ساختار برخوردی چیکشولوب | |
![]() تصاویر گرفتهشده توسط مأموریت رادار توپوگرافی شاتل ناسا استیاس-۹۹ بخشی از حلقه قطر دهانه را به شکل یک فرورفتگی دایرهای کمعمق نشان میدهد. تعداد زیادی سنوت (چالههای فروکش) در اطراف این فرورفتگی تجمع کردهاند که لبه داخلی دهانه را مشخص میکنند.[۱] | |
ساختار | |
---|---|
درستی | تأیید شده |
قطر | ۲۰۰ کیلومتر (۱۲۰ مایل) |
ژرفا | ۳۰ کیلومتر (۱۹ مایل) |
قطر برخوردکننده | ۱۰ کیلومتر (۶٫۲ مایل) |
سن | 66.043 ± 0.043 Ma مرز کرتاسه–پالئوژن[۲] |
نمایانشده | خیر |
حفاریشده | بله |
گونه آذرگوی | کندریت کربندار |
جایگاه | |
مختصات جغرافیایی | ۲۱°۲۴′۰″ شمالی ۸۹°۳۱′۰″ غربی / ۲۱٫۴۰۰۰۰°شمالی ۸۹٫۵۱۶۶۷°غربی |
کشور | مکزیک |
ایالت | یوکاتان |
دهانه چیکشولوب (/tʃiːkʃuːˈluːb/ cheek-shoo-LOOB; اسپانیایی: [tʃikʃuˈlub] ) یک دهانه برخوردی مدفون در زیر شبهجزیره یوکاتان در مکزیک است.[۳] مرکز آن در نزدیکی شهر چیکشولوب، یوکاتان قرار دارد.[۴]
تاریخ ایجاد این دهانه دقیقاً بر مرز بین دو دوره زمینشناسی کرتاسه و پالئوژن منطبق است. قطر این دهانه بیش از ۱۸۰ کیلومتر و عمق آن حدود ۲۰ کیلومتر است. مطابق با نظریات گوناگون برخورد شهابوارهای با قطر حداقل ۱۰ کیلومتر (۶ مایل) به سطح زمین باعث پیدایش چنین دهانهای شده است.
مشخصات و زمان دقیق برخورد شهابسنگ
دانشمندان اروپایی و آمریکایی با استفاده از تجهیزات جدید توانستهاند دامنه تخمین زمان برخورد در دهانه چیکسالوب را به ۱۱ هزار سال محدود کرده و بین ۶۶٫۰۳ تا ۶۶٫۰۴ میلیون سال قبل قرار دهند که تقریباً همزمان با انقراض عظیم دایناسورها است.[۵]

جرم برخوردی چیکشلوب (به اسپانیایی: Impactor de Chicxulub)، که به نام علمی جرم برخوردی (کی/پیجی K/Pg) و نیز (با کمی نظریهپردازی) به عنوان سیارک چیکشلوب هم شناخته شده، یک سیارک یا یک دنبالهدار با قطر حداقل ۱۰ کیلومتر (۶ مایل) است که ایجادکنندهٔ دهانه چیکشلوب بودهاست. این جرم در فاصلهٔ چند کیلومتری از شهر امروزی چیکشلوب در مکزیک به زمین برخورد کرده، که از این رو جرم برخوردی و دهانهٔ آن به نام چیکشلوب نامگذاری شدهاند. از آنجا که تاریخ برآورد شدهٔ برخورد این جرم و مرز کرتاسهٔ آن، با پالئوژن (مرز کیپیجی K-Pg) همزمان است، یک اجماع علمی صورت گرفته که: در اثر آن رویداد بوده که رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن، رویدادی که باعث مرگ دایناسورهای غیر مرغی و گونههای دیگری در این سیاره شده، به وجود آمدهاست.[۸][۹]
دهانهٔ برخوردی ایجاد شده بیش از ۱۸۰ کیلومتر (۱۱۰ مایل) قطر دارد،[۱۰] و این قطر آن دهانه را از دیدگاه پهناوری در ردیف سومین دهانهٔ برخوردی شناخته شده بر روی سیارهٔ زمین قرار میدهد.
نشانههای زمینشناسی جامانده تاریخ رویداد برخورد را در اواخر کرتاسه، حدود ۶۶ میلیون سال پیش نشان میدهند.[۱۱] مؤثر بودن این رویداد در ایجاد انقراضی که در آن زمان رخ داد، همانگونه که بر پایهٔ مرز کی-پیجی (K-Pg) استدلال شده، (مرز زمینشناسی بین کرتاسه و دوره پالئوژن) پیشنهادی ممکن است، ولی برخی از دانشمندان در این که آیا تأثیر آن برخورد تنهاعامل ایجاد انقراض بودهباشد مشکوکند. گروهی دیگر نیز میگویند که برخورد چیکسولوب میتواند تنها یکی از چند برخوردهای ممکن به زمین در حدود همان ایام بودهباشد.[۱۲]
در مارس ۲۰۱۰، به دنبال بررسی و تحلیل گستردهای از مدارک موجود که حدود بیست سال دادههای اندازهگیریشده را در زمینههای فسیل شناسی، ژئوشیمی، مدل سازی آب و هوا، ژئوفیزیک و رسوب را پوشش میداد، چهل و یک کارشناس بینالمللی از سیصد و سه مؤسسه شواهد موجود را مورد بررسی قرار دادند و نتیجه گرفتند که تأثیر برخورد چیکسولوب در مرز کی-پیجی (K-Pg)، انقراض دستهجمعی، و از جمله دایناسورها باعث شدهاست.[۸][۹]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ "PIA03379: Shaded Relief with Height as Color, Yucatan Peninsula, Mexico". Shuttle Radar Topography Mission. NASA. Archived from the original on March 13, 2017. Retrieved October 28, 2010.
- ↑ Renne, P. R.; Deino, A.L.; Hilgen, F.J.; et al. (2013). "Time Scales of Critical Events Around the Cretaceous-Paleogene Boundary" (PDF). Science. 339 (6120): 684–687. Bibcode:2013Sci...339..684R. doi:10.1126/science.1230492. ISSN 0036-8075. PMID 23393261. S2CID 6112274. Archived (PDF) from the original on April 3, 2018. Retrieved July 28, 2017.
- ↑ «Chicxulub در دادگان برخوردهای زمین». دادگان برخوردهای زمین. دانشگاه نیو برانزیک. دریافتشده در دسامبر ۳۰, ۲۰۰۸.
- ↑ Penfield, Glen (2019). "Unlikely Impact". AAPG Explorer. 40 (12): 20–23. Retrieved 12 December 2019.
- ↑ http://www.bbc.com/news/uk-scotland-glasgow-west-21379024
- ↑ Nicholas M. Short, Sr. , Crater Morphology Some Characteristic Impact Structures بایگانیشده در ۴ فوریه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine at nasa.gov, accessed January 2013
- ↑ The article by Nicholas M. Short, Sr. appears to have moved, but the image above does not appear to have moved with it. See Crater Morphology Some Characteristic Impact Structures بایگانیشده در ۲۰۱۲-۱۰-۲۸ توسط Wayback Machine at fas.org, Accessed December 9, 2015.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "International Consensus — Link Between Asteroid Impact and Mass Extinction Is Rock Solid". www.lpi.usra.edu. Retrieved 2015-10-28.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Schulte, Peter (March 5, 2010). "The Chicxulub Asteroid Impact and Mass Extinction at the Cretaceous-Paleogene Boundary" (PDF). Science. 327: 1214–8. Bibcode:2010Sci...327.1214S. doi:10.1126/science.1177265. PMID 20203042. Archived from the original (PDF) on June 25, 2015. Retrieved 2015-06-25.
- ↑ "Images Of Chicxulub Crater". neo.jpl.nasa.gov. Archived from the original on 28 February 2013. Retrieved 2015-10-28.
- ↑ "Dinosaur extinction: Scientists estimate 'most accurate' date". BBC News. Retrieved 2015-10-28.
- ↑ "Double space strike 'caused dinosaur extinction'". BBC News.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Chicxulub crater». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در آوریل ۲۰۱۵.
پیوند به بیرون

- تصویر ماهوارهای از دهانه (از گوگل مپس)