فهرست دودمانهای تاجیک شامل دودمانهایی است که یا توسط تاجیکها تأسیس شدهاند یا عمدتاً از جمعیت تاجیکی برخوردار بودهاند. تاجیکها، قومی ایرانیتبار و فارسیزبان هستند که عمدتاً در تاجیکستان، افغانستان، ازبکستان، ایران، چین و پاکستان سکونت دارند.
دوران باستان (۶۰۰ پیش از میلاد – ۷۱۰ میلادی)
نام دودمان | منطقه/سرزمین | دوره زمانی | توضیحات |
---|---|---|---|
کانگجو | فرارود | ۱۰۰ ق.م – ۵۰۰ میلادی | دولت سغدی در دره فرغانه |
شاهزادهنشین چغانیان | چغانیان | ۶۰۰–۷۰۰ میلادی | دودمان محلی در چغانیان؛ در منابع عربی: السغانیان |
شاهزادهنشین ختل | ختل | ۶۰۰–۷۰۰ میلادی | دولت سغدی در منطقه ختلان |
شاهزادهنشین فرغانه | فرغانه | ۵۰۰–۸۰۰ میلادی | شاهزادهنشینی سغدی |
اوشروسنه | اوشروسنه | ۵۰۰–۷۲۰ میلادی | منطقهای سغدی که در منابع اسلامی آمده است |
شاهزادهنشین سمرقند | سمرقند | تا قرن هشتم میلادی | تحت حاکمیت شاهان سغدی |
دوران میانه (۷۱۰–۱۵۰۶ میلادی)
قلمرو | نام دودمان | منطقه | دوره | توضیحات |
---|---|---|---|---|
![]() |
صفاریان | سیستان | ۸۶۱–۱۰۰۳ میلادی | بنیانگذار: یعقوب لیث صفار؛ از نخستین حامیان فارسی |
![]() |
طاهریان | خراسان | ۸۲۱–۸۷۳ میلادی | نخستین دودمان مستقل ایرانی مسلمان |
![]() |
سامانیان | فرارود، خراسان | ۸۱۹–۹۹۹ میلادی | برجستهترین حکومت تاجیکی؛ احیاگر زبان فارسی |
![]() |
غوریان | غور | ۸۷۹–۱۲۱۵ میلادی | پادشاهی تاجیک در افغانستان مرکزی؛ مخالف غزنویان |
![]() |
کرتیان | هرات | ۱۲۴۴–۱۳۸۱ میلادی | دولت فارسیزبان تابع مغولان و تیموریان |
شاهزادهنشین بدخشان | بدخشان | قرن ۱۴–۱۶ میلادی | حکومتی محلی در کوهستانهای پامیر |
دوران مدرن اولیه (۱۵۰۶–۱۸۶۸ میلادی)
قلمرو | نام دودمان | منطقه | دوره | توضیحات |
---|---|---|---|---|
امارت بدخشان | بدخشان | قرن ۱۷–۱۸ میلادی | حکومتهای تاجیکی محلی | |
![]() |
دره درواز | شاهزادگان درواز | قرن ۱۷–۱۹ میلادی | پادشاهی مستقل تاجیکی |
![]() |
خانات هرات | هرات | قرن ۱۸ میلادی | تاجیکان دارای نفوذ در دیوانسالاری دربار |
دوران مدرن (۱۸۶۸–اکنون)
قلمرو | نام حکومت | منطقه | دوره | توضیحات |
---|---|---|---|---|
![]() |
امارت بخارا | بخارا | ۱۷۸۵–۱۹۲۰ میلادی | دولت تاجیکی با اکثریت جمعیت تاجیک |
![]() |
پادشاهی حبیبالله کلکانی | افغانستان | ۱۹۲۹ میلادی | حکومت کوتاهمدت توسط تنها پادشاه تاجیک افغانستان |
![]() |
دولت اسلامی افغانستان (۱۹۹۲–۱۹۹۶) | افغانستان | ۱۹۹۲–۱۹۹۶ میلادی | ریاست جمهوری برهانالدین ربانی؛ بیشتر اعضای دولت تاجیک بودند |
شاهزادگان پامیر | بدخشان شرقی | تا قرن ۲۰ | فرمانروایان محلی در کوهستانهای پامیر | |
![]() |
تاجیکستان | تاجیکستان | ۱۹۹۱–اکنون | جمهوری مستقل با اکثریت جمعیت تاجیک |
جستارهای وابسته
منابع
- Bregel, Yuri. An Historical Atlas of Central Asia. Brill.
- Bosworth, C. E. The New Islamic Dynasties. Columbia University Press.
- Barthold, W. Four Studies on the History of Central Asia. Brill Archive.
- Golden, Peter B. Central Asia in World History. Oxford University Press.
- مقاله انگلیسی - List of Tajik dynasties