Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
  • Registerasi
  • Brosur UTI
  • Kip Scholarship Information
  • Performance
url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  1. Weltenzyklopädie
  2. سلسله نعمت‌اللهی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
سلسله نعمت‌اللهی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
بررسی‌شده
صفحه نیمه‌حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

وضعیت نسخهٔ صفحه

این یک نسخهٔ بررسی‌شده از صفحه است

این نسخهٔ پایداری است که در ۱۲ مهٔ ۲۰۲۵ بررسی شده است.

این مقاله دربارهٔ سلسله نعمت‌اللهی که بعد از رحمت‌علیشاه با منورعلیشاه بیعت کرده‌اند است. برای سلسله نعمت‌اللهی سلطانعلیشاهی، دراویش گنابادی را ببینید.
سلسله نعمت‌اللهی
خانقاه نعمت‌اللهی
بنیان‌گذارشاه نعمت‌الله ولی
مکان
  • کرمان، ایران

سلسلهٔ نعمت‌اللهی یکی از طریقت‌های تصوف است که از قرن هشتم هجری به بعد، به دلیل اجتهادات و خدمات شاه نعمت‌الله ولی، از معروفیه به نعمت‌اللهی شهرت یافت.[۱] سلسلهٔ نعمت‌اللهی در عصر حاضر از معروف‌ترین شاخه‌های تصوف است.[۲]

کلمهٔ نعمت‌اللهی از نام شاه نعمت‌الله ولی گرفته شده و چون در دوران او، پیروان او را «نعمت‌اللهی» می‌خواندند، این عنوان به کسانی که بعد از وی از عقاید و روش صوفیانۀ وی تبعیت کردند، داده شد. قبل از شاه نعمت‌الله نام طریقت همنام با قطب وقت بوده، چنان‌که در زمان معروف کرخی به معروفیه و در زمان جنید بغدادی به جنیدیه مشهور بوده‌است.[۳]

نسبت خرقۀ شاه نعمت‌الله ولی

شاه نعمت‌الله ولی > عبدالله یافعی > صالح بربری > نجم‌الدین کمال کوفی > ابوالفتوح صعیدی > ابومدین > ابوالسعود اندلسی > ابوالبرکات > ابوالفضل بغدادی > احمد غزالی > ابوبکر نساج > ابوالقاسم گرّکانی > ابوعثمان مغربی > ابوعلی کاتب > ابوعلی رودباری > جنید بغدادی > سری سقطی > معروف کرخی > داوود طائی > حبیب عجمی > حسن بصری > علی بن ابی‌طالب[۴]

زندگی و آثار شاه نعمت‌الله ولی

مقالهٔ اصلی: نعمت‌الله ولی

سید نورالدّین «شاه نعمت‌الله ولی» از اقطاب و صوفیان مشهور قرن هشتم و نهم هجری است. نعمت‌الله ولی در روز دوشنبه چهاردهم ربیع الاول ۷۳۱ هجری قمری در شهر حلب متولد شد. هفت سال مرشد خود عبدالله یافعی را خدمت کرد. وی در هرات با نوهٔ میرحسینی هروی پرسندۀ سؤالات گلشن راز ازدواج کرد و ثمرهٔ این ازدواج یگانه فرزند او برهان‌الدین خلیل‌الله (متولد ۷۷۵ هجری) بود که در کوهبنان کرمان متولد شد و پس از شاه نعمت‌الله ولی به قطبیت سلسلۀ نعمت‌اللهی رسید. شاه نعمت‌الله ولی قریب صد سال زندگی کرد و سرانجام در روز پنجشنبه بیست و سوم ماه رجب ۸۳۲ و به قولی ۸۳۴ هجری در کرمان خرقه تهی کرد.[۴]

فعالیت‌های عمرانی

نعمت‌الله ولی توجه خاصی به خدمات عام‌المنفعه داشت و در برخی از مناطق و شهرهای ایران مانند ماهان، کرمان، ابرقو و تفت یزد اقدامات عمرانی مانند احداث ساختمان، باغ و حفر قنات به انجام رسانید که برخی از آن‌ها مانند عمارت شاه ولی در تفت یزد کماکان باقی است.

تألیفات

از شاه نعمت‌الله ولی آثار و تألیفات متعددی به‌جا مانده‌است از جمله کلیات اشعار، رساله‌ها و شرح لمعات.[۵][۶][۷][۸]

مکتب شاه نعمت‌الله ولی

پیروان شاه نعمت‌الله ولی وی را دارای اجتهاد نظری و اجتهاد عملی می‌دانند و دلایل آن به شرح زیر آمده‌است.

اجتهاد نظری: نعمت‌الله ولی برای اینکه مسئلۀ وحدت وجود را بیان کند، وجود را به دریایی تشبیه می‌کند و مظاهر آن را امواج و حباب‌های آن دریا می‌داند که در حقیقت آب‌اند. شاه می‌گوید: حقیقت وجود مانند نقطه است و دایره‌ای که از حرکت آن پیدا می‌شود نمودار مظاهر وجود است که اگرچه ظاهراً وجودی دارد اما در حقیقت آن وجود اعتباری است. نیز مانند الف و سایر حروف که از نقطه پیدا می‌شوند و وجودشان ظاهری می‌باشد.

اجتهاد عملی:

  1. منع پیروان مکتب خود از بیکاری و گوشه نشینی بود.
  2. مریدان را از داشتن لباس مخصوص فقر نهی نمود.
  3. از زمان نعمت‌الله ولی به بعد در روحیه پیروان نعمت‌اللهی نشاط و سرور و شادمانی سالک در سیر و سلوک بر خمود و گرفتگی و اندوه او می‌چربد.
  4. شاه نعمت‌الله ولی تصوف را امری انحصاری نمی‌دانست و هرکه را طالب مکتب توحید می‌دید، الفبای محبت می‌آموخت.
  5. شاه نعمت‌الله ولی با تمام ملل و نحل و سلاسل فقری آن زمان، با کمال محبت سلوک می‌نمود.[۵]

بهترین ریاضت از دیدگاه شاه نعمت‌الله ولی

توصیه شاه نعمت‌الله ولی به مریدان این بود که بهترین ریاضت و نیکوترین وجه برای تصفیه دل و تزکیه نفس شفقت به خلق و خدمت در اجتماع است و به آن‌ها آموخت که چگونه می‌توانند در عین حال که مشغول حق‌اند در میان خلق به سر برند و خلوتی در انجمن داشته باشند.[۹]

خصوصیات سلسلۀ نعمت‌اللهی

اساس تصوف سلسلۀ نعمت‌اللهی بر پنج چیز است: ذکر، فکر، محاسبه، مراقبه و ورد.[۱۰][۱۱]

ویژگی‌های مهم اجتماعی سلسلۀ نعمت‌اللهی از این قرار است:[۱۲]

  1. عزلت را نمی‌پسندند و خلوت در انجمن را بر آن ترجیح می‌دهند.
  2. سخت مخالف استعمال حشیش و اعتیادات از این نوع‌اند.
  3. درویشان نعمت‌اللهی باید به کاری مشغول باشند و از بیکاری در این طریقت نهی شده‌است.
  4. صوفیان این طریقت لباس مخصوصی را انتخاب نکرده‌اند.
  5. انسان‌ها را از هر مذهب و ملت که باشند دوست دارند و احترام می‌گذارند و در زندگی روش ایشان، خدمت و شفقت به خلق‌الله است.
  6. در مجالس خود بیشتر به ذکر قلبی و مراقبه مشغول‌اند و به ذکر جلی کمتر می‌پردازند.
  7. طرفدار صلح و برادری و برابری هستند.

انتقال سلسلۀ نعمت‌اللهی به هند

پس از فوت شاه نعمت‌الله ولی، فرزندش شاه خلیل‌الله، ارشاد درویشان نعمت‌اللهی را به عهده گرفت. شاه خلیل‌الله از ایران به دکن رفت و تا زمان شاه علیرضای دکنی، اقطاب سلسله در دکن سکونت داشتند، تا اینکه در سال ۱۱۹۰ هجری ـ پس از حدود سه قرن ـ سید معصوم‌علیشاه دکنی به ایران آمد و به زودی مردانی چون فیض‌علیشاه و نورعلیشاه اصفهانی و مشتاق‌علیشاه را تربیت و با خون خود و مشتاق و مظفرعلی‌شاه، نهال فقر را مجدداً در ایران آبیاری کردند.[۴]

پیران سلسلۀ نعمت‌اللهی پس از بازگشت به ایران

معصوم‌علیشاه > نورعلیشاه > حسین‌علیشاه > مجذوب‌علیشاه همدانی > مست‌علیشاه > رحمت‌علیشاه > منورعلی‌شاه > وفاعلی‌شاه شیرازی > صادق‌علیشاه > مونس‌علیشاه > جواد نوربخش (نورعلیشاه)[۴] > علیرضا نوربخش (رضاعلیشاه)

خانقاه‌های نعمت‌اللهی

سلسلۀ نعمت‌اللهی و مجتمع خانقاهی آنان از آغاز قرن نهم تا کنون دایر و پابرجاست و به اقتضای قبول و رد اجتماعی، زمانی در حال نهضت و گاهی در حال فترت همچنان به حیات خود ادامه داده‌است.[۱۳]

تاریخ بنای خانقاه که آقای حاج میرزاعبدالحسین ذوالریاستین نعمت‌اللهی شیرازی ملقب به مونسعلی‌شاه در تهران احداث کرد بسال ۱۳۱۵ شمسی موافق با ۱۳۵۵ قمری هجری. آقای ذوالریاستین از اقطاب کنونی سلسلۀ نعمت‌اللهیه در تهران نزدیک چهارسو چوبی خانه‌ای ابتیاع فرمود که آنرا به‌نام خانقاه خواندند و اکنون محل نشیمن معظم‌له در تهران است.[۱۴]

شاخه‌های نعمت‌اللهیه

در حال حاضر علاوه بر رهروان طریقت نعمت‌اللهی مندرج در مقاله حاضر، دو گروه از صوفیان معروف ایران - گنابادی و صفائی - نیز خود را نعمت‌اللهی می‌خوانند و نسبت سلسله خود را به نعمت‌الله ولی می‌رسانند.[۱۵]

سلسلۀ نعمت‌اللهی و برادران گنابادی

با مرگ رحمت‌علیشاه قطبیت سلسلۀ نعمت‌اللهی به منورعلی‌شاه واگذار شد. با اعلام قطبیت منورعلی‌شاه و انتشار اجازه‌نامه‌هایی که از رحمت‌علیشاه داشت همه مشایخ این سلسله در داخل و خارج کشور با وی بیعت کردند. رحمت‌علیشاه دو نوبت برای منورعلی‌شاه اجازه‌نامه صادر کرده بودند. اجازه‌نامه اول در سال ۱۲۷۲ ه‍. ق؛ و به هنگامی نوشته شده که رحمت‌علیشاه عازم سفر کرمان و ماهان بوده و به احتیاط و اینکه کسالت داشت اقدام نوشتن آن اجازه‌نامه کرد. اجازه‌نامه دوم در تاریخ ۲۲ شعبان ۱۲۷۷ ه‍.ق نوشته شده‌است.[۱۵]

تنها شیخ سلسلۀ نعمت‌اللهی از اصفهان ملا محمد کاظم ملقب به سعادت‌علی‌شاه تسلیم نشد و اجازه‌نامه‌ای را که برای ارشاد و دستگیری فقرای اصفهان داشت به عنوان اجازه جانشینی رحمت‌علیشاه قلمداد کرد و نخستین انشعاب را در سلسلۀ نعمت‌اللهی به وجود آورد.[۱۵]

پیروان سعادت‌علیشاه مدعی‌اند که دستخط دوم جعلی و به خط میرزا محمدحسین نایب‌الصدر، پسر رحمت‌علیشاه است. پیروان منورعلیشاه در صحت صدور دستخط رحمت‌علیشاه برای سعادت‌علیشاه تردیدی ندارند ولی می‌گویند این دستخط اجازه شیخوخت است و نه جانشینی.[۱۶]

سعادت‌علیشاه که از شاگردان رحمت‌علیشاه بود، از پیروی منورعلی‌شاه سر باز زد و به دنبال مرگ وی، ملا سلطان‌علی گنابادی که در برخوردی با سعادت‌علیشاه مجذوب ایشان شده و به اصفهان آمده و در خدمتش بوده به بیدخت (از توابع گناباد در استان خراسان) مراجعه نمود و به دستگیری طالبین مشغول شد و جمعیت برادران گنابادی را به وجود آورد.[۱۷][۱۵]

سلسلۀ نعمت‌اللهی و برادران صفائی

در پیروان رحمت‌علیشاه که از رفتار سعادت‌علیشاه و تسلیم نشدن او به قطب جدید سلسلۀ نعمت‌اللهی، منورعلی‌شاه، برآشفت میرزا حسن اصفهانی (صفی‌علی‌شاه) بود که در شهر یزد اقامت داشت.

صفی‌علی‌شاه به منورعلی‌شاه تسلیم شده و تجدید عهد کرده، به سعادت‌علیشاه به خاطر عدم تمکین از وی، تاخته و او را ضمن شعر معروفش زندیق جاهل خوانده و از منورعلی‌شاه با لقب فاضل یاد کرده‌است شیخیت از ایشان یافته و لقب صفی‌علیشاه دریافته و دو سفر به دستور وی به مأموریت هند رفته و سالی چند در یزد مأمور و شیخ سلسلۀ نعمت‌اللهی بوده‌است.

در آن ایام عبدعلی‌شاه، که در کاشان می‌زیسته و شهر تهران هم جزو حوزه شیخوخیت ایشان بوده‌است، از سر و صدای پیرامون صفی‌علیشاه به وسیله پیروان مقیم تهرانش باخبر می‌شود. با توجه به اینکه صفی‌علیشاه نمی‌بایست کسی را در تهران دستگیری کرده باشد، با ایشان به مکاتبه می‌پردازد و سرانجام کار بالا می‌گیرد.

با بالاگرفتن اختلاف مذکور، منورعلی‌شاه، بدون اطلاع قبلی راهی تهران شد تا در حضور خودش به غائله پایان دهد. متأسفانه با ورود منورعلی‌شاه به تهران نه تنها مشکل حل نمی‌شود به عللی رابطه مرید و مرادی صفی با منورعلی‌شاه پاره می‌شود و ایشان رنجیده و بریده از صفی تهران را ترک می‌کند.

صفی‌علیشاه تا زنده بود، خود را درویش نعمت‌اللهی می‌خواند ولی در پایان مثنوی نسب‌نامه اولیا کبار و پیران بزرگوار، که گونه‌ای از اعلام قطبیت غیر مستقیم است، نامی از آخرین پیر و مراد خود منورعلی‌شاه ندارد و نسب نامه را با نام رحمت‌علیشاه خاتمه می‌دهد که این همه نشان دهنده آن است که صفی آن قسمت از زندگی خود را که در خدمت منورعلی‌شاه، مأمور دستگیری و ارشاد از سوی ایشان بوده، ندیده انگاشته‌است.

سرانجام، حسن اصفهانی (صفی‌علیشاه)، در ۶۵ سالگی و در سال ۱۳۱۶ ه‍.ق درگذشت و گروهی جدید به نام برادران صفایی، اخوان صفا یا صفی‌علی‌شاهی پدید آمد که خود را نعمت‌اللهی می‌دانند و نسبت خود را از صفی به رحمت‌علیشاه پیوند می‌زند.[۱۵]

پانویس

  1. ↑ لغت‌نامه‌ی دهخدا، حرف ن، تآلیف علی‌اکبر دهخدا (۱۲۵۸–۱۳۳۴ شمسی) و همکاران، دانشگاه ادبیات و علوم انسانی، چاپخانهٔ دانشگاه تهران، تیرماه ۱۳۴۸ شمسی
  2. ↑ مرتضی مطهری. «مشاهیر صوفیه». کتاب آشنایی با علوم اسلامی، جلد ۲ صفحه ۱۰۹، انتشارات حوزه.
  3. ↑ مقاله سلسله نعمت‌اللهی نوشته علیرضا نوربخش، مجله صوفی، شماره ۱، نشریه خانقاه نعمت‌اللهی لندن، زمستان ۱۹۸۹ میلادی.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ پیران طریقت، تألیف دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، ۱۳۸۳ خورشیدی، شابک:۳-۰۶-۵۷۴۵-۹۶۴
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ زندگی و آثار شاه نعمت‌الله ولی، تألیف دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، چاپ سوم، تهران ۱۳۸۶ خورشیدی
  6. ↑ کلیات اشعار شاه نعمت‌الله ولی، به کوشش دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلداقلم، چاپ یازدهم، تهران ۱۳۸۵ خورشیدی، شابک: ۷-۴۹-۵۷۴۵-۹۶۴
  7. ↑ رساله‌های حضرت سید نورالدین شاه نعمت‌الله ولی، در ۴ جلد شامل ۹۴ رساله، به کوشش دکتر جواد نوربخش، انتشارات خانقاه نعمت‌اللهی، تهران ۱۳۵۵، ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ خورشیدی
  8. ↑ شرح لعمات از شاه نعمت‌الله ولی کرمانی، به کوشش دکتر جواد نوربخش، انتشارات خانقاه نعمت‌اللهی، تهران ۱۳۵۴ خورشیدی
  9. ↑ پیران و صوفیان نامی کرمان، تألیف دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، تهران ۱۳۸۴ خورشیدی
  10. ↑ در بهشت صوفیان، تألیف دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، چاپ سوم، ۱۳۸۴ خورشیدی، شابک: ۴-۲۸-۵۷۴۵-۹۶۴
  11. ↑ درخرابات، تألیف دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، چاپ چهارم، ۱۳۸۴ خورشیدی، شابک: ۶-۲۷-۵۷۴۵-۹۶۴
  12. ↑ فرهنگ نوربخش، اصطلاحات تصوف، تألیف دکتر جواد نوربخش، جلد ۴، ص ۱۶۵–۱۶۶، انتشارات خانقاه نعمت‌اللهی، چاپ دوم ۱۳۷۲ خورشیدی
  13. ↑ دکتر محسن کیانی (۱۳۶۹). تاریخ خانقاه در ایران (ویراست اول). تهران: فروغ دانش - کتابخانه طهوری. ص. ۳۲۵.
  14. ↑ استاد علامه جلال‌الدین همایی-به اهتمام دکتر ماهدخت‌بانو همایی (۱۳۶۴). دیوان سنا-مجموعهٔ اشعار (ویراست اول). تهران: مؤسسهٔ نشر هما. ص. ۱۷۸.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ ۱۵٫۳ ۱۵٫۴ گلستان جاوید، دکتر جواد نوربخش، ناشر، مؤلف، تهران، ۱۳۷۳ خورشیدی
  16. ↑ تحولات تاریخی سلسله نعمت‌اللهی، دکتر سید مصطفی آزمایش، انتشارات حقیقت
  17. ↑ Islamic Sprituality, Seyyed Hossein Nasr, Crossroad, New York, 1991-Pages 155-157 ISBN 0-8245-0768-1;0-8245-1724-5

منابع

  • مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «سلسله نعمت‌اللهی». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ آبان ۱۳۹۱.

پیوند به بیرون

  • سلسلۀ نعمت‌اللهی ایران
  • سلسلۀ نعمت‌اللهی انگلیس
  • سلسلۀ نعمت‌اللهی اسپانیا
  • سلسلۀ نعمت‌اللهی فرانسه
  • سلسلۀ نعمت‌اللهی آلمان
  • سلسلۀ نعمت‌اللهی روسیه
  • سلسلۀ نعمت‌اللهی هلند
  • سلسلۀ نعمت‌اللهی خارج از ایران
  • ن
  • ب
  • و
سلسله نعمت‌اللهی
سلسله نعمت‌اللهی تا زمان رحمت‌علیشاه
شیخ ابوالقاسم جُنَید بن محمد بن جنید بغدادی • شیخ ابوعلی رودباری • شیخ ابوعلی کاتب • سعید بن سلام شیخ ابی عمران مغربی • شیخ ابوالقاسم گورکانی • شیخ ابوبکر نسّاج طوسی • شیخ احمد غزالی • شیخ ابوالفضل بغدادی • شیخ ابوالبرکات • شیخ ابومسعود اندلسی • شیخ ابی‌مدین • شیخ ابوسعید صعیدی • شیخ کمال‌الدین کوفی • شیخ صالح بربری • شیخ عبدالله یافعی • شاه نعمت‌الله ولی • شاه برهان الدین خلیل‌الله • شاه حبیب‌ الدین محب الله اول • میرشاه کمال‌الدین عطیه الله اول • میرشاه برهان الدین خلیل الله ثانی • میرشاه حبیب الدین محب الله ثانی • میرشاه شمس‌الدین محمدثانی • میرشاه کمال‌الدین عطیه الله ثانی • میرشاه شمس‌الدین محمدثالث • شیخ محمود دکنی • شیخ شمس الدین دکنی • سید علیرضا دکنی(رضاعلیشاه دکنی) • میرعبدالرحیم دکنی (معصومعلیشاه) • محمدعلی طبسی(نورعلیشاه اول) • محمدحسین اصفهانی(حسین‌علیشاه) • محمدجعفر کبودرآهنگی(مجذوب‌علیشاه همدانی) • زین‌العابدین شیروانی(مستعلیشاه) • زین‌العابدین شیرازی(رحمت‌علیشاه)
سلسله نعمت‌اللهی سلطان‌علی‌شاهی (گنابادی)
محمّدکاظم اصفهانی(سعادتعلیشاه) • سلطان محمد گنابادی(سلطانعلیشاه) • ملاعلی گنابادی(نورعلیشاه ثانی) • محمدحسن گنابادی(صالح‌علیشاه) • سلطان‌حسین تابنده گنابادی(رضاعلیشاه) • علی تابنده(محبوب‌علیشاه) • نورعلی تابنده(مجذوبعلیشاه) • سید علیرضا جذبی طباطبایی(ثابتعلیشاه)
سلسله نعمت‌اللهی
محمد شیرازی(منورعلی‌شاه) • علی شیرازی(وفاعلی‌شاه) • سید اسماعیل اجاق(صادق‌علی‌شاه) • عبدالحسین شیرازی(مونس‌علی‌شاه) • جواد نوربخش(نورعلی‌شاه) • علیرضا نوربخش(رضاعلی‌شاه)
سلسله نعمت‌اللهی صفی‌علی‌شاهی
حسن اصفهانی (صفی‌علی‌شاه) • علی‌خان ظهیرالدوله(صفاعلی‌شاه) • محمد انتظام(بینش‌علی‌شاه) •
  • ن
  • ب
  • و
عرفان و تصوف
عرفان نظری
  • احسان
  • نور
  • مقام
  • حال
  • منزل
  • یقین
  • فنا
  • بقا
  • حقیقت
  • معرفت
  • نفس
  • سلوک
  • لطائف سته
  • جهان بینی
  • کشف
  • شهود
  • ماوراءالطبیعه
  • روانشناسی
  • تجلی
  • فلسفه
عرفان عملی
  • ذکر
  • حضره
  • مراقبه
  • قوالی
  • سماع
  • چله‌نشینی
  • خرقه‌پوشی
  • خانقاه
سلسله‌های تصوف
  • تیجانیه
  • رحمانیه
  • چشتیه
  • مولویه
  • مریدیه
  • نقشبندیه
  • قادریه
  • رفاعیه
  • شاذلیه
  • سهروردیه
  • نعمت‌اللهی سلطان علیشاهی گنابادی
  • نعمت‌اللهی
  • ذهبیه
  • ملامتیه
  • فهرست طریقت‌های تصوف
قدما
  • اویس قرنی
  • معروف کرخی
  • حارث محاسبی
  • بشر حافی
  • فضیل بن عیاض
  • رابعه عدویه
  • ابراهیم ادهم
  • شقیق بلخی
  • حسن بصری
  • بایزید
  • سری سقطی
  • جنید بغدادی
  • ابوعلی رودباری
  • ابوعلی کاتب
  • سمنون ابن حمزه
  • شبلی
  • ذوالنون
  • حلاج
  • ابوسعید ابوالخیر
  • ابوحمزه خراسانی
  • ابوعثمان حیری
  • ابوحفص حداد
  • حمدون قصار
  • سعیدبن سلام
  • احمد بن حرب
  • حبیب عجمی
  • ابوالقاسم گورکانی
  • ابوبکر طوسی
  • احمد غزالی
  • ابوالفضل بغدادی
  • ابوالبرکات بغدادی
  • خرقانی
  • عبدالکریم قشیری
  • گیلانی
  • معین‌الدین
  • نظام‌الدین اولیا
  • سهروردی
  • نجم‌الدین رازی
  • ابراهیم بن فاید
  • احمد جام
  • بابافرید
  • بابا طاهر
  • سید بن طاووس
  • ابن عربی
  • داوود بن محمود قیصری
  • برهان‌الدین محقق ترمذی
  • بهاءالدین ولد
  • علاءالدوله سمنانی
  • شمس تبریزی
  • مولوی
  • صدرالدین قونوی
  • سعدی
  • ابراهیم خواص
  • عطار
  • محمود شبستری
  • نظام‌الدین اولیا
  • علی هجویری
  • بهاءالدین محمد نقشبند
  • امیرخسرو دهلوی
  • صفی‌الدین اردبیلی
  • مقدس اردبیلی
  • عبدالله یافعی
  • شاه نعمت‌الله ولی
  • اسماعیل قصری
  • نجم‌الدین کبری
  • جامی
  • شاه ولی‌الله
  • ابن عطاءالله
  • میر حیدر آملی
  • احمد زروق
  • محمد بن بکران
  • احمد یسوی
  • اشرف جهانگیر سمنانی
  • احمد فاروقی
  • عبیدالله احرار
  • بتائی
  • سلطان باهو
  • شهباز لعل قلندر
  • سید قطب‌الدین محمد نیریزی
  • صدر المتألهین شیرازی
  • محمدجعفر کبودرآهنگی
  • محمد بن علی سنوسی
  • عمان سامانی
  • بیدل
معاصران
  • حاج ملّاسلطان محمّد گنابادی سلطانعلیشاه
  • یعقوبی قائنی
  • سید علی قاضی
  • محمدعلی شاه‌آبادی
  • محمدتقی بهجت
  • روح‌الله خمینی
  • سیدمحمدحسین طباطبایی
  • سید محمدحسن الهی طباطبایی
  • سید محمدحسین حسینی طهرانی
  • محمد بهاری
  • ملاحسینقلی همدانی
  • محمدجواد انصاری همدانی
  • یاور همدانی
  • میرزا جواد ملکی تبریزی
  • محمداسماعیل دولابی
  • سید علی شوشتری
  • عبدالله جوادی آملی
  • حسن حسن‌زاده آملی
  • داوود صمدی آملی
  • سید هاشم حداد
  • محمدصالح کمیلی
  • سید عبدالکریم کشمیری
  • مهدی الهی قمشه‌ای
  • محمود امجد
  • حسنعلی نخودکی اصفهانی
  • عبدالکریم حق‌شناس
  • شیخ جعفر مجتهدی
پژوهشگران
  • گوهرشاهی
  • قادری
  • ادریس شاه
  • رنه گنون (عبدالواحد یحیی)
  • فریتهیوف شوئون (عیسی نورالدین احمد)
  • مارتین لینگز (ابوبکر سراج‌الدین)
  • سید حسین نصر
  • کبیر هلمینسکی
  • عنایت خان
  • احمد علوی
  • عبدالحکیم مراد
  • عقیلی
  • آلمکویست
  • بورکهارت
  • چیتیک
  • کربن
  • ارنست
  • فراگر
  • گنون
  • هیکسون
  • لیندبوم
  • نیکلسون
  • لینگز
  • نصر
  • سید احمد فهری زنجانی
  • شیمل
  • سلز
  • شوئون
  • لویزون
  • گولپینارلی
  • سبحانی
  • صدوقی سها
  • ابراهیمی دینانی
  • یثربی
  • موحد
  • شفیعی کدکنی
  • امین‌رضوی
  • عصار
  • معارف
  • پازوکی
  • فدایی مهربانی
  • سید عرب
  • رحمتی
جستارها
  • هنر
  • تاریخ
  • موسیقی
  • شعر
  • آرامگاه‌های صوفیان
  • متون
  • تصوف در نیشابور
  • تبرزین
  • فهرست فرقه‌های کلامی اسلام
  • ن
  • ب
  • و
تصوف در نیشابور
صوفی‌ها (به ترتیب الفبا):
  • ابن منازل
  • ابوالحسن بیهقی
  • ابوحمزه خراسانی
  • ابوسعد نیشابوری
  • ابوسعید ابوالخیر
  • ابوعثمان حیری
  • ابوعلی دقاق
  • احمد بن حرب
  • حاجی بکتاش ولی
  • حسن متکلم
  • حمدون قصار
  • رضی‌الدین نیشابوری
  • سعید بن سلام مغربی
  • عبدالرحمن سلمی
  • عمرو بن سلم
  • فاطمه نیشابوری
  • عبدالکریم قشیری
  • لطف‌الله نیشابوری
  • ابومحمد مرتعش
  • فریدالدین محمد عطار
  • پسنده نیشابوری
    • یحیی بن معاذ
سلسله‌ها:
  • ملامتیه
  • بکتاشیه
  • گنابادی
  • نعمت‌اللهی
خانقاه‌ها و آرامگاه‌ها:
  • خانقاه عدنی کوبان
  • آرامگاه سعید بن سلام مغربی
  • آرامگاه عطار نیشابوری
کتاب‌ها:
  • طبقات‌الصوفیه (سلمی)
  • تذکرةالاولیاء
  • رسالهٔ قشیریه
برگرفته از «https://fa.teknopedia.teknokrat.ac.id/w/index.php?title=سلسله_نعمت‌اللهی&oldid=41761508»
رده‌ها:
  • صوفیان
  • نعمت‌اللهی
رده‌های پنهان:
  • صفحات نیمه‌حفاظت‌شده بی‌پایان ویکی‌پدیا
  • مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی

  • indonesia
  • Polski
  • العربية
  • Deutsch
  • English
  • Español
  • Français
  • Italiano
  • مصرى
  • Nederlands
  • 日本語
  • Português
  • Sinugboanong Binisaya
  • Svenska
  • країнська
  • Tiếng Việt
  • Winaray
  • 文
  • Русский
Sunting pranala
Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id