خداداد میرزا فرمانفرمائیان | |
---|---|
زادهٔ | ۱۸ اردیبهشت ۱۳۰۷ تهران |
درگذشت | ۲۵ آذر ۱۳۹۴ ۱۶ دسامبر ۲۰۱۵ (۸۷ سال) لندن |
ملیت | ایرانی |
محل تحصیل | دانشگاه کلرادو دانشگاه استنفورد |
پیشه(ها) | اقتصاددان، استاد دانشگاه |
شناختهشده برای | سازمان برنامه و بودجه ایران ریاست بانک مرکزی ایران[۱] |
همسر | جوانا[۲] |
فرزندان | ۳
نوه ها اهورا فرزاد شریف |
والدین | عبدالحسین میرزا فرمانفرما (پدر) |
خویشاوندان | محمد مصدق مریم فیروز عبدالعزیز فرمانفرمائیان |
خداداد فرمانفرمائیان (زاده ۱۸ اردیبهشت ۱۳۰۷ – درگذشته ۲۵ آذر ۱۳۹۴) از خانواده فرمانفرمائیان، اقتصاددان و رئیس پیشین بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه ایران بود. وی همچنین سابقه عضویت در شورای عالی پول و اعتبار، شورای عالی اقتصاد و ریاست هیئت مدیره بانک صنایع را در کارنامه داشت. فرمانفرمائیان در زمان مسئولیت، نقش مهمی در ایجاد و بهبود ساختار برنامهریزی و مفهوم آن در ایران ایفا کرد.[۳]
زندگی
خداداد میرزا فرمانفرمائیان در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۰۷ در تهران متولد شد. وی هفدهمین پسر عبدالحسین میرزا فرمانفرما و همسرش همدم خانم بود. ابتدا به مدرسه تربیت فرستاده شد ولی پس از تعطیلی این مدرسه به اتهام ارتباط با بهائیت، در مدرسه شاپور ادامه تحصیل داد. خداداد دوران دبیرستان را ابتدا در دبیرستان ایرانشهر و سپس دبیرستان البرز مشغول تحصیل بود که به بیروت فرستاده شد و آنجا در کالج وابسته به دانشگاه آمریکایی بیروت توانست دیپلم خود را بگیرد.[۴]
پس از پایان جنگ دوم جهانی او توانست برای رفتن به انگلستان ویزا بگیرد و در آنجا به یک آموزشگاه راهنما ثبت نام کند تا اورا برای کسب نمرهٔ الف درآزمونهای تعیین سطح و ورود به دانشگاه لندن آماده کند. ولی پس از تلاشی ناموفق برای ورود به دانشگاههای بریتانیا، به فکر ترک انگلستان و عزیمت به ایالات متحده افتاد، چون درلندن هنوزدر سالهای پساجنگ، یعنی ۱۹۴۶-۴۷، غذا جیرهبندی بود تا جائی که خواهرش -که در آن هنگام همسر سفیر ایران در انگلیس بود- معمولاً ازاو خرجی زیادی میگرفت تا بتواند هفتهای یک وعده غذایی خوبی برایش فراهم نماید. به گفته او: «به طور کلی قوت غالبمان نشاسته، سیبزمینی، نان و امثالهم بود و بسیار کم پروتئین میخوردیم.»
فرمانفرمائیان در سال ۱۹۴۷ (۱۳۲۵ ه.ش) به آمریکا رفت و در شهر گریلی، کلرادو و در دانشکده علوم تربیتی کلرادو مشغول به تحصیل شد. در همان شهر بود که با جوانا آشنا شد و پس از مدت کوتاهی با وی ازدواج کرد. محیط کوچک دانشکده به مذاق خداداد فرمانفرمائیان خوش نمیآمد و علاقهمند بود که دانشگاهی با استانداردهای بالاتر و بزرگتر را تجربه کند، از همین روی به دانشگاه استنفورد رفت. در استنفورد توانست مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشدش را اخذ کند و دخترش تانیا نیز در همین شهر متولد شد.
پس از تمام شدن دروس دوره دکترا در دانشگاه کلرادو، برای تدریس به دانشگاه براون رفت و دو سال در آنجا درس داد. در پاییز ۱۹۵۷ و پس از آنکه مدتی را به عنوان پژوهشگر با دانشگاه هاروارد همکاری کرد، به عنوان استاد در دانشگاه پرینستون مشغول به تدریس شد.[۵]
خداداد فرمانفرمائیان به دعوت و اصرار ابوالحسن ابتهاج که قصد داشت دفتر اقتصادی سازمان برنامه را راهاندازی کند به ایران بازگشت و ریاست دفتر اقتصادی را بر عهده گرفت.[۶] وی بعدها به ریاست بانک مرکزی ایران و سازمان برنامه و بودجه ایران رسید و نقش مهمی در تدوین برنامههای سوم و پنجم توسعه ایران در زمان پهلوی داشت. پس از استعفا از ریاست سازمان برنامه و بودجه به علت اختلاف با هویدا، رئیس هیئت مدیره بانک صنایع شد و تا زمان انقلاب ۱۳۵۷ در این سمت بود.[۷]
درگذشت
او در چهارشنبه ۲۵ آذر ۱۳۹۴ در لندن درگذشت.[۸]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «رؤسای کل پیشین بانک مرکزی». وبگاه بانک مرکزی. بایگانیشده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵.
- ↑ «خداداد فرمانفرمائیان درگذشت». کیهان لندن. ۲۵ آذر ۱۳۹۴. بایگانیشده از اصلی در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۵.
- ↑ «خاندان فرمانفرماییان». پژوهشکده باقرالعلوم. ۲۶ آذر ۱۳۹۴.
- ↑ "Iranian Oral History Project" (به انگلیسی). مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد. Retrieved 17 December 2015.
- ↑ «گفتگوی منتشرنشده با خداداد فرمانفرماییان». تارنمای تاریخ ایرانی.
- ↑ Abolhassan Ebtehaj; ابوالحسن ابتهاج (1 June 2010). خاطرات ابوالحسن ابتهاج: The Memoirs of Abolhassan Ebtehaj. Ketab.com. pp. 352–. ISBN 978-1-59584-256-5.
- ↑ «تاریخ شفاهی ایران، مجموعه توسعه و عمران ایران، بخش دوم خداداد فرمانفرمائیان». بنیاد مطالعات ایرانیان. دریافتشده در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۵.
- ↑ «خداداد فرمانفرماییان، رئیس پیشین بانک مرکزی ایران درگذشت». بیبیسی فارسی. ۲۵ آذر ۱۳۹۴. دریافتشده در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۵.
منابع

- Khodadad Farmanfarmaian Transcripts. Harvard IOHP. 10 November 1982. Retrieved 16 December 2015.
- اهالی تهران
- ایرانیهای مهاجرتکرده به بریتانیا
- تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در بریتانیا
- خاندان فیروز-فرمانفرمائیان
- دانشآموختگان دانشگاه استنفورد
- دانشآموختگان دانشگاه کلرادو در بولدر
- دانشآموختگان دانشگاه هاروارد
- دانشآموختگان دبیرستان البرز
- درگذشتگان ۱۳۹۴
- درگذشتگان ۲۰۱۵ (میلادی)
- دور از وطنهای اهل ایران در بریتانیا
- رئیسان کل بانک مرکزی ایران
- زادگان ۱۳۰۷
- زادگان ۱۹۲۸ (میلادی)
- شاهزادگان قاجار
- شهروندان بریتانیا از طریق تغییر تابعیت
- مصاحبهشوندگان پروژه تاریخ شفاهی ایران
- وزیران مشاور و رئیسان سازمان برنامه و بودجه ایران