برای اجرای این حملات نقش داشته است.[۲۸۸][۲۸۹]

    جشن حمایت از حماس و مردم فلسطین در ایران

    حساب توییتری (اکس) سید علی خامنه‌ای نیز با به اشتراک گذاشتن ویدئویی فرار غیرنظامیان اسرائیلی از حمله فلسطینی‌ها، به انگلیسی نوشت: «به خواست خدا سرطان رژیم اشغالگر صهیونیستی به دست مردم فلسطین و نیروهای مقاومت در سراسر منطقه ریشه کن خواهد شد.» از سوی دیگر در ایران بسیجیان و حامیان حکومت در میدان فلسطین تهران و شهرهای دیگر، حمله حماس را جشن گرفتند.[۲۹۰] یحیی رحیم صفوی، فرمانده سابق سپاه پاسداران و مشاور نظامی رهبر جمهوری اسلامی، از حملات حماس به اسرائیل، حمایت کرد.[۲۹۰] او ضمن تبریک به مبارزان فلسطینی، تأکید کرد که ایران تا «آزادی فلسطین و بیت‌المقدس» در کنار مبارزان فلسطینی خواهد بود. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه صبح روز شنبه از روی صندلی‌های خود برخاستند و شعارهای «مرگ بر اسرائیل»، «مرگ بر آمریکا» و «فلسطین خوش آمدید» سر دادند.[۲۹۱]

    در جریان بازی یکشنبه شب تیم فوتبال پرسپولیس برابر گل گهر، پرچم فلسطین به هواخواهی از حمله حماس علیه اسرائیل توسط برخی از هواداران حکومت به نمایش درآمد، که در سوی مقابل تماشاگران این تیم با الفاظی تند علیه پرچم فلسطین شعار سردادند.[۲۹۲]

    در فردای حمله حماس هشتگ «ایرانیان کنار اسرائیل می‌ایستند» به یکی از ترندهای فارسی شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) بدل گشت، حزب ایران نوین نیز حمایت خود از اسرائیل را علیه این حمله اعلام داشت.[۲۹۳]

    نرگس محمدی، زندانی سیاسی برنده جایزه صلح نوبل، دهم آبان‌ماه ۱۴۰۲ در پیامی از زندان اوین خواستار آتش‌بس فوری جنگ حماس و اسرائیل شد. او برخی از اقدامات هر دو طرف درگیری را مایه حیرت، وحشت و استیصال جهان خواند.[۲۹۴]

    جمیله علم‌الهدی، همسر سید ابراهیم رئیسی پانزدهم آبان‌ماه ۱۴۰۲ در نامه‌ای خطاب به همسران روسای جمهور چهل کشور اروپایی نوشت: «از همسرتان بخواهید، قتل کودکان و زنان بی‌پناه فلسطینی را محکوم کنند و برای برقراری صلح به اقدامات فوری و مؤثری دست بزنند.»[۲۹۵][۲۹۶] جلیل محبی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر در واکنش به این درخواست همسر رئیسی از همسران روسای جمهور چهل کشور اروپایی در حساب توییتری (اکس) خود نوشت: «جلوی زنتو بگیر…»[۲۹۷]

    تظاهرات حمایت از حماس و مردم فلسطین در ایران

     ایالات متحده آمریکا

    [ویرایش]
    اطلاعات بیشتر: حمله‌ها به پایگاه‌های ایالات متحده آمریکا در عراق، اردن و سوریه (۲۰۲۳-اکنون) و حمایت آمریکا از اسرائیل در جنگ اسرائیل-حماس
    تجمع اعتراضی در مقابل کاخ سفید در حمایت از مردم فلسطین

    جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا با صدور بیانیه‌ای این حملات را محکوم کرد و گفت که آماده است «همه ابزارهای حمایتی مناسب را به دولت و مردم اسرائیل ارائه دهد». استفانی هالت، سرپرست سفیر اسرائیل در اسرائیل، گفت که «از تصاویری که از جنوب اسرائیل از غیرنظامیان کشته و زخمی‌شده به دست تروریست‌های غزه منتشر می‌شود، ناراحت است». کاخ سفید با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که ایالات متحده «به صراحت حملات بی‌دلیل تروریست‌های حماس علیه غیرنظامیان اسرائیلی را محکوم می‌کند».

    آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای تأکید کرد که هنوز شواهدی مبنی بر دخالت ایران در این حمله را مشاهده نکرده است، ولی بدون شک روابط عمیقی وجود دارد.[۲۸۸][۲۸۹]

    دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، دولت ایران را به حمایت از حمله حماس متهم کرد و گفت که موافقت دولت بایدن برای آزادسازی ۶ میلیارد دلار از سرمایه‌های مسدود شده ایران در ازای آزادی زندانیان در سپتامبر ۲۰۲۳ می‌تواند در این حمله نقش داشته باشد.[۲۹۸]

    سایر کشورها

    [ویرایش]
    رای کشورها به قطعنامه ES-10/L.25 مجمع عمومی سازمان ملل متحد
    واکنش‌های بین‌المللی به جنگ حماس و اسرائیل
              منطقه‌ای که در آن درگیری‌ها در جریان است.
         کشورهایی که از حماس حمایت یا اسرائیل را محکوم کردند.
         کشورهایی که از اسرائیل حمایت یا اقدامات حماس را محکوم کردند.
         کشورهای بی‌طرف
         نامعلوم
    راهپیمایی هزاران نفر علیه جنگ در غزه. آمستردام، ۱۵ اکتبر ۲۰۲۳
    تجمع حامیان اسرائیل در برلین
    •  جمهوری آذربایجان: وزارت امور خارجه «خشونت علیه غیرنظامیان» را محکوم کرد و خواستار «کاهش فوری تنش‌ها» از سوی دو طرف شد.[نیازمند منبع]
    •  آفریقای جنوبی: وزارت امور خارجه با صدور بیانیه‌ای خواستار کاهش تنش‌ها شد و علت چنین وقایعی را «تداوم اشغال غیرقانونی سرزمین فلسطین، ادامه شهرک‌سازی، هتک حرمت مسجد الاقصی و اماکن مقدس مسیحیان و ظلم مداوم به مردم فلسطین» از سوی اسرائیل دانست. آفریقای جنوبی اما حمایت خود را از راه حل دو کشوری اعلام کرد.[۲۹۹]
    • آلبانی آلبانی: ادی راما نخست‌وزیر آلبانی و ایگلی حسنی وزیر امور خارجه، این حمله را به شدت محکوم کردند و با قربانیان، خانواده‌های آنها و تمامی اسرائیل ابراز همبستگی کردند.[۳۰۰][۳۰۱]
    •  آلمان: اولاف شولتس، صدراعظم آلمان گفت: «از خبر وحشتناک پرتاب موشک از غزه و تشدید خشونت هاً عمیقاً شوکه شده‌ایم.» وی همچنین گفت که آلمان حمله حماس را محکوم کرده و در کنار اسرائیل خواهد ماند. آلمان ۱۲۵ میلیون یورو (۱۳۱ میلیون دلار) کمک‌های توسعه‌ای به فلسطین را در پاسخ به حمله حماس به حالت تعلیق درآورد و اعلام کرد که سایر پروژه‌ها و کمک‌های ارائه شده را بررسی خواهد کرد.[۳۰۲]
    •  اسپانیا: پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، کشتار مردم فلسطین توسط اسرئیل را غیرقابل قبول خواند. نخست‌وزیر اسپانیا خواستار پایبندی اسرائیل به قوانین بین‌المللی شد.[۳۰۳] یولاندا دیاز (Yolanda Díaz) وزیر کار دولت اسپانیا از جامعه جهانی خواست تا بر اسرائیل فشار بیاورد تا از کشتار غزه جلوگیری کند.[۳۰۴]
    •  بلژیک: الکساندر دی کرو، نخست‌وزیر بلژیک، از اسرائیل خواست قوانین بشردوستانه بین‌المللی احترام بگذارد و تأکید کرد کشتار غیرنظامیان باید متوقف شود.[۳۰۳]
    •  اردن: ملک عبدالله دوم محاصره نوار غزه توسط اسرائیل و «مجازات دسته جمعی» فلسطینیان در غزه را محکوم کرد.[۳۰۵] در ۱ نوامبر ۲۰۲۳، اردن سفیر خود از اسرائیل را فراخواند و این کشور را به ایجاد «فاجعه انسانی بی‌سابقه» و «کشتن مردم بی گناه در غزه» متهم کرد.[۳۰۶] علاوه بر این، اردن اعلام کرد که سفیر اسرائیل که پس از درگیری اسرائیل با غزه، اَمّان پایتخت این کشور را ترک کرده بود، اجازه بازگشت نخواهد داشت.[۳۰۷][۳۰۸] در نوامبر ۲۰۲۳، نخست‌وزیر اردن اشاره کرد که اردن در حال بررسی همه گزینه‌های موجود در پاسخ به تجاوز اسرائیل به غزه و پیامدهای بعدی آن است.[۳۰۷][۳۰۸]
    •  آنتیگوآ و باربودا: دولت با صدور بیانیه‌ای حملات حماس را محکوم کرد و با خانواده‌های قربانیان این حملات ابراز همدردی کرد.[۳۰۹]
    •  روسیه: پوتین رئیس‌جمهور روسیه معتقد است حمله حماس، هم از نظر مقیاس و هم از نظر ویژگی‌های آن در تاریخ سابقه ندارد. وی محاصره غزه را با اقدام نازی‌ها در محاصره لنینگراد مقایسه کرده است.[۳۱۰]
    •  کلمبیا: رئیس‌جمهور این کشور، رفتار اسرائیل در این جنگ را با رفتار نازی‌ها مقایسه کرده است.[۳۱۱] کلمبیا سفیر خود را به نشانه اعتراض به بمباران‌های غزه از اسرائیل فراخواند.[۳۱۲]
    •  گابن: گابن یکی از چهار کشوری بود که با روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد به قطعنامه‌ای رای داد که تمام خشونت‌ها در غزه را بدون محکومیت صریح حماس محکوم می‌کند.[۳۱۳]
    •  غنا: وزارت امور خارجه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «در حالی که غنا حمایت خود از حق موجودیت اسرائیل و دفاع از خود را تأیید می‌کند، از دولت اسرائیل می‌خواهد که در واکنش به حملات حماس خویشتن‌دار باشد».[۳۱۴]
    •  آنگولا: آنگولا خواستار خویشتن داری و گفتگو از سوی دو طرف شد.[۳۱۵]
    •  بوتسوانا: وزارت امور خارجه با صدور بیانیه‌ای خشونت علیه غیرنظامیان از سوی هر دو طرف را محکوم کرد و خواستار توقف فوری درگیری‌ها شد.[۳۱۶]
    •  ترکیه: به دلیل رخ دادن فاجعه انسانی در غزه از سوی اسرائیل و امتناع اسرائیل از درخواست آتش‌بس سفیر خود را فراخواند.[۳۱۷]
    •  جمهوری دموکراتیک کنگو: جمهوری دموکراتیک کنگو حماس را محکوم کرد و از اسرائیل حمایت کرد.[۳۱۸]
    • جیبوتی جیبوتی:جیبوتی حمایت خود را از فلسطین اعلام کرد.[۳۱۹]
    •  گینه بیسائو: رئیس‌جمهوری گینه بیسائو با ابراز تاسف از تشدید خشونت‌ها و تلفات انسانی، اقدامات اسرائیل را محکوم کرد و خواستار آتش‌بس در نوار غزه شد.[۳۲۰]
    •  کنیا: وزیر امور خارجه کنیا گفت که این کشور به شدت «حمله تروریستی نفرت‌انگیز علیه اسرائیل» را محکوم کرده و از کشتار بی‌معنا و تلفات جانی متأسف است. وی همچنین گفت که کنیا «حق اسرائیل برای مقابله به مثل» را می پدیرد، اما خواستار «راهی مسالمت آمیز برای حل این تحول ناگوار» است.[۳۲۱]
    • آرژانتین آرژانتین: وزارت امور خارجه آرژانتین ضمن ابراز «تأسف» از «اقدامات تروریستی حماس علیه اراضی اسرائیل» با مردم اسرائیل و آسیب‌دیدگان همدردی کرد.[۳۲۲]
    • افغانستان افغانستان: وزارت امور خارجه افغانستان می‌نویسد: امارت اسلامی افغانستان حوادث اخیر در نوار غزه را به دقت رصد کرده و وقوع چنین حوادثی را نتیجه پایمال شدن حقوق مردم مظلوم فلسطین توسط صهیونیست‌ها و توهین‌ها و بی‌احترامی‌های مکرر به مسلمان و اماکن مقدس می‌داند. و هر نوع دفاع و مقاومت ملت فلسطین برای آزادی را کاملاً مشروع و حق مسلم آنها دانسته‌اند».[۳۲۳]
    •  الجزایر: وزارت امور خارجه الجزایر، با صدور بیانیه‌ای بمباران غزه توسط اسرائیل را به شدت محکوم کرد و خواستار مداخله نهادهای بین‌المللی در درگیری و اعلام همدردی با فلسطینی‌هایی که علیه «شهرک سازی استعماری اسرائیل» می‌جنگند، شد.[۳۲۴] همچنین نمایندگان مجلس الجزایر با اکثریت آرا به نیروهای مسلح اجازه دادند تا در صورت لزوم، وارد جنگ با اسرائیل شود.[۳۲۵]
    •  امارات متحده عربی: این کشور خواستار آتش‌بس فوری شد و از جناح‌های درگیر خواست تا خویشتن‌داری پیش بگیرند. وزارت خارجهٔ امارات متحدهٔ عربی در اعلامیه‌ای ضمن تأکید بر محافظت از غیرنظامیان با همه قربانیان ابراز همدردی کرد.[۳۲۶]
    •  سوریه بعثی: وزارت خارجهٔ سوریه، حملات حماس به اسرائیل را به مثابهٔ «دستاورد افتخارآمیز» خواند و گفت که این ثابت می‌کند تنها راه دستیابی فلسطینی‌ها به حقوق مشروع، مقاومت در همه اشکال آن است. همچنین اعلام کرد که حکومت سوریه از مردم و نیروهایی که بر ضد «تروریسم صهیونیزم» می‌جنگند، حمایت می‌کند.[۳۲۶]
    •  شیلی: این کشور سفیر خود را به نشانه اعتراض به بمباران‌های غزه از اسرائیل فراخواند.[۳۱۲]
    • جیبوتی جیبوتی:جیبوتی حمایت خود را از فلسطین اعلام کرد.[۳۱۹]
    •  فرانسه: رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، حملات حماس را یک اقدام تروریستی خواند و آن را محکوم کرد. او همچنین در رسانه‌های اجتماعی اعلام کرد که پاریس با اسرائیل و اسرائیلی‌ها و حق دفاع آنان متحد است.[۳۲۶]
    •  مراکش: دولت سلطنتی مراکش با نشر اعلامیه‌ای ضمن نگرانی از وخیم‌تر شدن وضعیت نظامی در نوار غزه، حملات بر غیرنظامیان را در هر دو جناح محکوم کرد و از هر دو جناح درگیر خواست تا زودتر جنگ را متوقف کنند.[۳۲۶]
    •  قطر: اندکی پس از حمله حماس به اسرائیل وزارت امور خارجه قطر بیانیه‌ای منتشر کرد و اسرائیل را مسوول حمله حماس دانست.[۳۲۷]
    •  مصر: وزارت امور خارجه مصر نسبت به «خطرات شدید» هشدار داد و کاهش تنش را تشویق کرد.[۳۲۸]
    •  کره جنوبی: وزارت امور خارجه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که دولت حملات بی‌رویه حماس به اسرائیل از جمله حملات موشکی را به شدت محکوم کرده و خواستار توقف فوری درگیری‌ها شد.[۳۲۷]
    •  تاجیکستان: وزارت خارجه این کشور اقدامات خشونت‌آمیز را به شدت محکوم کرد و از طرفین خواست فوراً به خشونت پایان دهند و گفت و گوها را برای عادی سازی اوضاع و جلوگیری از تشدید تنش‌ها در خاورمیانه آغاز کنند.[نیازمند منبع]
    •  هندوراس: سفیر خود را از اسرائیل در اعتراض به نقض قوانین بشردوستانه بین‌المللی در نوار غزه فراخواند.[۳۲۹][۳۳۰]

    سازمان‌های بین‌المللی

    [ویرایش]
    تجمع برای حمایت از اسرائیل در مقابل مقر پارلمان اروپا در بروکسل با حضور روبرتا متسولا (رئیس پارلمان اروپا)، اورسولا فون در لاین (رئیس کمیسیون اروپا)، شارل میشل (رئیس شورای اروپا) و اعضای پارلمان اروپا.
    •  اتحادیه آفریقا: موسی فکی، رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا، نگرانی عمیق خود را از این وضعیت ابراز کرد و خواستار توقف فوری درگیری‌ها شد. وی یادآور شد که انکار حقوق اساسی مردم فلسطین، به ویژه حقوق آنان به عنوان یک کشور مستقل و دارای حاکمیت، علت اصلی تنش دائمی میان اسرائیل و فلسطین است.[۳۳۱]
    •  اتحادیه عرب: این اتحادیه گفت: تداوم اجرای سیاست‌های خشونت‌آمیز و افراطی اسرائیل، بمب ساعتی است که منطقه را از هرگونه فرصت جدی برای ثبات در آینده قابل پیش‌بینی محروم می‌کند.[نیازمند منبع]
    •  انجمن ملل آسیای جنوب شرقی: در ۲۰ اکتبر، اتحادیه بیانیه‌ای منتشر کرد که در آن خواستار پایان فوری خشونت شد و از هر دو طرف خواست تا امنیت غیرنظامیان را تضمین کنند و یک کریدور بشردوستانه ایجاد کنند. همچنین از جامعه بین‌المللی خواست تا روند صلح بین اسرائیل و فلسطین را دنبال کند. این اتحادیه بار دیگر بر «حمایت خود از راه حل دو کشوری از طریق مذاکره» برای مناقشه اسرائیل و فلسطین تأکید کرد.[۳۲۷]
    •  اتحادیه اروپا: اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا گفت که او به صراحت حملات انجام شده توسط تروریست‌های حماس علیه اسرائیل را محکوم می‌کند و آن را تروریسم در نفرت انگیزترین شکل آن می‌داند و می‌گوید: «اسرائیل حق دارد از خود در برابر چنین حملات شنیع دفاع کند». دیمیتار تزانچف سفیر اتحادیه اروپا در اسرائیل نیز این حمله را محکوم کرد.[۳۳۲][۳۳۳]
    •  ناتو: دیلن وایت، سخنگوی این اتحادیه در بیانیه‌ای گفت که این اتحادیه حملات حماس را علیه اسرائیل، شریک ناتو محکوم می‌کند و اسرائیل حق دارد از خود دفاع کند.[۳۳۴]
    •  سازمان ملل متحد: هماهنگ‌کننده ویژه سازمان ملل متحد برای روند صلح خاورمیانه، تور ونزلند، این حمله را محکوم کرد و اظهار داشت که «رویدادها منجر به صحنه‌های وحشتناک خشونت و تلفات و جراحات بسیاری در اسرائیل شده است» وی همچنین تأکید کرد که حملات شنیع که غیرنظامیان را هدف قرار می‌دهند باید فوراً متوقف شوند.[۳۳۵]

    گروه‌ها

    [ویرایش]
    • حوثی‌ها: در ۱۹ نوامبر ۲۰۲۳ حوثی‌های یمن یک کشتی تجاری به نام «گلکسی لیدر» با ۵۲ خدمه را در پهنه دریای سرخ توقیف کردند؛ این کشتی متعلق به «رامی اونگر» یک تاجر اسرائیلی است.[۳۳۶] همچنین یمنی‌ها جنوب اسرائیل از جمله بندر ایلات را با موشک‌های بالستیک مورد حمله قرار دادند.[۳۳۷]
    • جنبش مقاومت اسلامی نجباء: در ۲۳ آبان ۱۴۰۲ این گروه حمله موشکی به بندر ایلات در اسراییل داشت. موشک‌ها از پدافند هوایی اردن، عربستان و اسرائیل عبور کردند.[۳۳۸]
    • مقاومت اسلامی عراق: در ۱۱ آبان ۱۴۰۲ یک هدف را در سواحل بحرالمیت بین اردن و اسراییل را مورد حمله قرار داد. همچنین در ۱۲ آبان ۱۴۰۲ بندر ایلات مورد حمله قرار گرفت.[۳۳۹]

    پیامدها

    [ویرایش]

    تأثیرات انسانی

    [ویرایش]

    در غزه

    [ویرایش]
    خسارت به آمبولانس فلسطینی در حملات هوایی اسرائیل
    خسارت به آمبولانس فلسطینی در حملات هوایی اسرائیل

    به گزارش سازمان ملل متحد، این جنگ تاکنون بیش از یک میلیون فلسطینی را آواره کرده است. حملات هوایی اسرائیل بیش از هزار خانه را ویران ساخت و ۵۶۰ واحد مسکونی را غیرقابل سکونت کرده است. همچنین حملات به زیر ساخت‌های محدود غزه موجب قطع آب و برق شده است که بر بیش از ۶۵۰۰۰۰ نفر از ساکنان غزه تأثیر گذاشته است. قطعی برق در بیمارستان‌ها موجب اختلال گسترده در روند درمان بیماران و زخمی‌ها نیز شده است.[۳۴۰][۳۴۱] سازمان‌های بشردوستانه سازمان ملل هشدار دادند که غزه در آستانه تمام شدن غذا، آب، برق و منابع حیاتی است که این امر موجب ایجاد بحران انسانی جدید خواهد شد.[۳۴۲]

    در ۱۲ اکتبر، اردن تأیید کرد که یک هواپیمای کمکی به غزه از طریق مصر خواهد فرستاد که اولین پرواز کمک‌های بشر دوستانه از زمان آغاز جنگ است. در همین ایام، مصر از جلوگیری اسرائیل در ارسال کمک‌های بشر دوستانه به غزه و خروج غیر نظامیان از غزه خبر داد.[۳۴۳]

    خانه‌های ویران شده در غزه پس از حملات هوایی اسرائیل به غزه(۳)

    طبق آمار یورو نیوز به نقل از «کمیته حفاظت از روزنامه نگاران»، این مناقشه سبب به وجود آمدن مرگبارترین ماه در سه دهه اخیر برای خبرنگاران شده است که از مجموع ۵۳ خبرنگار کشته شده، ۴۶ نفر فلسطینی ۳ نفر لبنانی (به نقل از کمیته مزبور) و ۴ نفر از اسرائیل (به نقل از مقامات اسراییلی) بوده است.[۳۴۴]

    در اسرائیل

    [ویرایش]

    گزارش شده است که یک آمبولانس ستاره داوود سرخ توسط شبه نظامیان فلسطینی به غزه برده شده است.[۳۴۵] همچنین مرکز پزشکی بارزیلای که در اشکلون واقع شده است مورد اصابت راکت قرار گرفت که تلفاتی در برنداشت اما موجب «اختلالاتی» در ارائه خدمات به بیماران شد.[۳۴۶]

    در گزارشی به نقل از داده‌های دفتر مرکزی آمار اسرائیل آمده که نزدیک به نیمی از زوج‌هایی که همسرانشان در نیروهای ذخیره ارتش اسرائیل خدمت می‌کنند، اعلام کرده‌اند روابط خانوادگی آنان در طول جنگ دچار آسیب جدی شده است. این نتایج با پایش‌های موازی دیگری نیز تأیید شد و به‌عنوان یکی از جلوه‌های اجتماعی جنگ در اسرائیل مورد توجه قرار گرفت.[۳۴۷]

    اقتصادی

    [ویرایش]

    وزارت انرژی اسرائیل به شورون دستور داد تا میدان گاز تامار را به‌طور موقت خاموش کند.

    در ۸ اکتبر، شاخص TA-35 اسرائیل ۶٫۴۷ درصد کاهش یافت، که بزرگ‌ترین زیان آن از سال ۲۰۲۰ تاکنون بود. ارزش شیکل جدید اسرائیل با ۱٫۶۳ درصد کاهش به ۳٫۹۰ در برابر دلار آمریکا رسید که ضعیف‌ترین شاخص آن در هفت سال گذشته است. در واکنش به این آمارها، بانک اسرائیل در ۹ اکتبر اعلام کرد که تا ۳۰ میلیارد دلار ارز خارجی در بازار آزاد خواهد فروخت. این اولین فروش ارز توسط بانک مرکزی اسرائیل است.[۳۴۸]

    در جریان این جنگ اقتصاد اسرائیل ۲۰ درصد کوچک شده است.[۳۴۹]

    تأثیر بر عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی

    [ویرایش]

    تایمز اسرائیل در یک گزارش تحلیلی نوشت: «حملات خشونت‌آمیز حماس، چشم‌های جهان را به سمت فلسطینی‌ها معطوف کرده و ضربه سختی به شتاب‌گرفتن یک توافق مهم میان اسرائیل و عربستان سعودی با میانجیگری آمریکا وارد کرده است».[۳۵۰]

    گمانه زنی‌هایی مبنی بر اینکه ایران در تلاش برای خرابکاری در عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی است به وجود آمد.[۳۵۱] رئیس سابق آژانس امنیتی اسرائیل، شین بت، نئومی نویمان می‌گوید: این حمله می‌تواند تا حدودی به دلیل امیدهای ایران برای خنثی کردن تلاش‌ها برای عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی باشد.[۳۵۲] با این حال، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، ادعای دست داشتن تهران در حمله حماس را رد کرد.[نیازمند منبع]

    تأثیر بر جنگ روسیه و اوکراین

    [ویرایش]
    مقاله‌های اصلی: روسیه و جنگ نیابتی ایران و اسرائیل و روابط اسرائیل و روسیه

    اوکراین تأکید می‌کند که روسیه در تلاش است تا از درگیری اسرائیل و حماس برای کاهش حمایت بین‌المللی از اوکراین سوء استفاده کند، در حالی که مسکو آن را به عنوان یک شکست از سوی غرب توصیف می‌کند.[۳۵۳] رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، روسیه را متهم کرد که به دنبال تسریع درگیری در خاورمیانه است تا وحدت جهانی را تضعیف کند، اختلافات و تضادها را افزایش دهد و در نتیجه به روسیه کمک کند تا آزادی در اروپا را نابود کند.[۳۵۴][۳۵۵] ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، جنگ را نمونه بارز شکست سیاست ایالات متحده در خاورمیانه اعلام کرد و افزود که واشینگتن به‌طور مداوم منافع اساسی فلسطینیان را در نظر نگرفته است. مفسران روسی نزدیک به کرملین، جنگ را شکست نظامی و اطلاعاتی غرب توصیف کردند و پیش‌بینی کردند که این جنگ حمایت غرب از اوکراین را کاهش می‌دهد. نیویورک تایمز اعلام کرد که روابط روسیه با اسرائیل رو به وخامت است که بخشی از آن ناشی از حمایت غرب از اوکراین و ادامه حمایت ایران از روسیه در جنگ روسیه و اوکراین است.[۳۵۶] پلیتیکو نوشت که این یک نتیجه قطعی بود که جنگ توجه ایالات متحده را از اوکراین منحرف خواهد کرد.

    اداره اصلی اطلاعات اوکراین، روسیه را به انتقال تسلیحات ساخت غرب که در اوکراین به تصرف خود درآورده بود به حماس متهم کرد تا اوکراین را به خاطر فروش آنها سرزنش کند.[۳۵۷]

    تحلیل و بررسی

    [ویرایش]
    گزارش آرش سیگارچی خبرنگار صدای آمریکا از تحولات مرز اسرائیل و غزه

    به گفته دانیل بایمن و الکساندر پالمر، این حملات افول سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) و ظهور حماس به عنوان مرکز اصلی قدرت در سیاست فلسطین را به نمایش گذاشت. آنها در صورت حفظ وضعیت موجود، افول بیشتر ساف را پیش‌بینی کردند.[۳۵۸]

    به گفته ست فرانتزمن، تحلیلگر اسرائیلی، این حمله به معنی تشدید قابل توجه درگیری بین اسرائیل و حماس است. به دلیل مقیاس و گستردگی قابل توجهی که شامل شلیک موشک و حملات مرزی در غزه می‌شود، متمایز بود. این رویداد نشان دهندهٔ انحراف قابل توجهی از درگیری‌های قبلی بود، که معمولاً به دنبال یک پیشرفت مرحله‌ای همراه با تشدید تدریجی تنش‌ها بود.[۳۵۹] این حمله با حملات ۱۱ سپتامبر و حمله عید تت مقایسه شده است.[۳۶۰][۳۶۱]

    پیتر بومونت، روزنامه‌نگار سیاسی، این حمله را «یک شکست اطلاعاتی برای اعصار» از سوی دولت اسرائیل توصیف کرد.[۳۶۲] به‌طور مشابه، سندیکای خبری یهود آن را «شکست در تخیل» می‌دانست.[۳۶۳] گزارش بی‌بی‌سی به پرسش شکست اطلاعاتی پرداخت و مدعی شد که در حالی که اسرائیل گسترده‌ترین و دارای بودجه کافی را در منطقه دارد و شبکه‌ای از خبرچین‌ها و عوامل در داخل گروه‌های شبه‌نظامی را دارد، اما نتوانسته بود تشدید تنش را پیش‌بینی کند.[۳۶۴] مقامات ایالات متحده از اینکه چگونه اطلاعات اسرائیل از هرگونه تدارک حماس بی‌خبر بود، ابراز شگفتی کردند.[۳۶۵] امیر آویوی، معاون سابق فرمانده لشکر غزه در ارتش اسرائیل، به فایننشال تایمز، که گزارش داد این حملات ایمان به سرویس‌های اطلاعاتی این کشور را متزلزل کرد، گفت: «این شکستی است که کوچک‌تر از جنگ یوم کیپور نیست».[۳۶۶]

    منابعی در حماس و تشکیلات نظامی اسرائیل به رویترز گفتند که این حمله اوج مبارزات چند ساله حماس برای فریب اسرائیل به این فکر بود که این گروه در درجه اول به جای جنگیدن به مسائل اقتصادی و حکومتی علاقه‌مند است.[۳۶۷]

    اسماعیل هنیه، رهبر حماس، احتمال داد که جنگ به اورشلیم و کرانه باختری گسترش خواهد یافت.[۳۶۸] هاشم صفی‌الدین، رئیس شورای اجرایی حزب‌الله نیز این نظرات را تکرار کرد.[۳۶۹]

    ماکس آبراهمز، استاد دانشگاه نورث ایسترن اظهار داشت که این درگیری می‌تواند به جنگ بین اسرائیل و ایران تبدیل شود.[۳۷۰]

    رویترز: حمله غافلگیرکننده فلسطینیان که از هوا و زمین به سرزمین‌های اشغالی صورت گرفت، «بدترین شکست دفاعی اسرائیل» پس از جنگ یوم کیپور در سال ۱۹۷۳، قلمداد شده است.[۳۷۱]

    پوشش رسانه‌ای

    [ویرایش]

    گزارش‌های خشونت جنسی، سر بریدن و شکنجه

    [ویرایش]

    گزارش سر بریدن

    [ویرایش]

    پس از حمله اولیه حماس، شاهدان ارتش اسرائیل و سازمان زاکا گزارش دادند که اجساد نوزادان سر بریده شده را در محل کشتار کفار عزه مشاهده کردند.[۳۷۲][۳۷۳][۳۷۴] در جریان سفر آنتونی بلینکن به اسرائیل، عکس‌هایی از کشتار غیرنظامیان و سربازان اسرائیلی توسط حماس به او نشان داده شد. بلینکن تأیید کرد که سر بریده سربازان ارتش اسرائیل را دیده است.[۳۷۵] جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا گفت که شواهد عکاسی از سر بریدن کودکان توسط تروریست‌ها را دیده است، کاخ سفید متعاقباً تصریح کرد که بایدن به گزارش‌های خبری در مورد سر بریدن اشاره کرده است که حاوی شواهد عکاسی و سند نیست.[۳۷۶] از ۱۲ اکتبر، سی‌ان‌ان به‌طور گسترده محتوای رسانه‌های آنلاین را برای راستی آزمایی جنایات مرتبط با حماس بررسی کرد، اما نتوانست به‌طور مستقل تأیید کند.[۳۷۷] ان‌بی‌سی نیوز اعلام کرد که این گزارش نمی‌تواند به‌طور مستقل تأیید شود و هیچ مدرک عکاسی مبنی بر بریدن سر نوزادان ارائه نشده است.[۳۷۸]

    گردن‌زنی در اسلام. علی در حال گردن‌زدن نَضرِ بنِ الحارث در حضور پیامبر اسلام محمد.

    این گزارش که ۴۰ نوزاد سر بریده شده‌اند، توجه گسترده‌ای را در رسانه‌های اجتماعی به خود جلب کرد، با بیش از ۴۰ میلیون بازخورد در X (توئیتر سابق) که توسط وب سایت اسرائیلی i24NEWS و حساب رسمی اسرائیل منتشر شد و به صفحه اول اخبار تقریباً دوازده روزنامه بریتانیایی رسید.[۳۷۸]

    خشونت جنسی

    [ویرایش]

    تجاوز جنسی و خشونت جنسی علیه زنان اسرائیلی، به ویژه در طول کشتار جشنواره موسیقی رعیم گزارش شد.[۳۷۹] از ال پائیس،[۳۸۰] وایس،[۳۸۱] پی‌بی‌اس،[۳۸۲] اکونومیست،[۳۸۳] ایندیا تودی،[۳۸۴] هندوستان تایمز،[۳۸۵] تبلت و وای‌نت،[۳۸۶] گزارش‌هایی توسط شاهدان عینی مبنی بر تجاوز به زنان در اسرائیل منتشر شد.[۳۸۶]

    از سوی دیگر تصاویر گسترده‌ای منتشر شد که نشان می‌داد نظامیان اسرائیلی اقدام به برهنه کردن اسرای فلسطینی و نگه داشتن آنها در معرض دید عموم و در هوای سرد می‌کنند.[۳۸۷]

    آن‌ها دارند به خواهرم تجاوز می‌کنند!!

    اطلاعات نادرست

    [ویرایش]

    دروغ‌رسانی با انتشار اطلاعات نادرست، گمراه کننده یا غیر مستند در هر دو طرف درگیری، دامنه وسیعی داشته است. بسیاری از محتوا ماهیت ویروسی داشته و ده‌ها میلیون پست در رسانه‌های اجتماعی در گردش است. برخی اطلاعات نادرست نیز به‌طور گسترده در رسانه‌های اصلی توزیع شده و توسط سران کشورها تکرار شده است.

    ایران

    [ویرایش]
    همچنین ببینید: پروپاگاندا در ایران

    خبرگزاری ایرنا به نقل از اطلاعات اسرائیل اعلام کرد که ارتش اسرائیل سلطه خود را از دست داده است.[۳۸۸]

    چین

    [ویرایش]
    همچنین ببینید: پروپاگاندا در چین

    گزارش‌هایی وجود داشت که بایدو و سایر برنامه‌های ساخت چین، اسرائیل را از نقشه‌ها و نتایج جستجو حذف کردند.[۳۸۹]

    آتش‌بس

    [ویرایش]

    اسرائیل در نوامبر ۲۰۲۳ پی توافقی که در آن حماس پذیرفت در ازای ۱۵۰ زندانی فلسطینی، ۵۰ گروگان را آزاد کند با یک آتش‌بس موقت موافقت کرد.[۳۹۰] در ۱ دسامبر با انقضای آتش‌بس نبرد از سر گرفته شد.

    زمزمه‌های آتش‌بس در تمامی دوران این درگیری وجود داشت. با این حال، چند روز پیش از تحلیف ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور برگزیده ایالات متحده، طی مفاد آتش‌بسی جدید، چند تن از گروگان‌های اسرائیل آزاد شدند. براساس مفاد آتش‌بسی که ۴۲ روزه خوانده می‌شد، به مرور گروگان‌های اسرائیلی (پس از ۴۷۱ روز اسارت[۳۹۱]) آزاد و در ازای آن‌ها، زندانیان فلسطینی از اسرائیل آزاد می‌شدند. نخستین مرحله آتش‌بس، روز یکشنبه ساعت ۸:۳۰ به وقت محلی (۶:۳۰ به وقت گرینویچ) آغاز شد.[۳۹۲] مصر، از میانجیگران مذاکرات مدعی شده بود اسرائیل ۱۸۹۰ زندانی فلسطینی را در ازای ۳۳ گروگان اسرائیلی در مرحله نخست آزاد خواهد کرد.[۳۹۲] این مرحله حدود شش هفته ادامه خواهد داشت. در پی این آتش‌بس، ایتامار بن گاویر، وزیر راست افراطی امنیت ملی از حزب اوتزما یهودیت از ائتلاف خارج و کابینه را ترک کرد.[۳۹۳] در مرحلهٔ نخست آتش‌بس، سه زندانی اسرائیلی آزاد شده شامل سه زن بودند؛

    • رومی گونن (نیاکان ایرانی الاصل)[۳۹۴] ۲۴ ساله
    • امیلی داماری (دوتابعیتی-بریتانیا)[۳۹۴] ۲۸ ساله
    • دورون استاینبرخر[۳۹۴] ۳۱ ساله

    این سه زن، غروب یکشنبه توسط حماس در میدان سارایا واقع در مرکز شهر غزه، به نیروهای صلیب سرخ تحویل داده شدند.[۳۹۱] در نهایت گروگان‌ها در کریدور نتزاریم در اختیار ارتش اسرائیل قرار گرفتند.[۳۹۵] در ازای این سه زن، اسرائیل ۹۰ زندانی فلسطینی را از زندان عوفر در کرانه باختری آزاد کرد.[۳۹۶] با این حساب، به ازای هر گروگان اسرائیلی، ۳۰ زندانی فلسطینی آزاد می‌شوند.[۳۹۷]

    نتانیاهو دربارهٔ این آتش‌بس گفته بود رئیس‌جمهورهای ایالات متحده حق اسرائیل برای ادامهٔ جنگ را محفوظ می‌دارند. وی افزود ما نیروهایمان را در محور فیلادلفیا و منطقه حائل در اطراف نوار غزه بیشتر خواهیم کرد.[۳۹۸]

    یادداشت‌ها

    [ویرایش]
    1. ↑ شامل ۱۶۹٬۵۰۰ پرسنل فعال[۸] و ۳۶۰٬۰۰۰ ذخیره[۹]
    2. ↑ طبق وزارت بهداشت غزه؛ شامل:[۱۰]
      • ۱۲٬۶۶۰+ کودک[۱۱]
      • ۸٬۵۷۰+ زن[۱۱]
      • ۱٬۰۴۹ مسن[۱۲]
      • ۳۴۰ امدادگر و کادر پزشکی[۱۱]
      • ۱۵۲ کارمند سازمان ملل[۱۳]
      • ۲۰۰+ روزنامه‌نگار[۱۰]
    3. ↑ ۷۵٪ زن و کودک[۱۰][۱۱]
    4. ↑ ۷۰٪ زن و کودک[۱۱]
    5. ↑ طبق وزارت بهداشت فلسطین
    6. ↑ طبق اسرائیل
    7. ↑ (per Hezbollah, Hamas, PIJ and Lebanese Health Ministry)[۱۷][۱۸][۱۹]
      • 449+ Hezbollah members in Lebanon[۲۰] (including 2 Saraya personnel)[۲۱]
      • 40 Palestinian militants 25 killed (8 Oct 2023-31 March 2024; on the border),[۱] 7 killed (2 Jan 2024; in Beirut),[۲] 7 killed (3 April-15 June 2024; on the border),[۳][۴][۵][۶][۷] and a Hamas official assassinated on 9 August,[۲۲] total of 40 reported killed
      • 20 Amal Movement members[۲۳][۲۴][۲۵]
      • 16 Islamic Group members[۲۶][۲۷][۲۸]
      • 3 Islamic Azz Brigades fighters[۲۹]
      • 8 Lebanese security forces members[۳۰][۳۱]
      • 1 Eagles of the Whirlwind fighter[۳۲]
      • 294+ civilians[۳۳][۳۴][۳۵]
      (610 killed until 15 September 2024 and 1,838+ killed since 16 September 2024)[۱۷][۳۶][نیازمند به‌روزرسانی است]
    8. ↑ (per دیدبان حقوق بشر سوریه)[۴۰][۴۱]
      • ۱۶۶ شبه‌نظامی مورد حمایت ایران (شامل ۳ مبارز فلسطینی)
      • ۷۰ سرباز سوری
      • ۶۹ رزمنده حزب‌الله
      • ۲۸ سرباز سپاه
      • ۲ جنگجوی ناشناس
      • ۴۲ غیرنظامی
      • ۲۰۲ آوارگان سوری توسط نیروهای مسلح اسرائیل کشته شدند[۴۲]
    9. ↑ مجموع از در نظر گرفتن تعداد فعلی کشته‌شدگان در غزه، تعداد فعلی کشته‌شدگان در کرانه باختری، تعداد کنونی شبه‌نظامیان کشته‌شده در داخل اسرائیل، تعداد فعلی کشته‌شدگان در لبنان و تعداد فعلی کشته‌شدگان در سوریه به‌دست می‌آید.
    10. ↑ شامل:
      • ۶۹۵ اسرائیلی، ۴ غزه‌ای و ۷۱ شهروند خارجی در ۷ اکتبر[۴۳][۴۴][۴۵]
      • ۳۱ گروگان در غزه[۴۶]
      • ۵ تن در مرز لبنان[۴۷][۴۸]
      • ۴ تن اورشلیم
      • ۲ تن در نزدیکی کریات ملاخی[۴۹]
      • ۱ تن در رعانانا
      • ۱ تن در معاله آدومیم
      • ۳۹۲ سرباز ارتش اسرائیل
    11. ↑ شامل:[۵۴][۵۵][۵۶]
      • <۱۳۴ سرباز
      • ۱۲۰+ غیرنظامی[۵۷][۵۸]
        • ۳۲ کودک[۵۹]
        • ۵۲ خارجی یا دوتابعیتی
      • ۱۱۲ نفر آزاد یا نجات یافتند[۵۵][۶۰]
      • ۴۳ تن سپس کشته شدند[۴۶]
      • به گفته حماس ۶۰ نفر در حملات هوایی اسرائیل کشته شدند[۶۱]
      • ۱۰۲ اسیر و گروگان زنده و ۳۲ جسد هنوز نگهداری می‌شوند[۴۶][۵۶][۶۲]
    12. ↑ همچنین به آن جنگ اسرائیل–غزه، جنگ اسرائیل–حماس، جنگ علیه غزه، جنگ شمشیرهای آهنین، نبرد طوفان الاقصی، جنگ ۷ اکتبر و سایر نام‌ها اطلاق می‌شود. برای اطلاعات بیشتر، به بخش نام‌گذاری مراجعه کنید.
    13. ↑ شامل جهاد اسلامی فلسطین، جبهه خلق برای آزادی فلسطین، گردان‌های شهدای الاقصی، جنبش مجاهدین فلسطین و جبهه دموکراتیک برای آزادی فلسطین می‌شوند.[۶۷][۶۸]
    14. ↑ بیش از ۷۰٪ از کشورهای جهان (شامل سازمان ملل) دولت فلسطین را به رسمیت شناخته و اشغال مناطق فلسطینی را توسط اسرائیل را محکوم می‌کنند. این کشورها همچنین حق تعیین سرنوشت را برای فلسطینیان به رسمیت می‌شناسند.[۲۷۵][۲۷۶] در ۱۹۷۰, مجمع عمومی سازمان ملل متحد "تاکید موکد کرد تا خواسته‌های قبلی برای خروج اسرائیل از اراضی اشغالی که به سال ۱۹۶۷ تصرف شده‌اند اجابت شوند تا هم پناهجویان به خانه خود برگردند و هم خشونت‌ها و سرکوب‌ها علیه حقوق بشر خاتمه یابند.[۲۷۶]

    جستارهای وابسته

    [ویرایش]
    • اخبار دروغ در جنگ غزه
    • فهرست درگیری‌های معاصر در خاورمیانه
    • فهرست جنگ‌های اسرائیل
    • فهرست جنگ‌های فلسطین
    • گاه‌شمار درگیری فلسطین و اسرائیل در ۲۰۲۳
    • بحران خاورمیانه (۲۰۲۳–اکنون)
      • درگیری اسرائیل و حزب‌الله (۲۰۲۳–اکنون)
        • حمله ۲۰۲۴ اسرائیل به لبنان
      • حمله اسرائیل به کرانه باختری در طول جنگ غزه
      • گسترش جنگ غزه به سوریه
      • بحران دریای سرخ
      • حملات به پایگاه‌های آمریکا در طول جنگ غزه
      • درگیری ۱۴۰۳ ایران و اسرائیل

    منابع

    [ویرایش]
    1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ اونروا (UNRWA) (7 October 2023). "UNRWA Situation Report #1 on the Situation in the Gaza Strip" (Situation Report). United Nations. Archived from the original on 16 October 2023. Retrieved 16 October 2023. At 06:30 on the morning of 7 October 2023, Hamas launched اونروا more than 5,000 rockets reportedly fired towards Israel from multiple locations in Gaza, as well as ground operation into Israel.
    2. ↑ Fabian, Emanuel (9 October 2023). "Officer, 2 soldiers killed in clash with terrorists on Lebanon border; mortars fired". تایمز آو ایزرائل. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    3. ↑ "Hamide Rencüs: İsrail ilk defa Gazze sınırındaki kontrolü kaybetmiş durumda" [Hamide Rencüs: Israel has lost control of the Gaza border for the first time]. Bianet (in Turkish). Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 18 October 2023.
    4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Al-Qassam fighters engage IOF on seven fronts outside Gaza: Statement". Al Mayadeen English. 8 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    5. ↑ "Gaza: US Forces Can Be Liable for Assisting Israeli War Crimes", Human Rights Watch, 26 August 2025, retrieved 3 September 2025, Direct participation by US forces in military operations in Gaza since October 2023, including by providing intelligence for Israeli strikes and conducting extensive coordination and planning, has made the United States a party to the conflict between Israel and Palestinian armed groups
    6. ↑ "A Future Look Back at Israel's War on Hamas". Foreign Policy. 26 December 2023. Retrieved 30 December 2023.
    7. ↑ "How Hamas secretly built a 'mini-army' to fight Israel". رویترز. 13 October 2023. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    8. ↑ International Institute for Strategic Studies (25 February 2021). The Military Balance 2021. لندن: روتلج. p. 344. ISBN 978-1-03-201227-8. Archived from the original on 21 January 2022. Retrieved 13 October 2023.
    9. ↑ "Israel's massive mobilization of 360,000 reservists upends lives". واشینگتن پست. Archived from the original on 30 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ "Health Ministry In Hamas-run Gaza Says War Death Toll At 29,878". Barron's. 20 February 2024. Retrieved 20 February 2024.
    11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ ۱۱٫۴ "The government media in Gaza calls on the world to intervene to stop the humanitarian catastrophe in Gaza" (به عربی). The Palestinian Information Center. 8 January 2024. Retrieved 9 January 2024.
    12. ↑ "محرقة غزة: 11078 شهیدا منهم 4506 طفلا و3027 سیدة اقرأ المزید عبر المرکز الفلسطینی للإعلام" [Gaza Holocaust: 11,078 martyrs, including 4,506 children and 3,027 women.]. palinfo.com (به عربی). The مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین. 10 November 2023. Retrieved 10 November 2023.
    13. ↑ "133 UN agency staffers killed due to Israeli airstrikes on Gaza Strip". www.aa.com.tr. Retrieved 2023-12-10.
    14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Alsaafin, Linah; Osgood, Brian. "Israel-Gaza war in maps and charts: Live tracker". Al Jazeera (به انگلیسی). Archived from the original on 2024-02-15. Retrieved 2024-02-15.
    15. ↑ הבקשה של פיקוד הדרום בלילה שלפני הטבח - והסירוב | פרסום ראשון
    16. ↑ Fabian, Emanuel; Pacchiani, Gianluca (1 November 2023). "IDF estimates 3,000 Hamas terrorists invaded Israel in Oct. 7 onslaught". تایمز اسرائیل. Archived from the original on 1 November 2023. Retrieved 1 November 2023.
    17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ ۱۷٫۲ Pietromarchi, Virginia (2024-10-19). "Death toll from Israel's assault on Lebanon rises again". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-19. The Lebanese Health Ministry says in a statement that at least 1,838 people have been killed in Lebanon since mid-September, when Israel escalated its attacks on the country. At least 2,448 have been killed since the beginning of Israel’s exchanges of fire with Hezbollah last October. This includes 140 children and 270 women, and 11,471 wounded, the ministry added.
    18. ↑ Quillen, Stephen. "Israel's assassination of Khalil al-Maqdah aimed at starting 'full-scale war': Fatah official". Al Jazeera (به انگلیسی). Archived from the original on 21 August 2024. Retrieved 2024-08-21. Israel’s attacks in Lebanon during the Gaza war have killed in excess of 600 people, including more than 130 civilians.
    19. ↑ "Lebanon death toll from Israeli strikes reaches 1,247; over 150,000 displaced: Minister". LBCIV7 (به انگلیسی). Retrieved 2024-09-25.
    20. ↑ With 516 Hezbollah deaths confirmed as of 2 October 2024,[۸] بایگانی‌شده در ۴ اکتبر ۲۰۲۴ توسط Wayback Machine including 67 in Syria,[۹] بایگانی‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۴ توسط Wayback Machine[۱۰] a total of 449 were confirmed to have died in Lebanon
    21. ↑ "Two Resistance Brigades members killed by Israeli shelling". Naharnet. Archived from the original on 13 November 2023. Retrieved 7 November 2023.
    22. ↑ Nils Adler; Farah Najjar. "Hamas official killed in Israeli attack in Lebanon's Sidon: Reports". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-08-09.
    23. ↑ Hamadi, Ghadir; Abdallah, Muntasser; Frakes, Nicholas; Hankins, Amelia (22 April 2024). "283 bodies recovered from mass grave at Nasser Hospital; Hezbollah shoots down Israeli drone: Day 199 of the Gaza war". L'Orient Today. Archived from the original on 22 April 2024. Retrieved 22 April 2024.
    24. ↑ "Concerns grow as more health and rescue workers killed in Israeli strikes in southern Lebanon". L'Orient Today.
    25. ↑ "Gallant rejects French initiative for peace on the Israeli-Lebanese border: Day 252 of the Gaza war". L'Orient Today. Archived from the original on 20 June 2024. Retrieved 20 June 2024.
    26. ↑ Three killed in south Lebanon strikes, arrests in murder of transwoman, TikToker drug smuggler: Everything you need to know to start your Wednesday بایگانی‌شده در ۲۲ مه ۲۰۲۴ توسط Wayback Machine L'Orient Today (22 May 2024)
    27. ↑ "In Hebbarieh, villagers enter the war against their will". L'Orient Today.
    28. ↑ "Israel fires 2 missiles at eastern edge of Saida: Gaza war, day 260". L'Orient Today. Archived from the original on 24 June 2024. Retrieved 24 June 2024.
    29. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Institute for the Study of War وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    30. ↑ Uras, Umut; Milisic, Alma (2024-10-20). "More on reported Israeli attack that killed Lebanese soldiers". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-20. The latest deaths bring the number of troop casualties to eight killed since an all-out war erupted between Israel and Hezbollah last month.
    31. ↑ "Spotlight on Terrorism: Hezbollah, Lebanon and Syria (March 26-April 1, 2024)". terrorism-info.org.il. 2 April 2024. Archived from the original on 24 June 2024. Retrieved 24 June 2024.
    32. ↑ "3 Hezbollah fighters killed in Lebanon-Israel border confrontations". Archived from the original on 8 January 2024. Retrieved 8 January 2024.
    33. ↑ Robinson, Lou (2024-08-24). "Hezbollah: What weapons does it have? A visual guide". CNN (به انگلیسی). Archived from the original on 24 August 2024. Retrieved 2024-08-24. Around 150 civilians have been killed in Israeli strikes, according to CNN’s analysis of publicly available figures.
    34. ↑ "Lebanon says 10 Syrians killed in Israeli strike on south". France 24 (به انگلیسی). 2024-08-17. Archived from the original on 17 August 2024. Retrieved 2024-08-17.
    35. ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ Marsi, Federica (2024-09-24). "Death toll in Israeli attacks on Lebanon rises: Health Ministry". Al Jazeera (به انگلیسی). Archived from the original on 24 September 2024. Retrieved 2024-09-24. The death toll from Israeli attacks across Lebanon since Monday has risen to 558, including 50 children and 94 women, according to Lebanon’s Health Minister Firass Abiad. He added that at least 1,835 people were wounded in Israeli air raids that hit Beirut and southern Lebanon. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «:6» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    36. ↑ "الصحة اللبنانیة تعلن حصیلة جدیدة لضحایا العدوان الإسرائیلی". Al Jazeera Arabic (به عربی). Archived from the original on 5 October 2024. Retrieved 3 October 2024.
    37. ↑ Adler, Nils (2024-10-15). "Lebanon says 41 killed in Israeli attacks on Monday". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-15. The newest figures bring the overall death toll since Israel on September 23 launched an intense air campaign in Lebanon to 1,356.
    38. ↑ "وزیر خارجیة لبنان: نصرالله قبِل وقف إطلاق النار مع إسرائیل قبل اغتیاله". Al Jazeera Arabic. 3 October 2024. Archived from the original on 7 October 2024. Retrieved 3 October 2024.
    39. ↑ "۱٬۹۷۴ وزیر بهداشت لبنان گفت: افرادی که از زمان آغاز حملات اسرائیل به لبنان کشته شده‌اند". Jerusalem Post. Retrieved 3 October 2024.
    40. ↑ "Death toll update: Three civilians including woman and her son killed in Israeli airstrikes on the vicinity of Aleppo international airport". Syrian Observatory for Human Rights. 31 December 2023. Archived from the original on 14 January 2024. Retrieved 31 December 2023.
    41. ↑ "Israeli attack: Airstrikes target one of "unofficial" crossings in Al-Qusayr countryside on Syrian-Lebanese border". Syrian Observatory for Human Rights. 15 October 2024. Retrieved 15 October 2024.
    42. ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ "Israeli military escalation on Lebanon 12 days on | 33 women and 46 children among 171 Syrian refugees killed in Israeli strikes on Lebanon". The Syrian Observatory For Human Rights. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «auto2» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    43. ↑ "Israel social security data reveals true picture of Oct 7 deaths". Agence France-Presse. 15 December 2023. Archived from the original on 17 December 2023. Retrieved 24 December 2023.
    44. ↑ "14 kids under 10, 25 people over 80: Up-to-date breakdown of Oct 7 victims we know about". Times of Israel. 4 December 2023. Retrieved 24 December 2023.
    45. ↑ Abraham, Yuval (6 November 2023). "A Gazan worked in Israeli kibbutzim for decades. Then came Oct. 7". +972 magazine. Archived from the original on 7 November 2023.
    46. ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ ۴۶٫۲ "רשימת שמות החטופים לעזה". The list of names of those abducted to Gaza (به عبری). شرکت عمومی پخش‌همگانی اسرائیل. Retrieved 21 February 2023.
    47. ↑ Emanuel, Fabian; Horovitz, Michael. "Israeli civilian killed by anti-tank missile in north as Hezbollah attacks continue". Times of Israel. No. 7 December 2023. Retrieved 24 December 2023.
    48. ↑ Fabian, Emanuel (14 January 2024). "Israeli man killed in Hezbollah anti-tank missile attack in Kfar Yuval, northern Israel". Times of Israel. Retrieved 14 January 2024.
    49. ↑ Fabian, Emanuel (16 February 2024). "Two killed, 4 hurt in terror attack at Re'em Junction in south Israel; gunman dead". Times of Israel. Archived from the original on 19 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
    50. ↑ Zitun, Yoav (21 February 2024). "IDF names soldier killed in battle in northern Gaza Strip". تایمز اسرائیل. Retrieved 22 February 2024.
    51. ↑ Fabian, Emanuel. "Authorities name 574 soldiers, 61 police officers killed in Gaza war". تایمز اسرائیل. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 21 February 2024.
    52. ↑ Ghert-Zand, Renee (17 December 2023). "War caught Israeli rehab hospitals unprepared to handle number of wounded". تایمز اسرائیل. Retrieved 31 January 2024.{{cite news}}: نگهداری CS1: url-status (link)
    53. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام wp-hostagecount وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    54. ↑ Boxerman, Aaron (10 November 2023). "Israel-Hamas War: Israel Lowers Oct. 7 Death Toll Estimate to 1,200". نیویورک تایمز. Archived from the original on 11 November 2023. Retrieved 11 November 2023.
    55. ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ "IDF soldier rescued from Gaza in first public message: 'Happy I got my life back'". Times of Israel. Retrieved 27 November 2023.
    56. ↑ ۵۶٫۰ ۵۶٫۱ Fabian, Emanuel (4 January 2024). "IDF says 3 Israelis missing since October 7 are among Gaza hostages; 1 of them is dead". Times of Israel. Retrieved 5 January 2024.
    57. ↑ "Bodies of several Israelis retrieved in Gaza raids – IDF". گاردین. 14 October 2023. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 14 October 2023. Israel's military said earlier this morning that it has confirmed that more than 120 civilians are being held hostage in Gaza by Hamas.
    58. ↑ "A Week Into War, Gazans Flee Homes As Israeli Ground Offensive Looms". Barron's. خبرگزاری فرانسه. 14 October 2023. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 14 October 2023. Israel's army has confirmed contacting the families of 120 civilian hostages so far.
    59. ↑ "The mothers whose children are held hostage by Hamas: 'I heard him crying, begging them not to take him'". گاردین. 9 November 2023. Archived from the original on 13 November 2023. Retrieved 14 November 2023.
    60. ↑ "IDF safely rescues 2 hostages from Rafah in special operation". Times of Israel. 12 February 2024. Archived from the original on 12 February 2024. Retrieved 12 February 2024.
    61. ↑ "60 hostages killed in bombings, Hamas' military arm claims". ABC News. 5 November 2023. Archived from the original on 4 November 2023. Retrieved 5 November 2023.
    62. ↑ Tal, Amir; Lister, Tim; Greene, Richard Allen (5 January 2024). "25 Israeli hostages have died since October 7, prime minister's office says in an update". CNN. Retrieved 5 January 2024.
    63. ↑ El-Gaafary, Nabila (28 May 2024). "Second Egyptian soldier reportedly dies from Rafah border clash". The New Arab (به انگلیسی). Cairo. Retrieved 2024-05-28.
    64. ↑ Berman, Lazar (8 October 2023). "Two Israeli tourists killed in shooting attack at Egyptian tourist site". Times of Israel (به انگلیسی). Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 2023-10-08.
    65. ↑ "At least seven injured as Israeli tank 'accidentally' hits Egyptian border". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2023-11-23.
    66. ↑ "Blasts hit two Egyptian Red Sea towns near Israel border, six injured". الجزیره انگلیسی. Archived from the original on 7 November 2023. Retrieved 11 November 2023.
    67. ↑ Ragad, Abdelali; Irvine-Brown, Richard; Garman, Benedict; Seddon, Sean (24 November 2023). "How Hamas built a force to attack Israel on 7 October". بی‌بی‌سی نیوز. Retrieved 28 December 2023.
    68. ↑ "Who are Hamas's allies in Gaza? From Islamic Jihad to Marxist militants". نشنال. 15 November 2023. Retrieved 19 November 2023.
    69. ↑
      • Filiu, Jean-Pierre (18 March 2024). "Israel's 15 wars against Gaza". Le Monde (به انگلیسی). Archived from the original on 26 November 2024.
      • Marlowe, Jay (4 March 2024). "NZ can help people fleeing Gaza with emergency family reunification – will the government act?". The Conversation. Archived from the original on 22 January 2025.
      • "French historian: Israel destroyed 4,000-year-old culture in Gaza". Al Jazeera (به انگلیسی). 11 January 2024. Archived from the original on 12 February 2025.
      • Filiu, Jean-Pierre (1 November 2014). "The Twelve Wars on Gaza" (PDF). Journal of Palestine Studies. 44 (1): 52–60. doi:10.1525/jps.2014.44.1.52.
    70. ↑ Krauss, Joseph (14 May 2024). "Palestinians mark 76 years of dispossession as a potentially even larger catastrophe unfolds in Gaza". AP News. Archived from the original on 13 June 2024. Retrieved 14 June 2024.
    71. ↑ "'First phase' of ceasefire deal to end war in Gaza agreed by Israel and Hamas". The Guardian. 8 October 2025. Retrieved 8 October 2025.
    72. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام reuters-deaths وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    73. ↑ "51 deaths reported in Gaza from Israeli strikes, bringing the war's Palestinian toll to over 52,000". AP News. 27 April 2025. Retrieved 3 May 2025.
    74. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام aje-deaths وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    75. ↑ "Israel: Starvation Used as Weapon of War in Gaza". Human Rights Watch (به انگلیسی). 18 December 2023. Archived from the original on 19 December 2023. Retrieved 22 September 2024.
    76. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام RIFGS وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    77. ↑ "Gazans face hunger crisis as aid blockade nears two months | UN News". news.un.org (به انگلیسی). 2025-04-28. Retrieved 2025-05-04.
    78. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام amnesty20241205 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    79. ↑ Palumbo, Daniele; Abutaleb, Abdelrahman; Cusiac, Paul; Rivault, Erwan (30 January 2024). "At least half of Gaza's buildings damaged or destroyed, new analysis shows". BBC News. Archived from the original on 31 January 2024. Retrieved 1 February 2024.
    80. ↑ "No Traces of Life, Israel's Ecocide in Gaza 2023 – 2024". Forensic Architecture. 29 March 2024. Archived from the original on 8 April 2024. Retrieved 7 April 2024.
    81. ↑ Ahmed, Kaamil (4 February 2024). "'Everything beautiful has been destroyed': Palestinians mourn a city in tatters". The Observer. ISSN 0029-7712. Archived from the original on 8 October 2024. Retrieved 27 March 2024.
    82. ↑ UN experts deeply concerned over 'scholasticide' in Gaza بایگانی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۲۴ توسط Wayback Machine United Nations 18 April 2024
    83. ↑ "How Israel has destroyed Gaza's schools and universities". Al Jazeera. 24 January 2024. Archived from the original on 24 January 2024. Retrieved 26 April 2024.
    84. ↑ Diamond, Jeremy (20 January 2024). "At least 16 cemeteries in Gaza have been desecrated by Israeli forces, satellite imagery and videos reveal". CNN. Retrieved 20 January 2024.
    85. ↑ "Journalist casualties in the Israel-Gaza war". Committee to Protect Journalists (به انگلیسی). 2025-02-04. Retrieved 2025-05-03.
    86. ↑ "Israel: Palestinian Healthcare Workers Tortured". Human Rights Watch (به انگلیسی). 2024-08-26. Retrieved 2025-05-03.
    87. ↑ "Civil society and civilians must be protected in "harrowing" Gaza conflict". OHCHR (به انگلیسی). Retrieved 2025-05-03.
    88. ↑ "Mass forced displacement in Gaza highlights urgent need for Israel to uphold Palestinians' right to return". Amnesty International. 14 May 2024. Archived from the original on 8 October 2024. Retrieved 19 May 2024.
    89. ↑ "Israel Widens Attack on Hamas; Palestinians Pour Into Southern Gaza". Voice of America. 29 December 2023.
    90. ↑ Lev, Gid'on (27 February 2024). "The tragedy of Israel's 135,000 displaced citizens". Haaretz. Archived from the original on 8 October 2024. Retrieved 19 May 2024.
    91. ↑ Dannenbaum, Tom; Dill, Janina (2024). "International Law in Gaza: Belligerent Intent and Provisional Measures". American Journal of International Law. 118 (4): 659–683. doi:10.1017/ajil.2024.53.
    92. ↑
      • Dumper, Michael; Badran, Amneh (2024). "Introduction". In Dumper, Michael; Badran, Amneh (eds.). Routledge Handbook on Palestine (1st ed.). Routledge. doi:10.4324/9781003031994. ISBN 978-1-00-303199-4. In this context we should not overlook the latest turning point in the history of Palestine – the attack by Hamas on 7th October 2023 on Israeli settlements adjacent to Gaza and the subsequent genocidal war that the state of Israel has carried out in the Gaza strip
      • Speri, Alice (20 December 2024). "Defining genocide: how a rift over Gaza sparked a crisis among scholars". Guardian. Retrieved 23 December 2024.
      • Narea, Nicole (25 October 2024). "Is Israel committing genocide? Reexamining the question, a year later". Vox. Archived from the original on 27 October 2024. Retrieved 28 October 2024.
      • خطای اسکریپتی: پودمان «cite report» وجود ندارد.
      • خطای اسکریپتی: پودمان «cite report» وجود ندارد.
      • Traverso, Enzo (2024). Gaza Faces History. Other Press. p. 8. ISBN 978-1-63542-555-0. The only normative definition we have, codified at the United Nations Genocide Convention of 1948, accurately describes the current situation in Palestine … describes exactly what is happening in Gaza today
    93. ↑ "ICJ orders Israel to halt its offensive on Rafah, Gaza in new ruling". Al Jazeera. 24 May 2024. Archived from the original on 10 June 2024. Retrieved 24 May 2024.
    94. ↑ "Germany, a Loyal Israel Ally, Begins to Shift Tone as Gaza Toll Mounts". The New York Times. 29 March 2024. Archived from the original on 29 March 2024. Retrieved 29 March 2024.
    95. ↑ McKernan, Bethan (7 October 2023). "Hundreds die and hostages held as Hamas assault shocks Israel". گاردین (به انگلیسی). ISSN 0029-7712. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    96. ↑ Pacchiani, Gianluca (7 October 2023). "Hamas claims to fire 5,000 rockets at Israel, declares 'Operation Al-Aqsa Flood'". تایمز آو ایزرائل (به انگلیسی). Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    97. ↑ "Hamas announces 'Al-Aqsa Storm,' claims to have fired 5,000 rockets". سی‌ان‌ان. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    98. ↑ Sengupta, Arjun (7 October 2023). "A Third Intifada? What we know about the latest Hamas-Israel escalation". ایندین اکسپرس (به انگلیسی). Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. Some observers have referred to the latest escalation as the beginning of the "Third Intifada".
    99. ↑ McKernan, Bethan (7 October 2023). "Civilians will pay price for biggest challenge to Israel since 1973". آبزرور (به انگلیسی). ISSN 0029-7712. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    100. ↑ "Experts react: Israel is 'at war' after Hamas militants launch major assault" (به انگلیسی). شورای آتلانتیک. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    101. ↑ Sanz, Juan Carlos (7 October 2023). "Sukkot war ends Hamas's aspirations forpragmatism". ال پائیس. Rabat. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    102. ↑ Margalit, Ruth (7 October 2023). "Waking to an Attack from Hamas". نیویورکر. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 9 October 2023. In Israel, there is already talk about this being the beginning of a protracted 'Sukkot War.'
    103. ↑ Schwarz, Jon (9 October 2023). "Yes, This Is Israel's 9/11". The Intercept. Archived from the original on 10 October 2023. Retrieved 10 October 2023.
    104. ↑ ۱۰۴٫۰ ۱۰۴٫۱ "Data on casualties". United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs – occupied Palestinian territory (دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه). Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «OCHAoPt» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    105. ↑ Alfonseca, Kiara (11 October 2023). "Palestinian civilians suffer in Israel-Gaza crossfire as death toll rises". ای‌بی‌سی نیوز. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    106. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام El Deeb-2023 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    107. ↑ "Intifada". Encyclopedia Britannica. 23 October 2023. Archived from the original on 14 November 2023. Retrieved 16 November 2023.
    108. ↑ خطای لوآ در package.lua در خط 80: module 'Module:Citation/CS1/Suggestions' not found.
    109. ↑ "Gaza Strip explained: Who controls it and what to know". ان‌بی‌سی نیوز. 9 October 2023. Archived from the original on 31 October 2023. Retrieved 30 October 2023.
    110. ↑ "Timeline of conflict between Israel and Palestinians in Gaza". رویترز. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    111. ↑ "Gaza: An 'Open-Air Prison'". 7 October 2023. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 7 October 2023.
    112. ↑ "What You Need To Know About The Electricity Crisis In Gaza". PCRF. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    113. ↑ Al-Mughrabi, Nidal (4 October 2023). "Gaza unrest shows economic misery under Israeli blockade". رویترز. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    114. ↑ "Fears of a ground invasion of Gaza grow as Israel vows 'mighty vengeance'". Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023. Hamas said its unprecedented offensive by land, air and sea was in response to the desecration of the Al Aqsa Mosque as well as Israeli atrocities against Palestinians over the decades. These include the 16-year blockade of Gaza, Israeli raids inside West Bank cities over the past year, increasing attacks by settlers on Palestinians as well as the growth of illegal settlements.
    115. ↑ Adwan, Issam; Federman, Josef (8 October 2023). "Hamas surprise attack out of Gaza stuns Israel and leaves hundreds dead in fighting, retaliation". آسوشیتد پرس. Retrieved 10 October 2023.
    116. ↑ ۱۱۶٫۰ ۱۱۶٫۱ Alfonseca, Kiara (11 October 2023). "Palestinian civilians suffer in Israel-Gaza crossfire as death toll rises". ای‌بی‌سی نیوز. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    117. ↑ "Where We Work. Gaza Strip". United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East (اونروا). Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    118. ↑ "Palestinian killed in clashes with Israelis in West Bank" (به انگلیسی). فرانس ۲۴. 6 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    119. ↑ "Palestinian fighters reported in Israel as rockets launched from Gaza". الجزیره (شبکه خبری). 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    120. ↑ "Israel declares war, goes after Hamas fighters and bombards Gaza". آسوشیتد پرس. The Associated Press. 7 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    121. ↑ ۱۲۱٫۰ ۱۲۱٫۱ ۱۲۱٫۲ "Hamas commander says attacks are in defense of Al-Aqsa, claims 5,000 missiles fired". تایمز آو ایزرائل. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    122. ↑ חלבי, עינב (7 October 2023). Ynet (به عبری) https://web.archive.org/web/20231007052336/https://www.ynet.co.il/news/article/byezsprea. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)
    123. ↑ "What We Know About the Hamas Attack and Israel's Response". نیویورک تایمز. 7 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    124. ↑ Srivastava, Mehul (8 October 2023). "'The Guest': the Palestinian mastermind behind deadly Israel incursion". فایننشال تایمز. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    125. ↑ Estrin, Daniel (7 October 2023). "In surprise deadly attacks, Israel says Palestinian militants infiltrated from Gaza". ان‌پی‌آر. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    126. ↑ Federman, Josef; Adwan, Issam (7 October 2023). "Hamas militant group has started a war that 'Israel will win,' defense minister says". آسوشیتد پرس. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    127. ↑ Bayer, Lili; Ho, Vivian; Fulton, Adam; Yang, Maya (7 October 2023). "Israel declares state of war after Hamas fires thousands of rockets and 'militants cross border' – live". گاردین (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    128. ↑ "Gaza and Israel in 'War Mode' After Militants Launch Surprise Assaults". نیویورک تایمز. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    129. ↑ Kingsley, Patrick; Kershner, Isabel (7 October 2023). "Israel-Gaza Conflict: Gaza and Israel on War Footing After Militants Launch Surprise Assaults". نیویورک تایمز. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    130. ↑ «رئیس دفتر سیاسی حماس: ۷۰ میلیون دلار از ایران گرفتیم و راکت ساختیم». رادیو فردا. ۱۳ دی ۱۴۰۰. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ آوریل ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳.
    131. ↑ «وال‌استریت جورنال از «دیدار فرمانده نیروی قدس سپاه با شبه‌نظامیان منطقه» خبر داد». رادیو فردا. ۲۶ فروردین ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳.
    132. ↑ «چرایی سفر همزمان رهبران حماس و جهاد اسلامی فلسطین به تهران». ایسنا. ۳۰ خرداد ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳.
    133. ↑ «وال‌استریت ژورنال: سپاه برای حمله حماس به اسرائیل چراغ سبز داده است». iranintl. ۱۷ مهر ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳.
    134. ↑ «نقش ایران در حمله حماس علیه اسرائیل و پیامدهای احتمالی آن». دویچه وله فارسی. ۱۷ مهر ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳.
    135. ↑ «رد جمهوری اسلامی در حملات هفتم اکتبر؛ وال‌استریت ژورنال: جمهوری اسلامی به ۵۰۰ نیروی حماس آموزش نظامی ویژه داده است». رادیو صدای آمریکا. ۴ آبان ۱۴۰۲. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۳.
    136. ↑ «عملیات طوفان الاقصی؛ مقام کاخ سفید از میزان نقش ایران در جنگ حماس علیه اسرائیل گفت». euronews. ۹ اکتبر ۲۰۲۳.
    137. ↑ «Netanyahu: Can't say for certain if Iran was involved in planning October 7 attacks». www.timesofisrael.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۳.
    138. ↑ Herb, Zachary Cohen,Katie Bo Lillis,Natasha Bertrand,Jeremy (2023-10-11). "Initial US intelligence suggests Iran was surprised by the Hamas attack on Israel | CNN Politics". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2023-11-03.
    139. ↑ «U.S. intelligence indicates Iranian officials surprised by Hamas attack on Israel - CBS News». www.cbsnews.com (به انگلیسی). ۲۰۲۳-۱۰-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۳.
    140. ↑ "Palestinian fighters reported in Israel as rockets launched from Gaza". Al Jazeera. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    141. ↑ Haaretz. "Israel's dead: The names of those killed in Hamas massacres and the Israel-Hamas war" (به انگلیسی). Retrieved 2025-05-30.
    142. ↑ Lieber, Dov; Saide, Peter; Chao, Deng (25 October 2023). "Hamas Took More Than 200 Hostages From Israel. Here's What to Know". وال‌استریت ژورنال (به انگلیسی). Archived from the original on 25 October 2023. Retrieved 26 October 2023.
    143. ↑ Yang, Maya; Bayer, Lili; Ho, Vivian; Fulton, Adam; Bayer (7 October 2023). "Israel says civilians and soldiers held hostage in Gaza after major Palestinian attack – live". گاردین (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    144. ↑ "Mahmoud Abbas: Palestinians have right to defend themselves against 'terror'". العربیه. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    145. ↑ "Israel-Palestine escalation live news: Hamas starts Operation Al-Aqsa Flood". Al Jazeera. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    146. ↑ ۱۴۶٫۰ ۱۴۶٫۱ ۱۴۶٫۲ "Hamas launches surprise attack on Israel as Palestinian gunmen reported in south". Guardian. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    147. ↑ "5000 Palestinian rockets from Gaza strip hit Israel, 'state of war' declared". India Today NE (به انگلیسی). 2023-10-07. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 2023-10-08.
    148. ↑ "Strikes on Gaza after Palestinian militants enter Israel". BBC. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    149. ↑ "Militants enter Israel from Gaza after woman killed in rocket barrage". CNN. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    150. ↑ ۱۵۰٫۰ ۱۵۰٫۱ "Barrages of rockets fired from Gaza as Hamas launches unprecedented operation against Israel". France 24. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    151. ↑ «سخنگوی ارتش اسرائیل: ما همچان در حال شمارش کشته و زخمی‌های خود هستیم». جماران. ۲۰۲۳-۱۰-۰۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۸.
    152. ↑ "Hamas militant group launches unprecedented operation against Israel with rockets and infiltration". Associated Press. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    153. ↑ report, Ground (7 October 2023). "Who is Israeli Commander Nimrod Aloni captured by Hamas?". Ground Report. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    154. ↑ ۱۵۴٫۰ ۱۵۴٫۱ «دومین روز عملیات حماس و نیروهای مقاومت علیه اسرائیل/ لبنان هم وارد نبرد علیه اسرائیل شد/ چین خواستار توقف درگیری میان فلسطین و صهیونیست‌ها شد». خبر فوری. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲ نوامبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۸.
    155. ↑ "Israel's Sha'ar Hanegev mayor allegedly killed in attack by Palestinian militants". India Today NE (به انگلیسی). 2023-10-07. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 2023-10-08.
    156. ↑ Lubell, Maayan; Al-Mughrabi, Nidal; Awad, Ammar; Al-Mughrabi, Nidal (2023-10-08). "Israel vows 'mighty vengeance' after surprise attack" (به انگلیسی). Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 2023-10-08.
    157. ↑ Revheim-Rafaelsen, Mathias; Alayoubi, Mohammed; Løve Pilskog Loe, Isak (7 October 2023). "Hamas til NRK: – Hovedmålet er å få palestinske fanger løslatt". ان‌ارکو (به Norwegian Bokmål). Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. {{cite news}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link)
    158. ↑ "Many Israelis accuse government's of inept, chaotic response to October 7 massacre". Times of Israel. Archived from the original on 13 November 2023. Retrieved 13 November 2023.
    159. ↑ Efrati, Ido (1 November 2023). "Direct Rocket Hits, Partial Protection: How a Hospital Operates in Israel's Most Bombarded City". هاآرتس. Archived from the original on 1 November 2023. Retrieved 10 December 2023.
    160. ↑ Abu Alouf, Rushdi; Slow, Oliver (10 October 2023). "Gaza 'soon without fuel, medicine and food' – Israel authorities". بی‌بی‌سی نیوز. Retrieved 11 October 2023.
    161. ↑ "Israel calls for evacuation of 1.1 million Palestinians in Gaza; at least 27 Americans killed". سی‌ان‌بی‌سی. Retrieved 13 October 2023.
    162. ↑ ۱۶۲٫۰ ۱۶۲٫۱ Corder, Mike; Frankel, Julia (13 October 2023). "Experts say Hamas and Israel are committing war crimes in their fight". آسوشیتد پرس. Retrieved 18 October 2023.
    163. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام roadblocks وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    164. ↑ "Hamas tells Gaza residents to stay put as Israel ground offensive looms". رویترز. 13 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    165. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام displaced1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    166. ↑ "About 200,000 Israelis internally displaced amid ongoing Gaza war, tensions in north". تایمز آو ایزرائل (به انگلیسی). Retrieved 3 November 2023.
    167. ↑ "Israel declares war and approves 'significant' steps to retaliate for surprise attack by Hamas". Associated Press. 8 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    168. ↑ "IDF strikes Hamas as operation 'Iron Swords' commences". جروزالم پست. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    169. ↑ Beauchamp, Zack (7 October 2023). "Why did Hamas invade Israel?". واکس (وبگاه) (به انگلیسی). Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    170. ↑ Erlanger, Steven (7 October 2023). "An Attack From Gaza and an Israeli Declaration of War. Now What?". نیویورک تایمز (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    171. ↑ Ravid, Barak (28 October 2023). "Israeli military launches major ground incursion in Gaza". آکسیوس. Archived from the original on 28 October 2023. Retrieved 28 October 2023.
    172. ↑ Kingsley, Patrick; Hubbard, Ben; Fuller, Thomas (1 December 2023). "Israel Resumes Offensive in Gaza Strip After Truce With Hamas Ends". نیویورک تایمز. Archived from the original on 7 December 2023. Retrieved 7 December 2023.
    173. ↑ ۱۷۳٫۰ ۱۷۳٫۱ Roelf, Wendell; Sterling, Toby (29 December 2023). "South Africa files genocide case against Israel at World Court". رویترز. Retrieved 29 December 2023.
    174. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :3 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    175. ↑ "112 dead in chaotic scenes as Israeli troops open fire near aid trucks, say Gaza officials". theguardian (به انگلیسی). 1 مارس 2024.
    176. ↑ "Israel/occupied Palestinian territory: UN experts deplore attacks on civilians, call for truce and urge international community to address root causes of violence". کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد. Retrieved 15 October 2023.
    177. ↑ Crisp, James (7 October 2023). "Naked Israeli woman paraded by jeering Hamas fighters". دیلی تلگراف (به انگلیسی). ISSN 0307-1235. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    178. ↑ Harel, Amos (7 October 2023). "'Nightmare Scenario': Hamas' Victory Is an Israeli Failure on a Massive Scale". هاآرتس (به انگلیسی). Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023. There have been terrible massacres in some communities and military bases.
    179. ↑ Leibovitz، Liel (۹ اکتبر ۲۰۲۳). «Eyewitness Account of the Rave Massacre». Tablet. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۲۳.
    180. ↑ «روایت شاهدان از کشتار و تجاوز نیروهای حماس به شرکت‌کنندگان فستیوال موسیقی». ایران اینترنشنال. ۹ اکتبر ۲۰۲۳. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۲۳.
    181. ↑ Tapper, Jake (2023-11-18). "Israel investigates sexual violence committed by Hamas as part of October 7 horror". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2023-12-24.
    182. ↑ «استمداد مادر دختری که پس از حمله حماس به اسرائیل ناپدید شد». BBC News فارسی. ۲۰۲۳-۱۰-۰۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
    183. ↑ «کشته شدن «شانی لوک» شهروند آلمانی اسرائیلی تأیید شد». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۱۰-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۷.
    184. ↑ «Israel Gaza: Hamas raped and mutilated women on 7 October, BBC hears» (به انگلیسی). ۲۰۲۳-۱۲-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۷.
    185. ↑ ««حماس در روز ۷ اکتبر به زنان تجاوز و آنها را قطع عضو کرد»». BBC News فارسی. ۲۰۲۳-۱۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۷.
    186. ↑ Mathiot, Cédric; Gouthière, Florian; Pezet, Jacques. "Israël, 7 octobre: un massacre et des mystifications". Libération (به فرانسوی). Retrieved 2023-12-14.
    187. ↑ «Gaza 'soon without fuel, medicine and food' - Israel authorities - BBC News». web.archive.org. ۲۰۲۳-۱۰-۰۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۳.
    188. ↑ "Israel/Palestine: Devastating Civilian Toll as Parties Flout Legal Obligations | Human Rights Watch" (به انگلیسی). 2023-10-09. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    189. ↑ "Israel must lift illegal and inhumane blockade on Gaza". Amnesty International (به انگلیسی). 2023-10-12. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    190. ↑ "Israel: White Phosphorus Used in Gaza, Lebanon | Human Rights Watch" (به انگلیسی). 2023-10-12. Archived from the original on 22 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    191. ↑ "447 children and 248 women among 1,417 killed in Israeli strikes in Gaza" (به انگلیسی). 2023-10-12. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    192. ↑ "Israeli ultimatum to Gaza must be reversed". NRC (به انگلیسی). Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    193. ↑ «Amnesty International shares evidence that Israel used white phosphorus in Gaza - anews». web.archive.org. ۲۰۲۳-۱۰-۱۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۷.
    194. ↑ ۱۹۴٫۰ ۱۹۴٫۱ "Israel: White Phosphorus Used in Gaza, Lebanon | Human Rights Watch" (به انگلیسی). 2023-10-12. Archived from the original on 22 October 2023. Retrieved 2023-10-17.
    195. ↑ "Israel Accused of Using White Phosphorous in Gaza". TIME (به انگلیسی). 2023-10-13. Archived from the original on 22 October 2023. Retrieved 2023-10-17.
    196. ↑ "Human Rights Watch says Israel used white phosphorus in Gaza, Lebanon" (به انگلیسی). 2023-10-13. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 2023-10-17.
    197. ↑ Kelly، Meg (۲۰۲۳-۱۰-۱۵). «Israel appears to use white phosphorus in Gaza, video shows» (به انگلیسی). Washington Post. شاپا 0190-8286. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۳ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۷.
    198. ↑ "Deadliest terror attack in Israel's history: A timeline of devastation". Cleveland Jewish News. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    199. ↑ "Oct. 7 was deadliest day for Jews since the Holocaust". World Israel News Staff. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    200. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳.
    201. ↑ "Israel declares war, goes after Hamas fighters and bombards Gaza". Associated Press. 8 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    202. ↑ Lubell, Maayan; Al-Mughrabi, Nidal (8 October 2023). "Israel retaliates after Hamas attacks, deaths pass 1,100". Reuters. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    203. ↑ «Over 2,600 wounded since fighting began». www.timesofisrael.com (به انگلیسی). بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
    204. ↑ Fabian، Emanuel. «IDF: 361 out of 854 bodies of civilians brought to rabbinate are identified, along with 222 soldiers». www.timesofisrael.com (به انگلیسی). بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۲ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۴.
    205. ↑ ""Militants enter Israel from Gaza after woman killed in rocket barrage"". CNN. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    206. ↑ ""Hamas militant group has started a war that 'Israel will win,' defense minister says"". Associated Press. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    207. ↑ ""Israel-Palestine escalation live news: Hamas starts Operation Al-Aqsa Flood"". Al Jazeera. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    208. ↑ Fabian, Emanuel (7 October 2023). "Head of Sha'ar Hanegev council Ofir Liebstein killed in gunfight with Hamas terrorists". تایمز آو ایزرائل. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    209. ↑ Haaretz. "Israel's dead: The names of those killed in Hamas massacres and the Israel-Hamas war" (به انگلیسی). Retrieved 2025-05-30.
    210. ↑ Iyer، Krishna (۲۰۲۳-۱۰-۲۳). «Israel Vs Palestine Conflict 2023, Israel Hamas War Update, Gaza Death Count» (به انگلیسی). بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۳.
    211. ↑ Gaza families ordered south return home, say nowhere is safe from israeli bombs بایگانی‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine reuters 17 october 2023
    212. ↑ "West Bank gripped by fear, anger as Gaza war rages". فرانس ۲۴ (به انگلیسی). 17 October 2023. Retrieved 17 October 2023.
    213. ↑ Berger, Miriam; Taha, Sufian (16 October 2023). "For Gazan workers stranded in Israel, being apart from family is agony". واشینگتن پست. Retrieved 25 October 2023.
    214. ↑ Marsi, Federica; Gostoli, Ylenia. "Israel secretly detaining thousands of missing Gaza workers: Rights groups". الجزیره انگلیسی.
    215. ↑ "Israeli rights organisations urge end to settler violence". الجزیره انگلیسی. Retrieved 29 October 2023.
    216. ↑ "Germany calls on Israel to protect Palestinians in West Bank". الجزیره انگلیسی. Retrieved 30 October 2023.
    217. ↑ "EU's Borrell condemns Israeli settler attacks in occupied West Bank". الجزیره انگلیسی. Retrieved 31 October 2023.
    218. ↑ "US ambassador to UN 'deeply concerned' over West Bank violence". الجزیره انگلیسی. Retrieved 31 October 2023.
    219. ↑ "People from 23 countries killed, missing in Israel-Hamas war: What to know". Washington Post.
    220. ↑ "30 Americans dead, 13 missing in Israel-Hamas War, State Department says". NBC Bay Area. Archived from the original on 16 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
    221. ↑ Saksornchai, Jintamas; Gomez, Jim (13 October 2023). "Thai and Filipino workers filling labor gap in Israel get caught up in war between Israel and Hamas". Associated Press. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    222. ↑ ۲۲۲٫۰ ۲۲۲٫۱ "Foreign victims of Hamas attack". BBC News (به انگلیسی). Archived from the original on 24 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    223. ↑ "Russia says 16 citizens killed in Hamas onslaught, 8 missing". Times of Israel. 14 October 2023. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    224. ↑ "Macron vows action after 13 citizens killed in Israel, prosecutors launch probe". Al Arabiya English. 12 October 2023. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    225. ↑ "Update: 12 Ukrainians killed in Hamas attack on Israel". The Kyiv Independent (به انگلیسی). 13 October 2023. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    226. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام ani وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    227. ↑ "What we know: The number of foreigners killed, missing, abducted in Israel". Aljazeera. 10 October 2023. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 10 October 2023. Argentina's foreign minister Santiago Cafiero said on Monday that seven Argentinians were killed during the attacks in Israel and 15 more remain missing.
    228. ↑ "Seven Ethiopians reportedly killed in Israel-Hamas War". 12 October 2023. Archived from the original on 18 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
    229. ↑ "Al menos cuatro chilenos muertos por los ataques de Hamás contra Israel". Europa Press (به اسپانیایی). 11 October 2023. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    230. ↑ Popescu, Ana (14 October 2023). "Încă doi morți cu cetățenie română, morți în Israel, iar unul dat dispărut / De când a fost declanșat atacul terorist al Hamas, 4 români au murit și 3 sunt dispăruți". G4Media. Archived from the original on 16 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
    231. ↑ "Canadian-Israeli woman, missing since Hamas ambush at musical festival, dead: family". CTVNews (به انگلیسی). 2023-10-14. Archived from the original on 15 October 2023. Retrieved 2023-10-15.
    232. ↑ "Zwei weitere Österreicher nach Hamas-Angriff tot". Der Standard. 13 October 2023. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    233. ↑ "Foreigners killed, abducted or missing in Hamas attack". France24. 9 October 2023. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    234. ↑ ul Kaliq, Riyaz (12 October 2023). "China calls for 'immediate' cease-fire between Israel, Palestine". Anatoly. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    235. ↑ "At least two Filipinos injured in Israel amid Israel-Hamas conflict, says envoy". CNN Philippines. 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    236. ↑ "Comunidade Judaica do Porto confirma morte de terceira portuguesa" (به پرتغالی). SIC Notícias. 16 October 2023. Archived from the original on 16 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
    237. ↑ "Segunda portuguesa morta e novos relatos do terror do Hamas". euronews (به پرتغالی). 12 October 2023. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    238. ↑ "Subiu para quatro o número de portugueses desaparecidos em Israel". Notícias ao Minuto (به پرتغالی). 13 October 2023. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    239. ↑ "Guerra de Israel: Itamaraty confirma terceira brasileira morta no conflito". CNN Brasil (به پرتغالی). 15 October 2023. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    240. ↑ Garcia Castro, Sebastian (13 October 2023). "Colombiano Antonio Macías fue asesinado en Israel, era pareja de Ivonne Rubio". El Tiempo (به اسپانیایی). Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    241. ↑ ۲۴۱٫۰ ۲۴۱٫۱ ۲۴۱٫۲ "Hamas Israel attacks: The international victims of the assault on Israel". BBC. 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    242. ↑ "Two South Africans killed in Israel-Gaza conflict". The Citizen. 13 October 2023. Archived from the original on 18 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
    243. ↑ "'More than ten Brits feared dead or missing' in Israel after Hamas attack" (به انگلیسی). LBC. 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    244. ↑ "Children among 17 Britons dead or missing in Israel". BBC News (به انگلیسی). 11 October 2023. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    245. ↑ "Australian grandmother Galit Carbone confirmed killed in Israel". ABC News. 10 October 2023. Archived from the original on 10 October 2023. Retrieved 10 October 2023.
    246. ↑ "Cambodian student killed as Israel fighting rages". The Phnom Penh Post (به انگلیسی). 8 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    247. ↑ "Fünf deutsche Geiseln – 22-Jährige ermordet". ZDF (به آلمانی). 10 October 2023. Archived from the original on 10 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    248. ↑ "Un hondureño y su esposa fueron asesinados en el brutal ataque de Hamás a Israel". HCH (به اسپانیایی). 12 October 2023. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    249. ↑ "Missing Irish-Israeli woman Kim Damti confirmed dead". BBC News. 11 October 2023. Archived from the original on 11 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    250. ↑ "Lietuvos URM patvirtino: Izraelyje žuvęs lietuvis – policijoje dirbęs M. Kuzmickas" [The Ministry of Foreign Affairs of Lithuania confirmed: M. Kuzmickas, a Lithuanian who died in Israel, worked in the police]. Lrytas.lt (به لیتوانیایی). 8 October 2023. Archived from the original on 15 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
    251. ↑ McCubbin, Ricardo (10 October 2023). "Murió soldado peruano en Israel mientras enfrentaba ataques de Hamas". Infobae (به اسپانیایی). Archived from the original on 11 October 2023. Retrieved 10 October 2023.
    252. ↑ "19-year-old Spaniard confirmed dead after Hamas terrorist attack in Israel". 11 October 2023. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    253. ↑ "Evacuation of Sri Lankans in Israel considered in Cabinet". Daily Mirror (Sri Lanka) (به انگلیسی). Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    254. ↑ Farge, Emma; Janowski, Tomasz (13 October 2023). "Swiss national dead in Israel violence - foreign minister". Reuters (به انگلیسی). Reuters. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 13 October 2023.
    255. ↑ "İsrail'den Hamas'ın saldırısıyla ilgili açıklama: Ölenler arasında Türk vatandaşı da var" [Statement from Israel about the Hamas attack: There are Turkish citizens among the dead] (به ترکی استانبولی). Sözcü Newspaper. 12 October 2023. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    256. ↑ «پیکر شیرئل حییم‌پور، اسرائیلی ایرانی‌تبار کشته‌شده به دست حماس، به خاک سپرده شد». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۱۰-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۳۱.
    257. ↑ "Dansk statsborger meldt savnet i Israel" [Danish citizen reported missing in Israel]. DR (به دانمارکی). 10 October 2023. Archived from the original on 11 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    258. ↑ "Han talte i telefon med sin danske bror, da Hamas kom: – Jeg har ikke hørt fra ham siden" [He spoke on the phone with his Danish brother when Hamas came: - I haven't heard from him since]. TV2 (به دانمارکی). 11 October 2023. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    259. ↑ "Tajani, due italo-israeliani dispersi da 48 ore" [Tajani, two Italian-Israelis missing for 48 hours]. ANSA (به ایتالیایی). 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    260. ↑ "Israele, i tre italiani dispersi: chi sono. Nir Forti "ferito al rave di Reim", Eviatar e Liliach forse ostaggi di Hamas" [Israel, the three missing Italians: who they are. Nir Forti "injured at the Reim rave", Eviatar and Liliach perhaps hostages of Hamas]. www.ilmessaggero.it (به ایتالیایی). 11 October 2023. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    261. ↑ "Tanzanian students missing in Israel following Hamas attack". Africanews. 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    262. ↑ «خبرگزاری فارس - شمار خبرنگاران شهید در غزه به 103 نفر رسید». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۳-۱۲-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۲۴.
    263. ↑ "US mother and daughter released from Hamas captivity after Qatar brokers deal". theguardian (به انگلیسی). 20 October 2023. Archived from the original on 25 October 2023. Retrieved 25 October 2023.
    264. ↑ "Biden condemns Hamas actions, says US is sending Israel military aid". ان‌بی‌سی نیوز. 11 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    265. ↑ "Large scale military aid to Israel from United States". الجزیره (شبکه خبری). 12 October 2023.
    266. ↑ Cortellessa, Eric (11 October 2023). "Biden and Congress Craft $2 Billion Aid Package as Israel Vows to 'Crush' Hamas". تایم.
    267. ↑ "The US will send a carrier strike group to the Eastern Mediterranean in support of Israel". AP News (به انگلیسی). 2023-10-08. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 2023-10-09.
    268. ↑ الجزیره (شبکه خبری) [@AJABreaking] (11 October 2023). عاجل د.ب. أ عن الدفاع الألمانیة: وافقنا علی طلب إسرائیلی باستخدام اثنتین من طائراتنا المسیرة فی القتال ضد حماس [Urgent DPA on German Defense: We agreed to an Israeli request to use two of our drones in the fight against Hamas] (Tweet) (به عربی). Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023 – via Twitter. {{cite web}}: Invalid |url-status=no (help)
    269. ↑ "Germany clears Israel's use of two Heron TP combat drones, source says". رویترز. Retrieved 12 October 2023.
    270. ↑ Bertrand, Natasha (16 October 2023). "US Marine rapid response force moving toward Israel as Pentagon strengthens military posture in region". CNN.
    271. ↑ Michaelson, Ruth (7 October 2023). "Condemnation and calls for restraint after Hamas attack on Israel". گاردین. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023. International leaders condemned an unprecedented incursion by Palestinian militants into southern Israel, while governments across the Middle East called for restraint after an attack that shook the Israeli security establishment.
    272. ↑ "India sides with West, condemns 'terrorist attacks in Israel' by Palestine's Hamas group". The Telegraph. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    273. ↑ "PM Modi affirms solidarity with Israel, surprise assault chills recent thaw in region". ایندین اکسپرس. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    274. ↑ "Arab states call for restraint after Hamas attack— but some blame Israel". فورورد. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    275. ↑ "Countries that Recognize Palestine 2023". worldpopulationreview.com. Archived from the original on 14 September 2023. Retrieved 8 October 2023.
    276. ↑ ۲۷۶٫۰ ۲۷۶٫۱ "Right of Self-Determination of the Palestinian People - CEIRPP, DPR study". Question of Palestine (به انگلیسی). Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    277. ↑ "Saudi Arabia joins global calls for de-escalation of conflict between Palestinians, Israelis". Arab News. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    278. ↑ Kwen, James (7 October 2023). "Nigeria Reacts To Israel, Palestine Hostilities, Calls For De-escalation". Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    279. ↑ Staff (7 October 2023). "Yair Lapid offers to form emergency unity government with Netanyahu after Hamas terror attack". جویش کرونیکل. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    280. ↑ Arria, Michael (28 October 2023). "We are witnessing the largest U.S. anti-war protests in 20 years". Mondoweiss. Retrieved 29 October 2023.
    281. ↑ John, Tara; Regan, Helen; Edwards, Christian; Kourdi, Eyad; Frater, James (27 October 2023). "Nations overwhelmingly vote for humanitarian truce at the UN, as Gazans say they have been 'left in the dark'". سی‌ان‌ان. Retrieved 29 October 2023.
    282. ↑ ۲۸۲٫۰ ۲۸۲٫۱ Starcevic, Seb (16 November 2023). "UN Security Council adopts resolution for 'humanitarian pauses' in Gaza". پلیتیکو (به انگلیسی). Archived from the original on 16 November 2023. Retrieved 16 November 2023.
    283. ↑ «نتانیاهو پیشنهاد لاپید را پذیرفت / آغاز مذاکرات تشکیل کابینه اضطراری». خبر فوری. ۲۰۲۳-۱۰-۰۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۸.
    284. ↑ «کابینه امنیتی اسرائیل رسماً به حماس اعلام جنگ کرد». euronews. ۲۰۲۳-۱۰-۰۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۸.
    285. ↑ «نسخه آرشیو شده». www.irna.ir. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۸.
    286. ↑ «نفتالی بنت: حماس و غزه را ویران خواهیم کرد». اطلاع باما. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۸.
    287. ↑ زلزله ویرانگر ۱۵مهر یک شکست غیرقابل ترمیم برای رژیم صهیونیستی بود بایگانی‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine، خبرگزاری مهر
    288. ↑ ۲۸۸٫۰ ۲۸۸٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام bbcfa وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
    289. ↑ ۲۸۹٫۰ ۲۸۹٫۱ «وال‌استریت ژورنال: حمله از قبل برنامه‌ریزی شده حماس به اسرائیل با چراغ‌سبز ایران طراحی و اجرا شد». euronews. ۲۰۲۳-۱۰-۰۹. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
    290. ↑ ۲۹۰٫۰ ۲۹۰٫۱ علی‌نژاد، سینا (۲۰۲۳-۱۰-۰۸). «بالاگرفتن بحث‌ها دربارهٔ نقش ایران در حمایت از حماس - BBC News فارسی». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
    291. ↑ "Adviser to Iran's Khamenei expresses support for Palestinian attacks: Report". alarabiya. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    292. ↑ لندن، کیهان. «چرا شعار در استادیوم‌ها علیه ارزش‌های نظام اهمیت مضاعف دارد؟». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
    293. ↑ «هشتگ «ایرانیان کنار اسرائیل می‌ایستند» فراگیر شد؛ کاربران: «سر اختاپوس» در تهران است». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۱۰-۰۸. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۰۹.
    294. ↑ «درخواست نرگس محمدی برای آتش‌بس فوری و پایان جنگ در غزه». ایران‌وایر. ۱۰ آبان ۱۴۰۲. دریافت‌شده در نوامبر ۳, ۲۰۲۳.
    295. ↑ خبرگزاری ایرنا. «نامه علم‌الهدی خطاب به همسران روسای جمهور ۴۰ کشور اروپایی». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۷.
    296. ↑ خبرآنلاین (۲۰۲۳-۱۱-۰۶). «نامه جمیله علم الهدی به همسران روسای جمهور 40 کشور اروپایی/ سرکار خانم، لطفاً از همسرتان بخواهید…». www.khabaronline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۷.
    297. ↑ «توییت عجیب یک فعال رسانه:جلوی زنتو بگیر! /عکس». روزنامه شرق. ۲۰۲۳-۱۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۷.
    298. ↑ Olorunippa, Toluse (October 7, 2023). "Assault on Israel fuels political attacks in the US presidential race". واشینگتن پست. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    299. ↑ "South Africa calls for the immediate cessation of violence, restraint, and peace between Israel and Palestine" (به انگلیسی). 7 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 18 October 2023.
    300. ↑ Rama, Edi [@ediramaal] (7 October 2023). "I strongly condemn the terrorist attack by Hamas against Israel. We stand firm against terrorism. Our thoughts are with the victims, their families and all of Israel. \ @netanyahu" (Tweet) – via Twitter.
    301. ↑ Hasani, Igli [@IgliHasani] (7 October 2023). "Albania strongly condemns the attack this morning by Hamas against Israel. We stand firm against terrorism. Our thoughts are with the victims, their families and all of Israel" (Tweet) – via Twitter.
    302. ↑ "Germany 'Temporarily Suspends' Palestinian Development Aid: Ministry" (به انگلیسی). 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 18 October 2023.
    303. ↑ ۳۰۳٫۰ ۳۰۳٫۱ "Spanish prime minister says he doubts Israel is respecting international law". The Guardian (به انگلیسی).
    304. ↑ "Spain's deputy PM urges Europe to help stop 'massacre' in Gaza". Anadolu Ajansı (به انگلیسی).
    305. ↑ "Egypt's Sisi, Jordan king condemn 'collective punishment' in Gaza". The Straits Times. 19 October 2023.
    306. ↑ "Jordan recalls ambassador to Israel to protest Gaza 'catastrophe'". Al Jazeera (به انگلیسی). 1 November 2023.
    307. ↑ ۳۰۷٫۰ ۳۰۷٫۱ Jordan open to 'all options' as Gaza conflict intensifies reuters.com Retrieved 8 November 2023
    308. ↑ ۳۰۸٫۰ ۳۰۸٫۱ Over 10,000 Palestinians killed in Gaza, Hamas-run health ministry says; UN calls Gaza a children’s graveyard cnbc.com Retrieved 8 November 2023
    309. ↑ "Caribbean nations push for ceasefire in Israel-Hamas conflict" (به انگلیسی). Archived from the original on 19 October 2023. Retrieved 18 October 2023.
    310. ↑ "Putin cautions Israel against using tactics in Gaza like Nazi siege of Leningrad". Reuters. Archived from the original on 20 October 2023. Retrieved 20 October 2023.
    311. ↑ "Israel halts security exports to Colombia as president likens IDF to Nazis". www.timesofisrael.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-15.
    312. ↑ ۳۱۲٫۰ ۳۱۲٫۱ "'Genocide', Colombia says as Latin American states condemn Israel over Gaza". الجزیره (به انگلیسی).
    313. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳.
    314. ↑ "Ghana condemns Israel-Gaza conflict; reaffirms support for Israel - MyJoyOnline.com"
    315. ↑ "Israel-Hamas conflict divides opinion in Africa – DW – 10/12/2023"
    316. ↑ "BOTSWANA CONDEMNS ISRAEL-PALESTINE HOSTILITIES"
    317. ↑ "Turkey recalls envoy to Israel, 'writes off' Netanyahu". france24 (به انگلیسی). 4 نوامبر 2023.
    318. ↑ "Israel-Gaza war: Why is Africa divided on supporting Palestine?"
    319. ↑ ۳۱۹٫۰ ۳۱۹٫۱ "How African countries have split over Israel-Gaza conflict". 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 14 October 2023.
    320. ↑ "Israel-Hamas conflict divides opinion in Africa – DW – 10/12/2023". dw.com (به انگلیسی). Archived from the original on 22 October 2023. Retrieved 2023-10-20.
    321. ↑ Kagonye, Fred. "Kenya condemns Hamas attack on Israel". The Standard (به انگلیسی). Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 2023-10-20.
    322. ↑ "Comunicado de la Cancillería argentina" (به اسپانیایی). 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    323. ↑ "Pakistan, Afghanistan show support to Palestine, calls for "cessation of hostilities"". 2023-10-07. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    324. ↑ "الجزائر تدین الاعتداءات الإسرائیلیة علی قطاع غزة". قناة الغد (به عربی). 2023-10-07. Archived from the original on 2023-10-07. Retrieved 2023-10-07.
    325. ↑ «مجلس الجزایر قانون «اجازه جنگ با اسرائیل» را تصویب کرد+ فیلم». خبرگزاری مهر.
    326. ↑ ۳۲۶٫۰ ۳۲۶٫۱ ۳۲۶٫۲ ۳۲۶٫۳ «واکنش طالبان و جامعهٔ بین‌المللی به درگیری میان اسراییل و گروه حماس». صدای آمریکا. ۲۰۲۳-۱۰-۰۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۴.
    327. ↑ ۳۲۷٫۰ ۳۲۷٫۱ ۳۲۷٫۲ «Qatar holds Israel responsible for escalation in Gaza». middleeastmonitor.com. اکتبر ۲۰۲۳. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۲۳.
    328. ↑ "Egypt calls for halting Israeli-Palestinian escalation, urges utmost restraint". Egypt Today. Archived from the original on 2023-10-07. Retrieved 2023-10-07.
    329. ↑ "Honduras recalls ambassador to Israel for consultations". Reuters (به انگلیسی).
    330. ↑ "Honduras recalls ambassador to Israel as it condemns civilian Palestinian toll in war". AP (به انگلیسی).
    331. ↑ "African Union calls for end to Israel-Palestine hostilities". The Standard. 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 17 October 2023.
    332. ↑ الگو:Cite X post
    333. ↑ חדשות (2023-10-07). "שגריר האיחוד האירופי בישראל: "נחרד מהמתקפה הקטלנית, מגנים בכל תוקף"". Ynet (به عبری). Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 2023-10-07.
    334. ↑ "NATO Condemns Hamas 'Terrorist Attacks' Against Israel". Barron's (به انگلیسی). 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    335. ↑ "STATEMENT BY UN SPECIAL COORDINATOR FOR THE MIDDLE EAST PEACE PROCESS, TOR WENNESLAND, ON THE SITUATION IN ISRAEL AND THE OCCUPIED PALESTINIAN TERRITORY". unmissions.org (به انگلیسی). 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 7 October 2023.
    336. ↑ "Yemen's Houthi rebels seize cargo ship in Red Sea and call Israeli vessels 'legitimate targets'". گاردین (به انگلیسی). 20 نوامبر 2023.
    337. ↑ "Missile from Yemen intercepted while en route to southern city: Israeli army". گاردین (به انگلیسی).
    338. ↑ "حمله موشکی نجباء عراق به بندر ایلات". ایرنا (به انگلیسی).
    339. ↑ "مقاومت عراق به یک هدف اسرائیلی در بندر ایلات حمله کرد". ایرنا (به انگلیسی).
    340. ↑ "Israel orders the evacuation of 1.1 million people from northern part of Gaza, the UN says". AP News (به انگلیسی). 2023-10-12. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    341. ↑ "Gaza's Electricity Crisis Could Turn Hospitals into 'Morgues'". TIME (به انگلیسی). 2023-10-12. Archived from the original on 13 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    342. ↑ itfff (۲۰۲۳-۱۰-۱۲). «The UN and the crisis in the Middle East». United Nations Western Europe (به انگلیسی). بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۱۳.
    343. ↑ "Egypt says Israel seeks to empty Gaza, rejects corridors for civilians". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    344. ↑ .https://parsi.euronews.com/2023/11/21/israel-hamas-chinese-president-calls-for-an-international-conference-for-peace
    345. ↑ Alam, Ibrahim Dahman,Hadas Gold,Lauren Iszo,Amir Tal,Abeer Salman,Kareem Khadder,Richard Allen Greene,Hande Atay (2023-10-07). "Netanyahu says Israel is 'at war' after Hamas launches surprise air and ground attack from Gaza". CNN (به انگلیسی). Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    346. ↑ "Hamas surprise attack out of Gaza stuns Israel and leaves hundreds dead in fighting, retaliation". AP News (به انگلیسی). 2023-10-07. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    347. ↑ "השפעת שירות המילואים במלחמת "חרבות ברזל" על משפחות המשרתים/ות" (PDF) (به عبری). הלשכה המרכזית לסטטיסטיקה (למ"ס). 2025-09-29. Retrieved 2025-09-29.
    348. ↑ "Bank of Israel to Sell $30b of Foreign Currency to Stabilize Shekel Amid Gaza War" (به انگلیسی). Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 2023-10-13.
    349. ↑ "Israel Q4 GDP revised to 20.7% contraction in 2nd estimate from 19.4%". Reuters (به انگلیسی). 2024-03-10. Retrieved 2024-04-12.
    350. ↑ "saudi-israeli-normalization-effort-takes-a-violent-detour-after-hamas-attack" (به انگلیسی). تایمز اسرائیل. اکتبر ۲۰۲۳. Archived from the original on 19 October 2023. Retrieved 20 October 2023.
    351. ↑ "iran-hamas-attacks-against-israel-palestine-jerusalem" (به انگلیسی). پلیتیکو. ٧ اکتبر ۲۰۲۳. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 20 October 2023.
    352. ↑ "hamas Israel War" (به انگلیسی). فرانس۲۴. اکتبر ۲۰۲۳. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 20 October 2023.
    353. ↑ ""As World's Eyes Shift, Ukraine and Russia Look to Sway Opinions"". The New York Times. 12 October 2023. Archived from the original on 15 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
    354. ↑ ""Zelensky Says Gaza War Furthers Russian Aims"". 10 October 2023. Archived from the original on 21 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
    355. ↑ ""Russia is interested in triggering a war in the Middle East to undermine world unity – address by the President of Ukraine"". 15 October 2023. Archived from the original on 15 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
    356. ↑ ""Hamas' gift to Vladimir Putin"". 10 October 2023. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    357. ↑ ""Military intelligence: Russia gives Hamas weapons captured in Ukraine to discredit Kyiv"". 9 October 2023. Archived from the original on 14 October 2023. Retrieved 11 October 2023.
    358. ↑ ""What You Need to Know About the Israel-Hamas Violence"". Foreign Policy. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    359. ↑ ""A massive unprovoked attack on Israel – analysis"". 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    360. ↑ ""Hamas terrorists butcher civilians as stunned Israel suffers '9/11' moment"". 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
    361. ↑ ""Why Hamas's attack will backfire"". 8 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 9 November 2023.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
    362. ↑ ""Hamas's stealth attack will be remembered as Israeli intelligence failure for the ages"". The Guardian. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    363. ↑ ""Israel's failure of imagination on Hamas"". Jewish News Syndicate. 8 October 2023. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    364. ↑ ""How did Israeli intelligence fail to stop major attack from Gaza?"". BBC News. 8 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    365. ↑ ""US officials raise concerns over Israeli intelligence after Hamas attacks"". CNN. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    366. ↑ ""The day that stunned Israel: attacks shake faith in intelligence services"". Financial Times. 7 October 2023. Archived from the original on 7 October 2023. Retrieved 8 October 2023.
    367. ↑ ""How Israel was duped as Hamas planned devastating assault"". Reuters. 9 October 2023. Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 9 October 2023.
    368. ↑ Lubell, Maayan; Al-Mughrabi, Nidal (2023-10-08). "Israel retaliates after Hamas attacks, deaths pass 1,100" (به انگلیسی). Reuters. Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 2023-10-08.
    369. ↑ Pacchiani, Gianluca. "Top Hezbollah official warns US, Israel that fighting may spread". The Times of Israel (به انگلیسی). Archived from the original on 8 October 2023. Retrieved 2023-10-08.
    370. ↑ Hibbert, Cynthia McCormick (2023-10-07). "Hamas attack on Israel is a 'major strategic mistake' for the Palestinian cause, expert says. Will it escalate to war with Iran?". Northeastern Global News (به انگلیسی). Archived from the original on 9 October 2023. Retrieved 2023-10-08.
    371. ↑ حماس چگونه اسرائیل را پیش از حمله ویرانگر فریب داد؟ بایگانی‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine euronews.com
    372. ↑ i24NEWS (2023-10-10). "'It smells of death here': Surveying the scenes of atrocities in Kfar Aza". I24news (به انگلیسی). Retrieved 2023-11-04.
    373. ↑ Tuquero، Loreben. «PolitiFact - Reports of 260 Israeli music fest deaths aren't unsubstantiated. Photos, videos document toll». @politifact (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۴.
    374. ↑ «Israel kibbutz the scene of a Hamas "massacre," first responders say: "The depravity of it is haunting" - CBS News». www.cbsnews.com (به انگلیسی). ۲۰۲۳-۱۰-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۴.
    375. ↑ Norman، Greg (۲۰۲۳-۱۰-۱۲). «Israeli PM's office releases graphic photos purporting to show Hamas 'murdered and burned' babies». Fox News (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۴.
    376. ↑ "Unverified reports of '40 babies beheaded' in Israel-Hamas war inflame social media". NBC News (به انگلیسی). 2023-10-12. Retrieved 2023-11-04.
    377. ↑ Berlinger, Matthew Chance,Richard Allen Greene,Joshua (2023-10-12). "Israeli official says government cannot confirm babies were beheaded in Hamas attack". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2023-11-04.
    378. ↑ ۳۷۸٫۰ ۳۷۸٫۱ Tenbarge, Kat; Chan, Melissa (12 October 2023). "Unverified reports of '40 babies beheaded' in Israel-Hamas war inflame social media". ان‌بی‌سی نیوز. Archived from the original on 12 October 2023. Retrieved 12 October 2023.
    379. ↑ Lee، Georgina (۲۰۲۳-۱۰-۱۱). «FactCheck: what is a war crime and did Hamas commit war crimes in its attack on Israel?». Channel 4 News (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۴.
    380. ↑ Vega، Luis de (۲۰۲۳-۱۰-۱۸). «Uncertainty in Israel over Hamas hostages: 'When they are all back or we can bury them, we will see who is to blame'». EL PAÍS English (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۴.
    381. ↑ Prothero, Mitchell (2023-10-17). "Her Family Survived a Hamas Massacre. But Their Community Might Not". Vice (به انگلیسی). Retrieved 2023-11-04.
    382. ↑ «Survivors of Hamas assault on music fest describe horrors and how they made it out alive». PBS NewsHour (به انگلیسی). ۲۰۲۳-۱۰-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۴.
    383. ↑ «Politics | Oct 14th 2023 Edition». The Economist. شاپا 0013-0613. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۴.
    384. ↑ "'They raped women, killed children': Israelis in India scared, condemn Hamas war". India Today (به انگلیسی). Retrieved 2023-11-04.
    385. ↑ "Exclusive: 'My ex-lover was killed, my friend was raped,' Israeli mom says they are living in terror". Hindustan Times (به انگلیسی). 2023-10-11. Retrieved 2023-11-04.
    386. ↑ ۳۸۶٫۰ ۳۸۶٫۱ ARosenfeld (2023-10-11). "How Biden condemned Hamas for rape before the IDF officially confirmed it happened". The Forward (به انگلیسی). Retrieved 2023-11-04.
    387. ↑ "Israeli images showing Palestinian detainees in underwear spark outrage". Reuters (به انگلیسی). 8 دسامبر 2023.
    388. ↑ www.irna.ir https://www.irna.ir/news/85277693/رئیس-اطلاعات-ارتش-صهیونیستی-شکست-خوردیم. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۴. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
    389. ↑ «نام رژیم صهیونیستی از نقشه شرکت‌های چینی حذف شد - خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency». www.mehrnews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۴.
    390. ↑ "Blinken said planning to visit Israel while ceasefire in effect as part of hostage deal". تایمز آو ایزرائل. 22 November 2023. Archived from the original on 22 November 2023. Retrieved 22 November 2023. Citing two sources familiar with the matter, the report says Blinken is expected to arrive during a several day ceasefire slated to take effect this week as part of a deal that will see Hamas release some 50 children, mothers and other women seized in the terror group’s October 7 onslaught.
    391. ↑ ۳۹۱٫۰ ۳۹۱٫۱ «رومی گونن، امیلی داماری، دورون اشتاینبرخر، سه گروگان پس از ۴۷۱ روز به اسرائیل بازمی‌گردند». تایمز اسرائیل. ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵.
    392. ↑ ۳۹۲٫۰ ۳۹۲٫۱ «نتانیاهو آتش‌بس را موقتی خواند و گفت اسراپیل حق از سرگیری جنگ را حفظ می‌کند». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۵.
    393. ↑ «اوتزما یهودیت قرارداد آتش‌بس را پیروزی ترورسیم خواند و محکوم کرد، از ائتلاف خارج می‌شود». تایمز اسرائیل. ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵.
    394. ↑ ۳۹۴٫۰ ۳۹۴٫۱ ۳۹۴٫۲ «اجرای توافق آتش‌بس؛ حماس اسرائیلی ایرانی‌تبار را به همراه دو گروگان زن دیگر به صلیب سرخ تحویل داد». یورونیوز فارسی. ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵.
    395. ↑ «تصویر سه اسیر زن اسرائیلی تبادل شده در غزه». شرق. ۳۰ دی ۱۴۰۳.
    396. ↑ «اولین گروه از اسیران فلسطینی متشکل از ۹۰ نفر در چهارچوب تبادل اسرا با اسرائیل از زندان عوفر آزاد شدند». تابناک. ۱ بهمن ۱۴۰۳.
    397. ↑ «اسرائیل ۹۰ زندانی زن و کودک فلسطینی را آزاد کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ۱ بهمن ۱۴۰۳.
    398. ↑ «نتانیاهو: در صورت لزوم، به جنگ با غزه بازمی‌گردیم». مشرق. ۲۹ دی ۱۴۰۳.

    پیوند به بیرون

    [ویرایش]
    در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جنگ غزه موجود است.
    • جنگ حماس و اسرائیل در یورونیوز
    • جنگ اسرائیل و غزه در بی‌بی‌سی فارسی
    • ن
    • ب
    • و
    جنگ غزه
    • گاه‌شمار
    • درگیری‌های نظامی
    نبردها
    • حمله ۷ اکتبر به رهبری حماس به اسرائیل
      • نبرد رعیم
      • نبرد سدروت
      • نبرد سوفا
      • نبرد زیکیم
    • حمله اسرائیل به نوار غزه
    • درگیری اسرائیل و حزب‌الله (۲۰۲۳–۲۰۲۴)
    • هجوم جنین
    • حمله اسرائیل به کرانه باختری در طول جنگ غزه
    • طمون و قباطیه
    کشتارها
    • جشنواره موسیقی رعیم
    • شانی لوک
    • نتیو هاآسارا
    • بئری
    • عین هشلوشا
    • هولیت
    • کفار عزه
    • کیسوفیم
    • نهال اوز
    • نیر اوز
    • نیریم
    • حمله ۷ اکتبر به رهبری حماس به اسرائیل
    حملات
    • حملات هوایی بازار جبالیا
    • حمله هوایی به اردوگاه پناهندگان الشاطی
    • حمله هوایی برج حججی
    • حمله به فلسطینیان در حال تخلیه غزه
    • حمله هوایی مدرسه اونروا
    • انفجار بیمارستان الاهلی عرب
    • حمله هوایی کلیسای سنت پورفیریوس
    • حمله هوایی ایرز
    • حمله هوایی به مسجد الانصار
    مباحث عمومی
    • گروگان‌گیری‌ها
      • شانی لوک
    • محاصره ۲۰۲۳ نوار غزه توسط اسرائیل
    • حملات موشکی فلسطینی‌ها به اسرائیل
    • درگیری اسرائیل و غزه
    • جنگ نیابتی ایران و اسرائیل
    • آتش‌بس
    • خشونت جنسی و جنسیتی
    اثرات
    • کابینه جنگی اسرائیل
    • واکنش‌های بین‌المللی
      • بازدید رهبران از اسرائیل
      • کنفرانس سران کشورهای اسلامی
    • پوشش رسانه ای
      • اطلاعات غلط
    • اعتراضات جنگ اسرائیل-حماس
    • بازداشت‌های دسته‌جمعی
    • جنایات ناشی از نفرت
      • قتل وادع الفیومه
    • یهودستیزی
    • تخلیه‌ها
      • عملیات آجی
      • تخلیه شمال غزه
    • جنایات جنگی در جنگ غزه
    • آفریقای جنوبی در برابر اسرائیل
    تلفات
    نیروهای امنیتی
    اسرائیل
    • الیم عبدالله
    • جایار داویدوف
    • الی گینزبرگ
    • یصهار پلد
    • روی لوی
    • یوناتان اشتاینبرگ
    شهروندان
    اسرائیل
    • لیور آسولین
    • کیم دامتی
    • اوفیر لیبشتاین
    • روی ایدن
    • یاهاو وینر
    حماس
    • عبدالفتاح دخان
    • علی قاضی
    • بلال القدره
    • مراد ابومراد
    • عمر درغمه
    • اسامه مزینی
    • ایمن نوفل
    • جهاد محسن
    • جمیله شنطی
    کمیته‌های مقاومت مردمی
    • کمیته‌های مقاومت مردمی
    شهروندان
    فلسطین
    • عمر فروانا
    • هبه ابو ندا
    • ابراهیم الاسطل
    • یزن الکفارنه
    لبنانی‌ها
    • عصام عبدالله
    روزنامه‌نگاران
    • خشونت
    • کشته‌شدگان
    • انس الشریف
    • صالح الجعفراوی
    افراد مرتبط
    • امیر تیبون
    • اینبال رابین لیبرمن
    • نمرود آلونی
    • ویویان سیلور
    • وائل الدهدوح
    • رده
    • ن
    • ب
    • و
    درگیری فلسطین و اسرائیل
    شرکت‌کنندگان
    اسرائیل
    • نیروهای دفاعی اسرائیل
    • پلیس اسرائیل
    • موساد
    • شاباک
    فلسطینی‌ها
    اصلی
    • تشکیلات خودگردان فلسطین
    • سازمان آزادی‌بخش فلسطین
    • فتح
    • حماس
    طرف‌های دیگر
    • گردان‌های شهدای الاقصی
    • جبهه دموکراتیک برای آزادی فلسطین
    • جبهه آزادی‌بخش فلسطین
    • جهاد اسلامی فلسطین
    • جبهه نبرد خلق فلسطین
    • جبهه خلق برای آزادی فلسطین
    • جبهه خلق برای آزادی فلسطین – فرماندهی کل
    • کمیته‌های مقاومت مردمی
    گروه‌های دیگر
    • اتحادیه عرب
    • حزب‌الله لبنان
    شخصیت‌ها
    اسرائیلی‌ها
    • موشه آرنس
    • Ami Ayalon
    • ایهود باراک
    • مناخم بگین
    • مئیر داگان
    • موشه دایان
    • Avi Dichter
    • Yuval Diskin
    • داوید بن گوریون
    • افراییم هالوی
    • دان حالوتس
    • تسیپی لیونی
    • گلدا مئیر
    • شائول موفاز
    • اسحاق مردخای
    • بنیامین نتانیاهو
    • ایهود اولمرت
    • شیمون پرز
    • Yaakov Peri
    • اسحاق رابین
    • Amnon Lipkin-Shahak
    • اسحاق شامیر
    • آریل شارون
    • شبتای شاویت
    • موشه یعلون
    • دانی یاتوم
    • زوی زمیر
    فلسطینی‌ها
    • ابوعباس
    • محمود عباس
    • موسی عرفات
    • یاسر عرفات
    • یحیی عیاش
    • مروان برغوثی
    • محمد دحلان
    • محمد ضیف
    • جورج حبش
    • ودیع حداد
    • اسماعیل هنیه
    • نایف حواتمه
    • محمد امین الحسینی
    • Ghazi Jabali
    • احمد جبرئیل
    • خلیل الوزیر
    • صلاح خلف
    • لیلا خالد
    • Sheikh Khalil
    • خالد مشعل
    • زهیر محسن
    • ابوعلی مصطفی
    • ابونضال
    • عزالدین قسام
    • Jibril Rajoub
    • عبدالعزیز رنتیسی
    • Ali Hassan Salameh
    • صلاح شحاده
    • رمضان شلح
    • فتحی شقاقی
    • احلام تمیمی
    • احمد یاسین
    • زیاد نخاله
    گاهشمار
    پس‌زمینه
    ۱۹۲۰–۱۹۴۸
    • قیمومت بریتانیا بر فلسطین (intercommunal conflict)
    • ۱۹۲۰
      • قیام ۱۹۲۰ جشنواره حضرت موسی
      • Battle of Tel Hai
    • ۱۹۲۱ Jaffa riots
    • ۱۹۲۹ Palestine riots
      • Hebron massacre
      • Safed massacre
    • ۱۹۳۶–۳۹ Arab revolt
    • 1944–47 شورش یهودیان در فلسطین
    • ۱۹۴۷–۴۸ جنگ داخلی در فلسطین تحت قیمومت بریتانیا (۱۹۴۸–۱۹۴۷)
    ۱۹۴۸–۱۹۷۰
    • ۱۹۴۸ جنگ عرب‌ها و اسرائیل
      • کشتارهای جنگ
    • ۱۹۴۸–اکنون فدائیان فلسطینی
      • ۱۹۵۱–۱۹۶۷ حملاتagainst Israeli civilians
      • دهه ۱۹۵۰–دهه ۱۹۶۰ IDF reprisal operations
    • ۱۹۵۳ کشتار قبیه
    • ۱۹۵۶ کفرقاسم / کشتار خان‌یونس / Rafah massacres
    • ۱۹۶۷ جنگ شش‌روزه
    • ۱۹۶۷–۷۰ جنگ فرسایش‌زا
      • ۱۹۶۸ نبرد کرامه
    مقاومت فلسطین در جنوب لبنان
    ۱۹۶۸–۱۹۸۲
    • ۱۹۷۰ Avivim school bus massacre
    • ۱۹۷۲ Sabena Flight 571 / واقعه المپیک مونیخ / عملیات "خشم خدا" (۱۹۷۳ بحران لیلهامر)
    • ۱۹۷۴ Kiryat Shmona massacre / Ma'alot massacre
    • ۱۹۷۵ Savoy Hotel Attack
    • ۱۹۷۶ عملیات "اِنتِبه"
    • ۱۹۷۸ Coastal Road massacre / South Lebanon conflict
    • ۱۹۸۰ Misgav Am hostage crisis
    ۱۹۷۳–۱۹۸۷
    • ۱۹۷۳ جنگ یوم کیپور
    • ۱۹۷۵ بمب‌گذاری‌های خیابان بن یهودا
    • ۱۹۸۲ جنگ لبنان
      • Siege of Beirut
    • ۱۹۸۴ Bus 300 affair
    • ۱۹۸۵ Achille Lauro hijacking / عملیات پای چوبین
    • ۱۹۸۷ Night of the Gliders
    انتفاضه اول
    ۱۹۸۷–۱۹۹۱
    • ۱۹۸۸ خلیل الوزیر
    • ۱۹۸۹ Bus 405 attack
    • ۱۹۹۰ Temple Mount riots
    • دهه ۱۹۹۰ Palestinian suicide attacks
    • ۱۹۹۴ قتل‌عام مسجد الخلیل
    انتفاضه دوم
    ۲۰۰۰–۲۰۰۵
    • حملات موشکی فلسطینی‌ها به اسرائیل
      • فهرست
    • Palestinian suicide attacks
    • Israeli assassinations
    • ۲۰۰۰ وقایع اکتبر
    • ۲۰۰۱ Santorini
    • ۲۰۰۲ عملیات کشتی نوح / عملیات دیوار دفاعی / نبرد جنین / Battle of Nablus / Operation "Determined Path"
    • ۲۰۰۳ Abu Hasan / حمله هوایی عین الصاحب
    • ۲۰۰۴ Operation "Rainbow" / Beit Hanoun raid / Operation "Days of Penitence"
    ۲۰۰۶–اکنون
    • ۲۰۰۶ Operation "Bringing Home the Goods"
    • ۲۰۰۸ Mercaz HaRav / حمله انتحاری در اورشلیم (۲۰۰۸)
    • ۲۰۰۹ Temple Mount riots
    • ۲۰۱۰ Palestinian militancy campaign
    • ۲۰۱۵ Israeli–Palestinian conflict (2015–2016)
    • ۲۰۱۷ Temple Mount crisis
    درگیری اسرائیل و غزه
    ۲۰۰۶–اکنون
    • ۲۰۰۶ Gaza beach explosion / Gaza cross-border raid / Operation "Summer Rains" / Operation "Autumn Clouds" / کشتار بیت حانون
    • ۲۰۰۸ Gaza–Egypt border breach / عملیات زمستان داغ
    • ۲۰۰۸–۰۹ جنگ غزه
    • ۲۰۱۰ حمله اسرائیل به کاروان کمک‌رسانی غزه
    • ۲۰۱۲ جنگ مارس ۲۰۱۲ اسراییل و غزه / عملیات ستون دفاعی
    • ۲۰۱۴ نبرد ۲۰۱۴ اسرائیل و غزه
    • ۲۰۱۵ Freedom Flotilla III
    دیپلماسی
    گاهشمار
    ۱۹۴۸–۱۹۹۱
    • ۱۹۴۸ نکبت فلسطین
      • محل‌های عربی سکنه‌زدایی‌شده
    • ۱۹۴۹ Lausanne Conference
    • ۱۹۶۷–اکنون شهرک‌های اسرائیلی
      • خشونت شهرک‌نشینان اسرائیلی
      • international law
    دهه ۱۹۹۰
    • ۱۹۹۱ کنفرانس ۱۹۹۱ مادرید
    • ۱۹۹۳/۹۵ پیمان‌های اسلو
    • ۱۹۹۴ Protocol on Economic Relations (Paris Protocol)
    • ۱۹۹۴ Gaza–Jericho Agreement
    • ۱۹۹۴–اکنون US security assistance to PNA
    • ۱۹۹۷ Hebron Agreement
    • ۱۹۹۸ Wye River Memorandum
    • ۱۹۹۹ Sharm el-Sheikh Memorandum
    دهه ۲۰۰۰
    • ۲۰۰۰ نشست ۲۰۰۰ کمپ دیوید / Clinton Parameters
    • ۲۰۰۱ Taba Summit
    • ۲۰۰۲ گروه چهار خاورمیانه
    • ۲۰۰۳ نقشه راه
    • ۲۰۰۵ خروج اسرائیل از نوار غزه
    • ۲۰۰۵ Agreement on Movement and Access
    • ۲۰۰۶ Valley of Peace initiative
    • ۲۰۰۷ کنفرانس آناپولیس
    • ۲۰۰۹ مناقشه اسرائیل آفتونبلادت
    دهه ۲۰۱۰
    • ۲۰۱۰–۱۱ Israeli–Palestinian peace talks
    • ۲۰۱۱ اسناد فلسطین
    • ۲۰۱۳–۱۴ Israeli–Palestinian peace talks
    سازمان ملل
    • ۱۹۴۷ طرح سازمان ملل برای تقسیم فلسطین
    • ۱۹۴۸ UN Resolution 194
    • ۱۹۶۷ قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت
    • پرونده‌های دیوان بین‌المللی دادگستری
      • ۲۰۰۴ ساخت دیوار
      • ۲۰۲۳–اکنون پرونده نسل‌کشی آفریقای جنوبی علیه اسرائیل
      • ۲۰۲۴ نیکاراگوآ در برابر آلمان
      • ۲۰۲۳–۲۰۲۴ پرونده دیوان بین‌المللی دادگستری دربارهٔ اشغال سرزمین‌های فلسطینی به دست اسرائیل
    • ن
    • ب
    • و
    نبرد ۲۰۰۷-۲۰۰۸ غزه
    وقایع خاص بر پایه سال
    ۲۰۰۴
    • 2004 Operation "Rainbow" / Beit Hanoun raid / Operation "Days of Penitence"
    ۲۰۰۵
    • 2005 Israeli disengagement plan
    ۲۰۰۶
    • Jun Gaza beach explosion / Gaza cross-border raid
    • Jun–Nov Operation "Summer Rains"
    • Oct–Nov Operation "Autumn Clouds"
    • Nov کشتار بیت حانون (۲۰۰۶)
    ۲۰۰۸
    • Jan–Feb Gaza–Egypt border breach
    • Feb–Mar عملیات زمستان داغ
    • Apr Beit Hanoun incident
    • Jun–Dec Israel–Hamas ceasefire
    • Dec–Jan جنگ غزه ۲۰۰۸–۲۰۰۹ میلادی
    ۲۰۰۹
    • Dec–Jan جنگ غزه ۲۰۰۸–۲۰۰۹ میلادی
    • Israeli attacks
    ۲۰۱۰
    • May حمله اسرائیل به کاروان کمک‌رسانی غزه
    ۲۰۱۲
    • Mar Gaza–Israel clashes
    • Nov عملیات ستون دفاعی
    ۲۰۱۴
    Jul نبرد ۲۰۱۴ اسرائیل و غزه
    حملات راکتی فلسطینی در اسرائیل
    • 2002–06
    • 2007
    • 2008
    • 2009
    • 2010
    • 2011
    • 2012
    • 2013
    • 2014
    • 2015
    • 2016
    • منازعه فلسطین-اسراییل
    • Israel–Gaza barrier
    • Hamas Government in Gaza
    • محاصره نوار غزه
    • ن
    • ب
    • و
    جنگ نیابتی ایران و اسرائیل
    پیش‌زمینه
    • انقلاب ۱۳۵۷
    • جنگ ایران و عراق
    • دستگیری و محاکمه ۱۳۷۷ یهودیان
    درگیری ۱۴۰۳ ایران و اسرائیل
    • حمله هوایی به کنسولگری ایران در دمشق
    • توقیف کشتی ام‌اس‌سی آریس توسط ایران
    • حملات ایران
      • فروردین
      • مهر
    • حملات اسرائیل
      • فروردین
      • آبان
    • ترور اسماعیل هنیه
    جنگ ایران و اسرائیل
    • پیش‌زمینه
    • تلفات
    • آتش‌بس جنگ ایران و اسرائیل
    • تأثیر اقتصادی
    • فهرست حملات
      • عملیات طلوع شیران
      • عملیات وعده صادق ۳
      • عملیات عروسی سرخ
      • عملیات چکش نیمه‌شب
      • عملیات بشارت فتح
    • آرایش نبرد
    • واکنش‌ها به جنگ ایران و اسرائیل
    درگیری حزب‌الله و اسرائیل
    • درگیری اسرائیل و لبنان
      • درگیری جنوب لبنان
      • ربوده شدن چهار ایرانی در لبنان
      • حمله ۱۹۹۲ به سفارت اسرائیل در بوئنوس آیرس
      • بمب‌گذاری آمیا
    • درگیری ۲۰۰۰–۲۰۰۶ کشتزارهای شبعا
      • حمله فرامرزی ۲۰۰۰ حزب‌الله
      • حمله فرامرزی ۲۰۰۵ حزب‌الله
    • جنگ ۲۰۰۶ اسرائیل و لبنان
      • حمله فرامرزی ۲۰۰۶ حزب‌الله
    • تبادل زندانی ۲۰۰۸ اسرائیل و حزب‌الله
    • توطئه ۲۰۰۹ حزب‌الله در مصر
    • ماجرای فرنکاپ
    • حادثه ژانویه ۲۰۱۵ مزارع شبعا
    • عملیات سپر شمال
    • سقوط پهپاد ۲۰۱۹ بیروت
    • گلوله‌باران‌های ۲۰۲۳ اسرائیل و لبنان
    • درگیری اسرائیل و حزب‌الله (۲۰۲۳–اکنون)
    • حمله‌های پرتابه‌ای از لبنان
    درگیری فلسطین و اسرائیل
    • عملیات کشتی نوح
    • ماجرای ویکتوریا
    • عملیات افشای کامل
    درگیری اسرائیل و غزه
    • جنگ غزه (۲۰۰۸–۲۰۰۹)
    • جنگ ۲۰۱۴ غزه
    • درگیری‌های مه ۲۰۲۳ اسرائیل و غزه
    • جنگ غزه
      • ترور اسماعیل هنیه
    جنگ داخلی سوریه
    • حمله هوایی ژانویه ۲۰۱۳ ریف دمشق
    • حمله‌های هوایی مه ۲۰۲۳ ریف دمشق
    • حمله هوایی دسامبر ۲۰۱۴ ریف دمشق
    • حادثه ژانویه ۲۰۱۵ مزرعه امل
    • حادثه آوریل ۲۰۱۵ قلمون
    • حادثه مارس ۲۰۱۷ اسرائیل–سوریه
    • حادثه فوریه ۲۰۱۸ اسرائیل-سوریه
    • عملیات خانه پوشالی
    • حمله‌های موشکی سپتامبر ۲۰۱۸ سوریه
    • حمله‌های موشکی اوت ۲۰۱۹ سوریه
    • حمله‌های موشکی نوامبر ۲۰۱۹ سوریه
    • حمله‌های هوایی ژانویه ۲۰۲۱ سوریه
    • درگیری ایران و اسرائیل در طول جنگ داخلی سوریه
    • حمله‌های هوایی ۲۰۲۳ دمشق
    • حمله هوایی به کنسولگری ایران در دمشق
    • حوادث خط آتش‌بس اسرائیل و سوریه در طول جنگ داخلی سوریه
    • مداخله حزب‌الله
    حوادث بین‌المللی
    • عملیات باغ میوه
    • حمله هوایی سودان ۲۰۰۹
    • توطئه ترور عادل الجبیر
    • حمله‌های ۲۰۱۲ به دیپلمات‌های اسرائیلی
      • بمب‌گذاری‌های بانکوک ۲۰۱۲
    • طرح تروریستی قبرس در ۲۰۱۲
    • بمب‌گذاری اتوبوس ۲۰۱۲ بورگاس
    • انفجار کارخانه مهمات‌سازی یرموک
    • حمله‌های هوایی ۲۰۱۹ اسرائیل در عراق
    • حملات راکتی ۲۰۲۲ اربیل
    • توطئه ترور ۲۰۲۲ استانبول
    • حملات موشکی ۲۰۲۴ ایران در عراق و سوریه
    برنامه هسته‌ای ایران
    • ترور شخصیت‌های هسته‌ای ایران
      • اردشیر حسین‌پور
      • مسعود علی‌محمدی
      • مجید شهریاری
      • فریدون عباسی
      • مصطفی احمدی روشن
      • محمدمهدی طهرانچی
      • عبدالحمید مینوچهر
      • احمدرضا ذوالفقاری
      • سید امیرحسین فقهی
      • اکبر مطلبی‌زاده
      • علی بکایی کریمی
      • منصور عسگری
      • سعید برجی
      • علی باکویی
      • سید ایثار طباطبایی قمشه
      • سید محمدرضا صدیقی صابر
    • پروژه آماد
    • انفجار بیدگنه
    • استاکس‌نت
    • آتش‌سوزی‌ها و انفجارهای ایران در ۲۰۲۰
    • حادثه ۱۴۰۰ نطنز
    • حمله پهپادی به تأسیسات نظامی در اصفهان
    • نفوذ موساد به آرشیو هسته‌ای ایران
    مرتبط
    • روسیه و جنگ نیابتی ایران و اسرائیل
      • روابط حماس و روسیه
    • درگیری نیابتی ایران و عربستان سعودی
    • احمدرضا جلالی
    • محور مقاومت
      • تأمین مالی محور مقاومت
    • اتحاد عربی–اسرائیلی
    • پیمان ابراهیم
    • اجلاس ۲۰۱۹ ورشو
    • سازمان مجاهدین خلق ایران
    • شیطان کوچک
    • محمود احمدی‌نژاد و اسرائیل
    • مخالفت با حمله نظامی به ایران
    • جمهوری اسلامی ایران و پرونده‌های تروریسم دولتی
      • حمایت جمهوری اسلامی ایران از حماس
    • اسرائیل و حمایت دولتی از تروریسم
    • روز قدس
    • زندانی ایکس ۲
    • تهران
    رده
    • ن
    • ب
    • و
    جنگ‌های اسرائیل
    • جنگ ۱۹۴۸ اعراب و اسرائیل (۱۹۴۸–۱۹۴۹)
    • عملیات‌های تلافی‌جویانه (۱۹۵۱–۱۹۵۶)
    • بحران سوئز (۱۹۵۶)
    • جنگ بر سر آب (۱۹۶۴–۱۹۶۷)
    • جنگ شش‌روزه (۱۹۶۷)
    • جنگ فرسایشی (۱۹۶۷–۱۹۷۰)
    • جنگ یوم کیپور (۱۹۷۳)
    • درگیری ۱۹۷۸ جنوب لبنان (۱۹۷۸)
    • جنگ ۱۹۸۲ لبنان/جنگ نخست لبنان (۱۹۸۲)
    • درگیری جنوب لبنان (۱۹۸۲–۲۰۰۰)
    • انتفاضه اول (۱۹۸۷–۱۹۹۳)
    • انتفاضه دوم (۲۰۰۰–۲۰۰۵)
    • جنگ ۲۰۰۶ اسرائیل و لبنان (۲۰۰۶)
    • جنگ غزه (۲۰۰۸–۲۰۰۹)
    • جنگ ۲۰۱۲ غزه (۲۰۱۲)
    • جنگ ۲۰۱۴ غزه (۲۰۱۴)
    • بحران ۲۰۲۱ اسرائیل و فلسطین (۲۰۲۱)
    • جنگ غزه (۲۰۲۳–تاکنون)
    • جنگ ایران و اسرائیل (۲۰۲۵)
    درگاه‌ها:
    فلسطین
    اسرائیل
    ایران
    داده‌های کتابخانه‌ای: کتابخانه‌های ملی ویرایش در ویکی‌داده
    • فرانسه (داده‌ها)
    • اسرائیل
    • لتونی
    • جمهوری چک
    برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جنگ_غزه&oldid=42921369»
    رده‌ها:
    • جنگ غزه
    • اسرائیل در ۲۰۲۳ (میلادی)
    • اسرائیل در ۲۰۲۴ (میلادی)
    • جنگ نیابتی ایران و اسرائیل
    • جنگ‌های اسرائیل
    • جنگ‌های ایران
    • جنگ‌های حزب‌الله لبنان
    • جنگ‌های یمن
    • حوثی‌ها
    • درگیری اسرائیل و غزه
    • درگیری‌ها در ۲۰۲۳ (میلادی)
    • درگیری‌ها در ۲۰۲۴ (میلادی)
    • درگیری‌ها در ۲۰۲۵ (میلادی)
    • رویدادهای آوریل ۲۰۲۴ در اسرائیل
    • فلسطین در ۲۰۲۳ (میلادی)
    رده‌های پنهان:
    • مقاله‌های نیازمند به‌روزرسانی
    • همه مقاله‌های نیازمند به‌روزرسانی ویکی‌پدیا
    • صفحه‌های دارای خطا در ارجاع
    • صفحه‌های دارای خطاهای اسکریپتی
    • یادکردهای دارای منبع به زبان عربی
    • یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی
    • پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت
    • صفحه‌های با یادکرد خراب (فقدان منبع)
    • صفحات دارای نام ارجاع تکراری
    • یادکردهای دارای منبع به زبان عبری
    • نگهداری CS1: url-status
    • صفحه‌های دارای ارجاع با پارامتر پشتیبانی‌نشده
    • صفحه‌های دارای یادکرد بدون عنوان یادکرد
    • صفحه‌های دارای ارجاعی که پیوند اینترنتی‌شان برهنه است
    • نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته
    • یادکردهای دارای منبع به زبان فرانسوی
    • صفحه‌هایی که از یادکرد وب با وضعیت پیوند نامعلوم استفاده می‌کنند
    • یادکردهای دارای منبع به زبان اسپانیایی
    • یادکردهای دارای منبع به زبان پرتغالی
    • یادکردهای دارای منبع به زبان آلمانی
    • یادکردهای دارای منبع به زبان لیتوانیایی
    • یادکردهای دارای منبع به زبان ترکی استانبولی
    • یادکردهای دارای منبع به زبان دانمارکی
    • یادکردهای دارای منبع به زبان ایتالیایی
    • خطاهای یادکرد: مقدار پارامتر نامعتبر
    • یادکردهای دارای عنوان به خط زبان‌های خارجی
    • نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی
    • صفحات ویکی‌پدیا با الگوهای محافظت نادرست
    • مقاله‌های دارای واژگان به زبان عربی
    • مقاله‌های دارای واژگان به زبان عبری
    • همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع
    • پیوند رده انبار از ویکی‌داده
    • مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF
    • مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U
    • مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB
    • مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC

    • indonesia
    • Polski
    • العربية
    • Deutsch
    • English
    • Español
    • Français
    • Italiano
    • مصرى
    • Nederlands
    • 日本語
    • Português
    • Sinugboanong Binisaya
    • Svenska
    • країнська
    • Tiếng Việt
    • Winaray
    • 文
    • Русский
    Sunting pranala
    Pusat Layanan

    UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
    Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
    Phone: (0721) 702022
    Email: pmb@teknokrat.ac.id