Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  2. Weltenzyklopädie
  3. جنگ شش‌روزه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
جنگ شش‌روزه - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
جنگ شش‌روزه
بخشی از درگیری اسرائیل و اعراب

در جهت عقربه‌های ساعت از بالا: تانک‌های تیپ ۱۴ در حال پیشروی در محور اَرگَمان در صحرای سینا (جنوبی ابوعقیله)، سربازان واحد پیاده‌نظام چترباز در دیوار غربی، یک هواپیمای سبک شناسایی اسرائیلی در حال پرواز بر فراز واحدهای اسرائیلی در بلندی‌های جولان، دو هواپیمای ترابری ایلیوشین ۱۴ مصری که در عملیات موکِد روی زمین نابود شدند، نیروهای ارتش اسرائیل در حال ورود به شهر قدیمی اورشلیم از طریق دروازه شیرها، اسحاق رابین، موشه دایان و اوزی نارکیس در حال ورود به شهر قدیمی اورشلیم پس از تسخیر آن.
تاریخ۵ – ۱۰ ژوئن ۱۹۶۷
موقعیت
خاورمیانه
نتایج پیروزی اسرائیل
تغییرات
قلمرو		 اسرائیل نوار غزه و شبه‌جزیره سینا از مصر و کرانه باختری رود اردن و اورشلیم شرقی از اردن و بلندی‌های جولان از سوریه را به تصرف درآورد.
طرف‌های درگیر
 اسرائیل

 مصر
سوریه سوریه
 اردن

درگیری جزئی:
 عراق
 لبنان (حمله هوایی در ۵ ژوئن)
فرماندهان و رهبران
اسحاق رابین
موشه دایان
اوزی نرکیس
تال اسرائیل
آریل شارون		 جمال عبدالناصر
حافظ اسد
عبدالحکیم عامر
عبدالمنیم رایاد
زید بن شاکر
قوا
۵۰۰۰۰ سرباز
(۲۶۴۰۰۰ سرباز ذخیره)،
۳۰۰ هواپیمای نظامی
۸۰۰ تانک		 ۲۸۰۰۰۰ سرباز
(۱۵۰۰۰۰ سرباز مصری،
۷۵۰۰۰ سرباز سوریه،
۵۵۰۰۰ سرباز اردنی)،
۹۵۷ هواپیمای نظامی
۲۵۰۴ تانک
تلفات و خسارات
۷۷۹ جان‌باخته
۲۵۶۳ زخمی
۱۵ اسیر
نابودی ۴۶ هواپیما		 ۲۱۰۰۰ جان‌باخته
۴۵۰۰۰ زخمی
۶۰۰۰ اسیر
نابودی بیش از ۴۴۲ هواپیما
و به غنیمت درآمدن صدها تانک

جنگ شش‌روزه، جنگی کوتاه از ۵ تا ۱۰ ژوئن ۱۹۶۷ و سومین جنگ میان اسرائیل و کشورهای عربی شامل مصر، سوریه، اردن و عراق بود که با پیروزی اسرائیل و اشغال شبه‌جزیره سینا، نوار غزه، کرانه باختری از جمله اورشلیم شرقی و بلندی‌های جولان، به پایان رسید. این جنگ، نقطه اوج بحرانی بود که از ۱۵ مه تا ۱۲ ژوئن ۱۹۶۷ به درازا کشید.[۱]

این جنگ با حمله هوایی ناگهانی اسرائیل به پایگاه‌های هوایی مصر در ۵ ژوئن ۱۹۶۷ آغاز شد و کشورهای عربی همچون عراق، عربستان سعودی، تونس، سودان، مراکش، الجزایر، لیبی و کویت نیز به اسرائیل اعلام جنگ داده و با اعزام نیروهای کمکی به یاری اردن، مصر و سوریه شتافتند. این جنگ کوتاه با آتش‌بس و میانجیگری سازمان ملل به پایان رسید اما نتایج این جنگ در ساخت ژئوپلیتیک خاورمیانه اثرگذار بوده است.[۲][۳]

پیش‌زمینه

در پی تشکیل کشور اسرائیل، سازمان آزادی‌بخش فلسطین که در آن زمان تنها سازمان نظامی-سیاسی فلسطینی بود و شرق اورشلیم، کرانه باختری رود اردن و نوار غزه را در اختیار داشت، طی منشوری که در سال ۱۹۶۴ منتشر کرد، خواهان بیرون راندن «صهیونیست‌ها» (اسرائیلی‌ها) از «سرزمین‌های عربی» تنها با نیروی قهر و با کمک برادران عرب خود شده بود.[۴][۵] همچنین برخوردهای مرزی کشور تازه تأسیس اسرائیل با همسایگان عرب خود از جمله در قضیه بحران کانال سوئز، قضیه بحران ملی آب در اسرائیل، حادثه سامو و اختلاف اسرائیل با اردن و همچنین قضیه مالکیت بلندی‌های جولان توسط سوریه، لبنان و اسرائیل همگی دست به دست هم داد تا پیش‌زمینه جنگی میان این کشورها فراهم شود.[۶]

آغاز بحران

در ۱۴ مه اسرائیل مطلع شد که نیروهای نظامی مصر در حالت آماده باش قرار گرفته‌اند و مصر در حال متمرکز کردن نیروهای خود در صحرای سینا است. به دستور سپهبد عبد الحکیم عامر در فرمان رزمی شماره ۱ نیروهای نظامی مصر از ساعت ۱۴:۳۰ روز ۱۴ مه ۱۹۶۷ برای جنگ در حالت آماده باش کامل قرار گرفتند. روز ۱۵ مه نخست‌وزیر اسرائیل دستور داد تا تعدادی از واحدهای زرهی برای تقویت جبهه سینا به مرزهای آن منطقه اعزام شوند. در ۱۶ مه جمال عبدالناصر در نامه‌ای به سازمان ملل خواستار خروج نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد از منطقه حائل مرزی میان مصر و اسرائیل می‌شود. مضمون نامه به این شرح است که مصر برای مقابله احتمالی با هرگونه تهدید نظامی اسرائیل علیه کشورهای عربی در حال متمرکز کردن نیروهای خود در امتداد مرز با اسرائیل است و به همین دلیل لازم است نیروهای پاسدار صلح فوراً منطقه را ترک کنند. در همان روز رادیو قاهره اعلام کرد که «بقای اسرائیل بیش از حد طول کشیده، ما از تهاجم اسرائیل استقبال می‌کنیم. ما از جنگی که مدتها انتظارش را کشیده‌ایم استقبال می‌کنیم. نقطه اوج فرارسیده است. زمان جنگی که نابودی اسرائیل را به همراه دارد فرا رسیده است.». در ۱۸ مه مصر مجدداً از سازمان ملل خواست تا نیروهای پاسدار صلح را از منطقه خارج کند. بحران با خارج شدن نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد از صحرای سینا در ۱۹ مه تشدید شد. پس از خارج شدن این نیروها، دولت مصر به رهبری جمال عبدالناصر به استقرار و وارد کردن نیروهای بیشتر به صحرای سینا ادامه داد و نیروها و جنگ‌افزارها بر مرز اسرائیل متمرکز شدند. در ۲۲ مه، مصر با بستن تنگه تیران که خلیج عقبه را با دریای سرخ مرتبط می‌کند، این راه آبی را ب کشتی‌های اسرائیلی بست و بندر تازه‌بنیاد آن زمان بندر ایلات که در جنوبی‌ترین بخش اسرائیل قرار دارد را عملاً به حالت تعطیل درآورد.[۷] خلیج عقبه در آن دوران تنها راه ارتباطی دریایی اسرائیل با شرق بود. اسرائیل نفت خود را از عمده‌ترین شریک نفتی خود یعنی ایران از همین طریق وارد می‌کرد و بسته شدن این مسیر برای اسرائیل تأثیر فلج‌کننده به دنبال داشت.[نیازمند منبع]

هم‌زمان سوریه، اردن و عراق هم نیروهایشان را به‌طور مشترک در بلندی‌های جولان و کرانه باختری رود اردن برای حمله‌ای غافلگیرانه جمع کردند. در همین حال اسرائیل با توجه به مساحت کم و اندازهٔ نسبتاً کوچکش استراتژی مبنای جنگ در خاک دشمن به جای جنگ در خاک خود را اتخاذ کرد.[۸][۹]

یکی از پرتنش‌ترین دوره‌ها در تاریخ اسرائیل سه هفته پیش از جنگ شش روزه بود، دوره‌ای که به «دوره انتظار» معروف است. این دوره، دوره‌ای از اضطراب، عدم قطعیت و آماده‌سازی در داخل اسرائیل بود، زیرا کشور با تهدید قریب‌الوقوع یک جنگ منطقه‌ای تمام عیار مواجه بود. مصر تنگه تیران را بسته بود، که به منزله اقدام جنگی بود و لحن کشورهای عربی برای مردم اسرائیل هراس‌انگیز بود.[۱۰] رادیو مصر که به زبان عربی برنامه‌هایی مهیج و ضد اسرائیلی پخش می‌کرد، همه روزه از فلسطینیان می‌خواست که از اسرائیل خارج شوند تا «در مسیر بولدوزرهایی که قرار بود اسرائیلی‌ها را به دریا بریزند قرار نگیرند!»[۱۱]

آغاز جنگ

همچنین ببینید: عملیات فکوس
دو فروند جنگنده مصری، نابود شده بر روی باند فرودگاه.

اسرائیل که حمله هم‌زمان ارتش‌های مصر، عراق، سوریه و اردن را در چند قدمی خود می‌دید، پیشدستی کرده و در ۵ ژوئن ۱۹۶۷ به نیروی هوایی مصر حمله کرد.[۱۲] اسرائیل با دریافت اطلاعاتی حیاتی به وسیله عوامل اطلاعاتی خود در مصر پی برد که ارتش مصر بیش از ۴۰۰ هواپیمای جنگی خود را در نقاطی جمع کرده که در روزهای بعد به مواضع اسرائیل حمله کنند.[۱۳] ژنرال‌های اسرائیلی که کار کشور تازه تأسیس خود را با بلند شدن هواپیماهای مصری تقریباً تمام شده می‌دیدند تصمیم به نابودی جنگنده‌های مصری قبل از بلند شدن یکباره آن‌ها بر روی اسرائیل گرفتند. نیروی هوایی اسرائیل طی عملیات فکوس با حمله‌ای غافلگیرانه به فرودگاه‌های نظامی مصر با فرستادن تقریباً تمام ۲۰۰ فروند هواپیمای جنگندهٔ فعال خود،[۱۴] طی چند ساعت ۳۳۸ فروند از هواپیماهای جنگی مصر که شامل جنگنده‌های میگ و بمب‌افکن‌های توپولف ساخت شوروی بودند به همراه باندهای فرود و ۱۰۰ خلبان مصری را پیش از اینکه مصر بتواند پاسخ مناسبی به حمله بدهد، بر روی زمین نابود کرد. در این حملات تمامی ۳۰ فروند بمب افکن توپولف تو-۱۶، ۲۷ فروند از مجموع ۴۰ فروند بمب افکن ایلیوشین-۲۸، ۱۲ جنگنده-بمب افکن سوخو-۷، بیش از ۹۰ فروند میگ-۲۱، ۲۰ فروند میگ-۱۹، ۲۵ فروند میگ-۱۷ و ۳۲ فروند هواگرد ترابری نظامی و بالگرد و تعدادی رادار و سامانهٔ ضدهوایی ارتش مصر منهدم شدند.[۱۵] البته در رابطه با تعداد دقیق هواپیماهای نابود شدهٔ مصری اختلاف نظرهایی وجود دارد. طی این عملیات ۱۹ جنگندهٔ اسرائیلی نیز توسط جنگنده‌های مصری و پدافند هوایی مصر سرنگون شدند. یک جنگندهٔ آسیب دیدهٔ اسرائیلی نیز به دلیل عدم شکستن سکوت رادیویی و اعلام وضعیت خود، به اشتباه توسط موشک هاوک پدافند هوایی اسرائیل در اطراف مرکز تحقیقات هسته‌ای نگو سرنگون شد. جنگندهٔ اسرائیلی دیگری نیز پس از انفجار یک بمب‌افکن مصری آسیب دیده و نابود شد.[۱۶][۱۷]

گفته می‌شود در زمان حملهٔ اسرائیل فقط چهار جت آموزشی و غیر مسلح مصری در حال گشت‌زنی بودند. با این حمله اسرائیل برتری مطلق هوایی در جنگ را به‌دست‌آورد و با استفاده از این امتیاز ابتکار عمل را به‌دست گرفت. مصر با انکار ضربه شدیدی که دریافت کرده بود مدعی شد که حمله بسیار موفقی علیه اسرائیل ترتیب داده است. بر اساس این اخبار دروغ پادشاه اردن ملک حسین دستور حمله به اسرائیل را صادر کرد. اردن با گلوله‌باران تل‌آویو، پایگاه هوایی رمات دیوید بزرگ‌ترین پایگاه هوایی اسرائیل، حمله هوایی به شهرهای نتانیا و کفار سابا و حمله خمپاره‌ای به غرب اورشلیم، وارد جنگ شد. با افروخته شدن آتش جنگ، بعد از ۲ روز سوریه هم وارد جنگ شد و از بلندی‌های جولان شروع به پرتاب راکت‌های کاتیوشا و آتش توپخانه شدید به حوله در اسرائیل کرد.

ارتش مصر نهایتاً با عقب‌نشینی از صحرای سینا، تا آن سوی کانال سوئز عقب رانده شد. در همین حال ارتش اسرائیل با تغییر میدان جنگ به سوی بلندی‌های جولان و کرانه باختری رود اردن که مقر نیروهای اردنی و سوری بود توانست آن‌ها را شکست دهد و بلندی‌های جولان و کشتزارهای شبعا را به اشغال خود درآورد.[۱۸]

پایان جنگ

نگاره‌ای از فرماندهان ستاد کل ارتش اسرائیل در پایان جنگ شش روزه، همراه با زالمان شائزیر، رئیس‌جمهور وقت.

در تاریخ ۱۰ ژوئن ۱۹۶۷ اسرائیل آخرین حملات به بلندی‌های جولان را تکمیل نموده بود. قرارداد آتش‌بسی به پیشنهاد کشورهای عربی در روز بعد از آن یعنی ۱۱ ژوئن به امضاء رسید. تلفات اعراب بسیار سنگین تر از تلفات اسرائیل بود: کمتر از هزار اسرائیلی در مقایسه با بیش از ۲۰۰۰۰ نفر از نیروهای عرب کشته شدند.[۱۹]و در نتیجهٔ این جنگ، اسرائیل، نوار غزه، صحرای سینا، کرانه باختری (شامل اورشلیم شرقی) را تصرّف کرد.[۲۰] در مجموع با پیروزی‌های به دست آمده و سرزمین‌های تازه اشغال شده مساحت اسرائیل ۳ برابر شد[۲۱] و در حدود یک میلیون عرب که در مناطق اشغال‌شده زندگی می‌کردند به زیر کنترل مستقیم اسرائیل درآمدند.

در پی این جنگ شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت را تصویب کرد[۲۲] که به موجب آن از همه دولت‌های درگیر خواسته شد تا از ادعاهای خود نسبت به سرزمین و حق حاکمیت یکدیگر صرف نظر کنند و مرزها را به رسمیت بشناسند و اسرائیل از سرزمین‌های اشغال شده طی این جنگ عقب‌نشینی کند. اسرائیل عقب‌نشینی خود از سرزمین‌های اشغالی را مشروط بر به رسمیت شناخته شدن اسرائیل از سوی دولت‌های عربی متخاصم دانست.[۲۳]

اسرائیل بعد از پایان قرارداد آتش‌بس به کسانی که اسرائیل را ترک و جهت تسریع حمله عرب‌ها، به کشورهای عربی همسایه وارد شده بودند اجازه بازگشت نداد و به این ترتیب موجی از مهاجران فلسطینی در کشورهای مصر، سوریه، اردن و لبنان پدید آمد. امّا از آنجا که هیچ‌یک از کشورهای میزبان علاقه‌ای به پذیرش دائمی این مهاجران نداشتند، اقدام به تشکیل اردوگاه‌های پناهندگی در بیابان‌های خود به دور از تمام امکانات اوّلیهٔ زندگی نمودند.[۲۴][۲۵]

سکه یادبود «آزادسازی اورشلیم».

در نهایت خصومت میان مصر و اسرائیل با امضای پیمان صلح اسرائیل و مصر در ۲۶ مارس ۱۹۷۹ پایان یافت. خصومت میان اردن و اسرائیل هم با امضای پیمان صلح اسرائیل–اردن در ۲۶ اکتبر ۱۹۹۴ رسماً پایان پذیرفت.

مذاکرات میان اسرائیل با سوریه و لبنان در جهت دستیابی به صلح، هنوز به نتیجهٔ مطلوبی نرسیده‌اند.[۲۶]

انتقادات و موارد بحث‌انگیز در مورد جنگ شش‌روزه

آغازگر جنگ

در آغاز جنگ، مصر و اسرائیل هر دو اعلام کردند که توسط کشور مقابل مورد حمله قرار گرفته‌اند.[۲۷] دولت اسراییل بعداً موضع اولیه خود را رها کرد و اذعان کرد که اسرائیل ابتدا حمله کرده است و مدعی شد که این یک حمله پیشگیرانه در برابر تهاجم برنامه‌ریزی شده مصر بوده است.[۲۷][۲۸] دیدگاه اعراب این بود که حمله به مصر غیرقابل توجیه است.[۲۹][۳۰] بسیاری از محققان اسرائیلی، این جنگ را یک جنگ پیشگیرانه به عنوان نوعی دفاع از خود می‌دانند.[۳۱] با این حال، جنگ توسط دیگر محققان، به عنوان جنگ تجاوزکارانه ارزیابی شده است.[۳۲]

ادعاهای حمایت نظامی از سوی ایالات متحده، بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی

اتهامات متعددی مبنی بر حمایت مستقیم نظامی از اسرائیل در طول جنگ توسط ایالات متحده و بریتانیا از جمله تأمین تجهیزات (با وجود تحریم) و مشارکت نیروهای آمریکایی در درگیری وجود داشته است. [۳۳] [۳۴][۳۵] [۳۶] [۳۷] همچنین ادعا شده است که اتحاد جماهیر شوروی در حمایت از متحدان عرب خود، از قدرت دریایی خود در دریای مدیترانه استفاده کرد تا به عنوان یک مانع اصلی برای نیروی دریایی ایالات متحده عمل کند. [۳۸][۳۹]

در جریان جنگ، قاهره اعلام کرد که هواپیماهای آمریکایی و انگلیسی در حمله اسرائیل شرکت دارند. ناصر به دنبال این ادعا روابط دیپلماتیک خود را قطع کرد. تصویر ناصر از آمریکا به گونه ای بود که شاید بدترین تئوری‌ها را باور می‌کرد. اما انور سادات تلویحاً گفت که ناصر از این توطئه عمدی برای متهم کردن ایالات متحده به عنوان پوشش سیاسی برای مصرف داخلی استفاده کرده است. [۴۰] لطفی عبدالقادر، مدیر رادیو قاهره در اواخر دهه ۱۹۶۰، که ناصر را در دیدارهایش در مسکو همراهی می‌کرد، نظریه توطئه خود را داشت مبنی بر اینکه هم شوروی و هم قدرت‌های غربی می‌خواهند ناصر را سرنگون کنند یا نفوذ او را کاهش دهند. [۴۰]

مورد مشکوک حمله اسرائیل به کشتی آمریکا

در ۸ ژوئن ۱۹۶۷، هواپیماهای جنگی اسرائیل و قایق‌های اژدرافکن به یک کشتی اطلاعاتی الکترونیک ایالات متحده که جنگ شش روزه را زیر نظر داشت، حمله کردند. تعداد تلفات این حادثه ۳۴ آمریکایی کشته و ۱۳۶ زخمی بود. دلیل این حملات هم چنان موضوع بحث است: بیشتر آن‌ها می‌گویند که این یک تصادف بوده است. بعضی‌ها توطئهٔ سیا را می‌بینند. واشینگتن غرامت و عذرخواهی رسمی اسرائیل را برای این حمله پذیرفت.[۴۱]

اتهام قتل اسیران جنگی مصری توسط نیروهای دفاعی اسرائیل

رفتار ارتش اسرائیل با اسرای مصری در طول شش روز جنگ و دوره پس از آن نیز به ندرت و با سانسور گزارش شده است. از آنجا که استراتژی آن یک حمله غافلگیرانه و دیوانه‌وار در سراسر سینای مصر بوده، نیروهای اسرائیلی هیچ ظرفیتی برای مراقبت از ده‌ها یا حتی صدها هزار سرباز دشمن که در عقب مانده بودند نداشتند. یکی از روش‌هایی که اسرائیل برای برخورد با اسیران مصری به کار برده است جمع کردن آنها و کشتن دسته جمعی آنها بود. برخی از مورخان جنگ تخمین می‌زنند که ممکن است ۱۰۰۰۰ سرباز مصری پس از تسلیم کشته شده باشند.[۴۲]

روزنامه اسراییلی هاآرتص در ۲۷ ژوئن ۲۰۰۰ گزارش داد که طبق تحقیقات محققان و سربازان بازنشسته ارتش اسرائیل، سربازان ارتش اسرائیل صدها سرباز مصری غیرمسلح را در سینا در طول مبارزات سینا در سال ۱۹۵۶ و بعداً در طول جنگ شش روزه ۱۹۶۷ اعدام کردند. در سال ۱۹۹۷، بی‌بی‌سی، گزارش داد. محمد منیب، دبیرکل EHRO گزارشی را تشریح کرد که طی آن شهادت‌های تأیید شده از چند افسر و سرباز مصری که شاهدان عینی کشتار اسرای جنگی مصری به دست نیروهای اسرائیلی در طول جنگ بودند، به دست آمد گزارش منیب تأیید کرد که اسرائیل بین ۷۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ اسیر جنگی مصری را در طول جنگ‌های ۱۹۵۶ و ۱۹۶۷کشته است. وی خاطرنشان کرد که اسرا از نظامیان و غیرنظامیان بودند که تعدادی از آنها توسط تانک‌های اسرائیلی که برای عبور از روی آنها استفاده می‌شد در حالی که آنها بسته بودند کشته شدند. وی افزود این جنایات فراتر است از آنچه در طول جنگ‌های دیگر مانند جنگ جهانی دوم و جنگ در بوسنی رخ داده است.[۴۳]

در ۱۶ اوت ۱۹۹۵، «آریه اسحاقی» استاد دانشگاهی که قبلاً برای بخش تاریخ نیروهای دفاع اسرائیل کار می‌کرده است، مدّعی شد که در خلال جنگ شش‌روزه در حدود ۱۰۰۰ اسیر جنگی مصری را که سلاح‌هایشان را رها کرده و به صحرا گریخته بودند، به قتل رسانده است. این ادعا توجه همگان را چه در داخل اسرائیل و چه در سطح جهان جلب کرد. بعدها مشخص شد که این ادّعا برای انحراف افکار عمومی از ۴۹ مورد قتل اسیران جنگی که در جنگ سال ۱۹۵۶ انجام شده بود، اقامه شده است.[۴۴][۴۵]

با این وجود ادّعای هیچ‌یک در مورد قتل هزار اسیر جنگی مصری به دست نیروهای اسرائیل یا مصر اثبات نشده است. شاهدان عینی موارد متفاوتی از قتل اسیران مصری (در گروه‌های ۳۰ تا ۶۰ و ۱۵۰ نفری) را گزارش کرده‌اند.[۴۶]

بنابر گزارش نیویورک تایمز (۲۱ سپتامبر ۱۹۹۵)، دولت مصر اعلام کرده است که دو گور دسته‌جمعی را یافته که بازمانده‌های ۳۰ تا ۶۰ اسیر جنگی مصری که به ضرب گلوله در طول جنگ شش روزه جان‌باختند را در خود داشته است.[۴۷]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ "Six-Day War | Definition, Causes, History, Summary, Outcomes, & Facts | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 2024-10-06. Retrieved 2024-10-15.
  2. ↑ "Six‑Day War". HISTORY (به انگلیسی). 2023-06-05. Retrieved 2024-10-16.
  3. ↑ «1967 war: Six days that changed the Middle East» (به انگلیسی). BBC News. ۲۰۱۷-۰۶-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۶.
  4. ↑ לנגוצקי، אל'מ (מיל) יוסי (۲۰۰۷-۰۵-۱۶). «הירושלמים משחררי ירושלים» (به عبری). Ynet. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۲.
  5. ↑ Churchill، Randolph S.؛ Churchill، Winston S. The Six-Day War.
  6. ↑ Sachar، Howard M. A History of Israel.
  7. ↑ «Six Day War - timeline». www.sixdaywar.co.uk. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۲.
  8. ↑ Bbc News
  9. ↑ «CNN.com - Mideast 101: The Six Day War - April 15, 2002». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئن ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۰۶.
  10. ↑ Is Israel too passive in waiting for the Iranian response? - comment, The Jerusalem Post
  11. ↑ 7 Statement by President Nasser to Arab Trade Unio
  12. ↑ "The Hamas attack called into question Israelʼs readiness for war. But it can surprise! In the Six-Day War of 1967 the Israelis won on the first day — a story in pictures". babel.ua (به انگلیسی). 2023-10-09. Retrieved 2024-10-16.
  13. ↑ Pre-emptive strike: Following Egyptian actions:
  14. ↑ Oren، Six Days of War، ۱۷۲.
  15. ↑ «NPR: The Mideast: A Century of Conflict: Part 4». web.archive.org. ۲۰۱۱-۰۵-۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۲.
  16. ↑ Pollack، Air Power in the Six-Day War، ۴۷۴.
  17. ↑ «40 Years Of Israeli Occupation». www.arij.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۶.
  18. ↑ «1967: Israel ends six-day war» (به انگلیسی). ۱۹۶۷-۰۶-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۲.
  19. ↑ «The Six-Day War | History of Western Civilization II». courses.lumenlearning.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۱۶.
  20. ↑ "Six-Day War | Definition, Causes, History, Summary, Outcomes, & Facts | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-03-02.
  21. ↑ Haass, Richard (2017-05-23). "The Six-Day War at 50 | by Richard Haass". Project Syndicate (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-16.
  22. ↑ Department Of State. The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs (2007-12-13). "Arab-Israeli War of 1967". 2001-2009.state.gov (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-16.
  23. ↑ THE 1967 AND 1973 WARS
  24. ↑ «History & Overview of the Palestinian Refugees». www.jewishvirtuallibrary.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۲.
  25. ↑ «1967: Israel ends six-day war» (به انگلیسی). ۱۹۶۷-۰۶-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۰۲.
  26. ↑ The Six Day War and Its Enduring Legacy - The Washington Institute for Near East Policy
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ {{cite book}}: Empty citation (help)
  28. ↑ "BBC Panorama". BBC News. 6 February 2009. Archived from the original on 12 May 2011. Retrieved 1 February 2012.
  29. ↑ "Egypt State Information Service". Sis.gov.eg. Archived from the original on 23 January 2012. Retrieved 1 February 2012.
  30. ↑ UN Security Council meeting 1347 بایگانی‌شده در ۱۹ مارس ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (5 June 1967)
  31. ↑ Quigley (2013).
  32. ↑ Olson, R. W. (2013). "Quigley, John. The Six-Day War and Israeli self-defense: questioning the legal basis for preventive war". Choice. 50 (12): 2312–2313. Archived from the original on 17 May 2024. Retrieved 14 December 2023.
  33. ↑ Mansour (1994).
  34. ↑ Green (1984).
  35. ↑ Smith, Hedrick (15 September 1967). "Envoys Say Nasser Now Concedes U.S. Didn't Help Israel". The New York Times. p.  1, col.  5, p.  3, col.  1.
  36. ↑ Bowen (2003).
  37. ↑ Phythian (2001).
  38. ↑ Hattendorf (2000).
  39. ↑ "McNamara: US Near War in '67". The Boston Globe. 16 September 1983. p. 1. Archived from the original on 24 March 2013. Retrieved 7 July 2017.
  40. ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ Shlaim & Louis (2012).
  41. ↑ "The Spy Ship Left Out in the Cold". U.S. Naval Institute (به انگلیسی). 2017-06-01. Retrieved 2023-03-02.
  42. ↑ "1967 War: How a euphoric Israeli victory turned into a nightmare". Middle East Eye (به انگلیسی). Retrieved 2024-10-16.
  43. ↑ By Richard H. Curtiss and Donna B. Curtiss (2007 May-June). "Israel's Hush-Up Machine in Action: Denying Story Israel Executed Egyptian Prisoners". https://www.wrmea.org/2007-may-june/israels-hush-up-machine-in-action-denying-story-israel-executed-egyptian-prisoners.html (به انگلیسی). Retrieved Posted On April 8, 2010. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازبینی= و |تاریخ= (help); External link in |وبگاه= (help)
  44. ↑ Gellman، Debate Tainting Image of Purity Wrenches Israelis;A More Open Society Takes Up Killing of POWs During Wars، A1.
  45. ↑ Schemann، After a General Tells of Killing P.O.W. 's in 1956, Israelis Argue Over Ethics of War.
  46. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۰۶.
  47. ↑ By Youssef M. Ibrahim (Sept. 21, 1995). "Egypt Says Israelis Killed P.O.W.'s in '67 War Share full article". https://www.nytimes.com/1995/09/21/world/egypt-says-israelis-killed-pow-s-in-67-war.html (به انگلیسی). {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ= (help); External link in |وبگاه= (help); line feed character in |عنوان= at position 47 (help)

منابع

پیوند به بیرون

Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id