Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  1. Weltenzyklopädie
  2. باگراتیونی‌ها - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
باگراتیونی‌ها - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
با دودمان باگراتونی اشتباه نشود.
باگراتیونی
ბაგრატიონი

نشان شاهزاده واختانگ الماسخان گرجستان در اکساندر نوسکی لاورا
کشورگرجستان
تاریخ بنیان‌گذاری۷۸۰ میلادی
رهبر کنونیمورد بحث
آخرین حاکمگیورگی دوازدهم و سلیمان دوم
عنوان‌ها
  • پادشاه گرجستان متحد
  • پادشاه آبخاز
  • پادشاه ایبری
  • پادشاه کاختی
  • شاه آران
  • پادشاه ارمنستان
  • شاه شیروان
  • شاهزاده ایبریا
  • شاهزاده تائو
  • شاهزاده کلارجتی
  • پادشاه آلانیا
  • پادشاه کارتلی
  • پادشاه کاختی
  • پادشاه ایمرتی
  • پادشاه کارتلی-کاختی
منصب(ها)
  • شاه شاهان
  • باسیلیوس
  • اتوکراتور تمام شرق و غرب
  • سزار
  • شاهنشاه
  • کوروپالتس
  • نوبیلیسیموس
  • سباستوس
عزل۱۸۰۱/۱۸۱۰
شاخه‌(های) فرعیموخرانی
گروزینسکی
ایمرتینسکی
پادشاه داویت چهارم

باگراتیونی‌ها (بَغ‌داده‌ها) (به گرجی: ბაგრატიონები) سومین و آخرین سلسلهٔ حکومتی گرجستان بودند که از سده‌های میانه تا اوایل سده ۱۹ میلادی بر گرجستان حکومت می‌کرد. این دودمان در میان کهنترین دودمان‌های پادشاهی مسیحی جهان قرار دارد.[۱][۲][۳][۴][۵]

باگرات (ارمنی: Բագրատ، گرجی: ბაგრატ تلفظ می‌شود) نامی مردانه است که در گرجستان و ارمنستان رایج است. این واژه برگرفته از واژه «بَگارات»، تلفظ پارتی نام ایرانی باستان «بَگاداتَه» (به معنی خداداده یا هدیه خدا) است.[۶] بگاداته در فارسی امروز به صورت بغ‌داده تلفظ می‌شود.

تاریخچه

[ویرایش]

قدیمی‌ترین شکل‌های گرجی نام سلسله‌ای باگراتونیانی یا باگراتنیانی[۷] و باگراتووانی هستند که پس از آن به باگراتونی تغییر یافتند. این نام‌ها و همچنین باگراتونی ارمنی و نام مدرن باگراتید به معنای «فرزندان باگرات» یا «خانه تأسیس شده توسط باگرات» است. [نیازمند منبع]

طبق نظریه ای دیگر با توجه به اینکه باگرات دارای ریشه ایرانی باستان می‌باشد می تواند به نوعی با دیگر خاندان های ایرانی تبار ایبریا (گرجستان) نیز ارتباط داشته باشد از جمله سلسله گوارامی‌ها که خاندانی منشعب شده از خاندان خسرویانی ها بودند که با پیوند با خاندانهای اصلی ایرانی تبار گرجستان مانند خسرویانی‌ها، نرسیانی‌ها با باگراتیونی‌ها با آنها مرتبط بودند. ازدواج دختر گورام سوم (۷۷۹ / ۷۸۰–۷۸۶) با شاهزاده‌ای فرانسوی از دودمان باگراتونی باعث ایجاد سلسله جدید باگراتیونی‌ها شد که بعداً تبدیل به آخرین و طولانی‌ترین خانواده حاکم بر گرجستان شد. انقراض گوارامی‌ها در اواخر قرن هشتم به عموزاده باگراتیونیشان اجازه داد تا میراث خود از املاک سابق گوارامی‌ها را برای زمانی که خود به قدرت رسیدند حفظ نمایند.

طبق روایتی که برای اولین بار در آثار سومبات داویتیسدزه، وقایع نگار گرجی قرن یازدهم، و بعدها توسط شاهزاده واخوشتی باگراتیونی (۱۶۹۶–۱۷۵۷) تکرار شد، ادعا کرد که این خاندان از تبار داوود نبی و در حدود سال ۵۳۰ پس از میلاد) طبق روایت هفت برادر پناهنده از نسل داوودی بودند که سه نفر از آنها در ارمنستان ساکن شدند و چهار نفر دیگر وارد کارتلی شدند.[۸] در آنجا با خانواده‌های حاکمان محلی ازدواج کردند و زمین‌هایی را به‌طور موروثی به دست آوردند، یکی از چهار برادر، گوارام (متوفی در سال ۵۳۲)، که متعاقباً به نام پسرش باگرات، دودمانی را تأسیس کرد که به نام باگراتیونی نامیده شد.[۹]

این دودمان تا اوایل قرن بیستم از مقبولیت عمومی برخوردار بود.[۱۰] تحقیقات سیریل تومانوف به این نتیجه رسید که باگراتیان گرجستان از شخصی به نام آدارناسه از سلسله باگراتید ارمنی منشعب شدند که پدرش واساک (پسر آشوت سوم، پادشاه ارمنستان از ۷۳۲ تا ۷۴۸) در پی یک کودتای نافرجام به کارتلی رفت. در سال ۷۷۵ پسر آدارناسه، آشوت اول، سلطنت ایبریا را به دست آورد. و بدین ترتیب در سال ۸۱۳ آخرین خاندان سلطنتی گرجستان را تأسیس کرد. بر این اساس، افسانه منشأ داوودی باگراتیدهای گرجی، مقبولیت بیشتری نسبت به ادعای پیشینی که توسط سلسله ارمنی مطرح شده بود دارد، همان‌طور که در تحقیقات موسی خورنی[۱۱] نویسنده ارمنی آمده‌است. زمانی که خانواده گرجی، که به سرعت در محیط جدید متحول شده بود،[۱۲] قدرت سلطنتی را به دست گرفت، منشأ گرفتن از کتاب مقدس به حفظ مشروعیت آنها کمک کرد و به ستون اصلی ایدئولوژیک حکومت هزار ساله آنها بر گرجستان تبدیل شد.[۱۳]

اگرچه تاریخ نسل به نسل سلسله بغ‌داده‌ها (باگراتیونی) تنها در اواخر قرن هشتم آغاز می‌شود[۱۴] اما تومانوف ادعا کرد که اولین شاخه گرجی از باگراتیدها را می‌توان تا قرن دوم پس از میلاد ردیابی کرد، زمانی که طبق روایت بر منطقه اودزرخه در جنوب گرجستان کنونی حکومت می‌کردند.[۱۵] حکومت اودزرخه، که در سالنامه‌های قرون وسطی به نام Bivritianis شناخته می‌شود، تا قرن پنجم پس از میلاد ادامه داشت. با این حال، آنها را نمی‌توان نیاکان مستقیم بغ‌داده‌های بعدی دانست که در نهایت قدرت سلطنتی گرجستان را احیا کردند.[۱۶]

پاوستوس بوزند مورخ ارمنی قرن پنجم ادعا کرده‌است که خانواده گرجی باگراتیونی در استان Speri که ساکنان قبایل گرجی لاز بود، سرچشمه می‌گیرند. بسیاری از مورخان مانند N. Marr , I. Orbeli, E. Takaishvili , S. Janashia نیز همین ایده را داشتند و ادعای ارمنی بودن باگراتوین‌ها به‌طور گسترده نادیده گرفته شده‌است.[۱۷] همچنین به گفته مورخ گرجستانی نیکو بردزنیشویلی، سلسله برجسته باگراتیونی‌ها از باستانی‌ترین منطقه گرجستان - Speri سرچشمه می‌گیرند.. باگراتیونی‌ها از طریق سیاست‌های دوراندیشانه و انعطاف‌پذیر خود، از قرن ششم تا هشتم به نفوذ زیادی دست یافتند. یکی از شاخه‌های آنها به ارمنستان و دیگری به ایبریا نقل مکان کرد و هر دو شاخه حکومت ماورائ قفقار را بدست آوردند.[۱۸]

پس از تکه‌تکه شدن امپراتوری گرجستان در سده ۱۵ میلادی، شاخه‌هایی از دودمان باگراتیونی در سه بخش جدا شده گرجستان یعنی پادشاهی کارتلی، پادشاهی کاختی و پادشاهی ایمرتی تا زمان الحاق به روسیه در آغازین سده ۱۹ میلادی، حکومت می‌کردند. در حالی که بند سوم معاهده گئورگیوسک ادامه پادشاهی دودمان باگراتونی بر گرجستان را پس از الحاق به روسیه تضمین می‌کرد ولی پس از آن روسیه با نقض این بند از قرارداد، گرجستان را به صورت غیرقانونی به خود ملحق کرد.[۱۹] ادامه دودمان تا انقلاب فوریه سال ۱۹۱۷ به صورت خانواده‌ای اشرافی باقی ماند ولی پس از ایجاد جمهوری سوسیالیستی گرجستان شوروی در سال ۱۹۲۱ برخی اعضای خاندان مجبور به پذیرش مناصب پایین یا از دست دادن دارایی‌هایشان شدند و برخی دیگر نیز به اروپای غربی مهاجرت کردند،[۲۰] با این وجود برخی از آنان پس از فروپاشی شوروی و استقلال گرجستان در سال ۱۹۹۱ به کشور بازگشتند.

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ The Curious Case of Ms. Orange, E.J. Edwards, p50
  2. ↑ Caucasus: The Paradise Lost, Piera Graffer, LoGisma, p85
  3. ↑ More moves on an Eastern chequerboard, Sir Harry Luke, p71
  4. ↑ Handbook for Travellers in Russia, Poland, and Finland, John Murray, p322
  5. ↑ The Chautauquan, Volume 22, Theodore L. Flood, Frank Chapin Bray, 1895, p698
  6. ↑ Russell, James R. (2004). Armenian and Iranian studies. Harvard Armenian Texts and Studies. 9. Harvard University Press. ISBN 978-0-935411-19-5. p.879.
  7. ↑ Thomson, Robert W. (2006-01-26). "Stephen H. RAPP JR. , Studies in medieval Georgian historiography: Early texts and Eurasian contexts. Corpus Scriptorum Christianorum Orientalium, 601; Subsidia, 113". Byzantinische Zeitschrift. 98 (2). doi:10.1515/byzs.2005.601. ISSN 0007-7704.
  8. ↑ Sumbat Davitis-Dze, The Life and Tale of the Bagratids (ცხოვრებაჲ და უწყებაჲ ბაგრატონიანთა ჩუენ ქართველთა მეფეთასა), see Suny (1994), p. 349; Rapp (2003), p. 337
  9. ↑ "Chisholm, Hugh, (22 Feb. 1866–29 Sept. 1924), Editor of the Encyclopædia Britannica (10th, 11th and 12th editions)". Who Was Who. Oxford University Press. 2007-12-01.
  10. ↑ Toumanoff, Cyril (1969). "Chronology of the Early Kings of Iberia". Traditio. 25: 1–33. doi:10.1017/s0362152900010898. ISSN 0362-1529.
  11. ↑ Toumanoff, Cyril (1969). "Chronology of the Early Kings of Iberia". Traditio. 25: 1–33. doi:10.1017/s0362152900010898. ISSN 0362-1529.
  12. ↑ "Bagrationi dynasty". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-10-25.
  13. ↑ "Bagrationi dynasty". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-10-25.
  14. ↑ "Bagrationi dynasty". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-10-25.
  15. ↑ "Bagrationi dynasty". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-10-25.
  16. ↑ "Bagrationi dynasty". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-10-25.
  17. ↑ "Bagrationi dynasty". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-10-25.
  18. ↑ "<sc>ronald grigor suny</sc>. <italic>The Making of the Georgian Nation</italic>. (Studies of Nationalities in the Ussr.) Bloomington: Indiana University Press or Hoover Institution Press, Stanford. 1988. Pp. xviii, 395. Cloth $45.00, paper $17.50". The American Historical Review. 1990-04. doi:10.1086/ahr/95.2.548. ISSN 1937-5239. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  19. ↑ Martin, Russell. "The Treaty of Georgievsk; A Translation". Westminster College. Archived from the original on 16 March 2018. Retrieved 16 March 2014.
  20. ↑ Montgomery-Massingberd, Hugh. "Burke’s Royal Families of the World: Volume II Africa & the Middle East, 1980, pp. 56-67 ISBN 0-85011-029-7
  • ن
  • ب
  • و
دودمان‌های سلطنتی اروپا
کشورهای شمال اروپا
دانمارک
  • فهرست شاهان دانمارک
  • Fairhair
  • Knýtlinga
  • Estridsen
  • Griffins
  • Palatinate-Neumarkt
  • خاندان اولدنبورگ
  • دودمان گلوکسبورگ
فنلاند
  • دودمان بیلبو
  • Mecklenburg
  • Griffins
  • Palatinate-Neumarkt
  • خاندان اولدنبورگ
  • دودمان واسا
  • Palatinate-Zweibrücken
  • Hesse
  • Holstein-Gottorp
  • دودمان رومانوف
نروژ
  • Fairhair
  • Knýtlinga
  • Hardrada
  • Gille
  • Sverre
  • دودمان بیلبو
  • Griffins
  • Palatinate-Neumarkt
  • خاندان اولدنبورگ
  • Holstein-Gottorp
  • دودمان برنادوت
  • دودمان گلوکسبورگ
سوئد
  • Munsö
  • Stenkil
  • Sverker
  • Eric
  • دودمان بیلبو
  • Mecklenburg
  • Griffins
  • Palatinate-Neumarkt
  • خاندان اولدنبورگ
  • دودمان واسا
  • Palatinate-Zweibrücken
  • Hesse-Kassel
  • Holstein-Gottorp
  • دودمان برنادوت
بریتانیا و ایرلند
انگلستان
  • Mercia
  • Wuffing
  • Kent
  • Sussex
  • اسکس
  • Bernicia
  • Deira
  • Northumbria
  • Uí Ímair
  • وسکس
  • Knýtlinga
  • نورماندی
  • پلانتاژنه
    • آنژوین
    • لنکستر
    • یورک
  • تودور
اسکاتلند
  • Fergus
  • Óengus
  • Strathclyde
  • Mann and the Isles
  • Alpin
  • Northumbria
  • Bernicia
  • Uí Ímair
  • Galloway
  • Dunkeld
  • Sverre
  • Balliol
  • Bruce
  • دودمان استوارت
ولز
  • Dinefwr
  • Aberffraw
  • Gwynedd
  • Mathrafal
  • پادشاهی گوینز
ایرلند
  • Ulaid
  • Dál Cuinn/Connachta
  • Laigin
  • Uí Fidgenti
  • Uí Liatháin
  • Eóganachta (including Mac Cárthaigh)
  • Dáirine / Érainn (including Corcu Loígde)
  • Dál gCais
  • Bruce
بریتانیا
  • دودمان استوارت
  • دودمان اورانیه-ناسائو
  • دودمان هانوفر
  • دودمان ساکس-کوبرگ و گوتا
  • دودمان وینزر
اروپای شرقی
آلبانی
  • دودمان کاپتی آنژو
  • Progon
  • Arianiti
  • Thopia
  • Kastrioti
  • Dukagjini
  • Wied
  • Zogu
  • ساوی
ارمنستان۲
  • دودمان اروندی
  • دودمان آرتاشسی
  • سلسله اشکانی ارمنستان
  • دودمان باگراتونی
  • Artsruni
  • دودمان روبنی
  • دودمان هتومی
  • دودمان لوزینیان
  • ساوی
بوسنی
  • Boričević
  • Kulinić
  • Kotromanić
  • Kosača
  • خاندان لورن
بلغارستان
  • Dulo
  • Cometopuli
  • Asen
  • Terter
  • Shishman
  • خاندان باتنبرگ
  • Saxe-Coburg and Gotha
قبرس۲
  • دودمان پلانتاژنه
  • دودمان لوزینیان
  • ساوی
گرجستان۱
  • Pharnavazid
  • Artaxiad
  • سلسله اشکانی ایبری
  • خسرویانی‌ها
  • باگراتیونی‌ها
یونان
  • Doukas
  • کمنن
  • Angelos
  • Laskaris
  • دودمان پالایولوگی
  • دودمان ویتلسباخ
  • دودمان گلوکسبورگ
لیتوانی
  • Mindaugas
  • Gediminids
  • دودمان یاگیلون
  • دودمان والوآ
  • Báthory
  • دودمان واسا
  • Wiśniowiecki
  • سوبیسکی
  • ویتین
  • Leszczyński
  • Poniatowski
  • دودمان رومانوف
مولداوی
  • Dragoș (Drăgoșești)
  • Bogdan-Muşat
  • Movilești
  • Drăculeşti
  • Ghica
  • Cantacuzene
  • Cantemirești
  • Racoviță
  • Mavrocordato
  • Ypsilantis
  • Soutzos
  • Mourousi
  • Hohenzollern-Sigmaringen
  • House of Basarab
مونته‌نگرو
  • Crnojević
  • Petrović-Njegoš
رومانی
  • House of Basarab
  • Bogdan-Mușat
  • Movilești
  • Drăculești
  • Ghica
  • Cantacuzene
  • Cantemirești
  • دودمان رومانوف
  • Racoviță
  • Mavrocordato
  • Ypsilantis
  • Soutzos
  • Mourousi
  • Hohenzollern-Sigmaringen
  • Romania/Royal family
روسیه۱
  • روریک
  • بورجیگای
  • بوریس گودونوف
  • Shuysky
  • دودمان واسا
  • دودمان رومانوف
صربستان
  • Vlastimirović
  • Vojislavljević
  • Vukanović
  • Nemanjić
  • Lazarević
  • Branković
  • دودمان اوبرینوویچ
  • Karađorđević
امپراتوری عثمانی۱
  • دودمان عثمانی
اوکراین
  • دودمان روریک
  • Gediminids
  • Olshanski
  • Olelkovich
  • Giray
  • دودمان رومانوف
  • خاندان لورن

1 فهرست کشورهای در گستره بیش از یک قاره. 2 Entirely در غرب آسیا اما روابط اجتماعی-سیاسی با اروپا دارند.

اروپای غربی
بلژیک
  • Saxe-Coburg and Gotha
فرانسه
  • مروونژی‌ها
  • کارولنژی‌ها
  • کاپتی‌ها
  • دودمان والوآ
  • دودمان بوربون
  • دودمان بناپارت
  • خاندان اورلئان
Gaelic Ireland
  • Laigin
  • Síl Conairi
  • Ulaid
  • Dáirine
  • Osraige
  • Cruthin
  • Dál nAraidi
  • Connachta
  • Uí Fiachrach
  • Uí Briúin
  • Uí Néill
  • Síl nÁedo Sláine
  • Clann Cholmáin
  • Eóganachta
  • Chaisil
  • Glendamnach
  • Raithlind
  • Uí Dúnlainge
  • Uí Ímair (Norse)
  • Uí Ceinnselaig
  • Dál gCais
  • Ó Briain
  • Mac Carthaig
  • Ó Conchobhair
  • Ó Ruairc
  • De Burgh (Norman)
  • FitzGerald (Norman)
  • Ó Domhnaill
  • Ó Néill
ایتالیا
  • خاندان آچایولی
  • Barberini
  • Bentivoglio
  • دودمان بناپارت
  • Borghese
  • بورجیا
  • Borromeo
  • Bourbon-Parma
  • Bourbon-Two Sicilies
  • کارولنژی‌ها
  • Chigi
  • کولونا
  • Della Rovere
  • Della Torre
  • Este
  • Farnese
  • دودمان فلاویان
  • Gonzaga
  • گریمالدی
  • دودمان هابسبورگ
  • دودمان ژولیو کلودین
  • Malatesta
  • دودمان مدیچی
  • Montefeltro
  • دودمان آنتونی نروایی
  • Orsini
  • Palaiologos
  • Pallavicini
  • Pamphili
  • ساوی
  • Severan
  • Sforza
  • Torlonia
  • Visconti
لوکزامبورگ
  • Orange-Nassau
  • Nassau-Weilburg
  • Bourbon-Parma
موناکو
  • گریمالدی
هلند
  • دودمان بناپارت
  • اورانیه-ناسائو
پرتغال
  • Vímara Peres
  • Borgonha
  • Aviz
  • Habsburgo
  • Braganza
  • Braganza-Saxe-Coburg and Gotha
اسپانیا
  • Asturias
  • Barcelona
  • خیمنز
  • Burgundy
  • Champagne
  • دودمان کاپه
  • Évreux
  • تراستامارا
  • دودمان هابسبورگ
  • دودمان بوربون
    • دودمان بناپارت
    • ساوی
اروپای مرکزی
اتریش
  • دودمان بابنبرگ
  • دودمان هابسبورگ
  • خاندان لورن
بوهم
  • دودمان پرمیسل
  • دودمان پیاست
  • دودمان لوکزامبورگ
  • دودمان یاگیلون
  • دودمان هابسبورگ
  • خاندان لورن
کرواسی
  • Trpimirović
  • Domagojević
  • Svačić
  • دودمان عثمانی
  • دودمان لوکزامبورگ
  • دودمان هابسبورگ
  • خاندان لورن
  • دودمان بناپارت
  • Savoy (disputed)
آلمان
  • Ascania
  • کارولنژی‌ها
  • Conradines
  • دودمان اتونی
  • Luitpolding
  • Salian
  • Süpplingenburg
  • اشتاوفر
  • دودمان ولف
  • دودمان هابسبورگ
  • دودمان هانوفر
  • Saxe-Coburg and Gotha
  • Nassau
  • دودمان لوکزامبورگ
  • دودمان ویتلسباخ
  • Schaumburg
  • Schwarzburg
  • Brunswick-Lüneburg
  • House of Pomerania
  • دودمان هوهن‌تسولرن
  • Württemberg
  • خاندان اولدنبورگ
  • دودمان گلوکسبورگ
  • Orange-Nassau
  • Nassau-Weilburg
  • Mecklenburg
  • دودمان واسا
  • Pfalz-Zweibrücken
  • Hesse
  • Holstein-Gottorp
  • دودمان رومانوف
  • دودمان بناپارت
  • ویتین
  • Lippe
مجارستان
  • دودمان آرپاد
  • پرمیسل
  • دودمان ویتلسباخ
  • دودمان کاپتی آنژو
  • دودمان لوکزامبورگ
  • Hunyadi
  • دودمان یاگیلون
  • یانوش یکم
  • دودمان هابسبورگ
  • خاندان لورن
لیختن‌اشتاین
  • Liechtenstein
لهستان
  • دودمان پیاست
  • دودمان پرمیسل
  • Samborides
  • Griffins
  • دودمان یاگیلون
  • دودمان والوآ
  • Báthory
  • دودمان واسا
  • Wiśniowiecki
  • سوبیسکی
  • ویتین
  • Leszczyński
  • Poniatowski

After partitions:

  • دودمان رومانوف Kingdom of Poland
  • دودمان هابسبورگ Kingdom of Galicia and Lodomeria
  • Wettin Duchy of Warsaw
  • فرانسیس ژوزف لفبرو Duchy of Gdańsk
  • دودمان هوهن‌تسولرن Duchy of Poznań
برگرفته از «https://fa.teknopedia.teknokrat.ac.id/w/index.php?title=باگراتیونی‌ها&oldid=42009594»
رده‌ها:
  • تبار داوود
  • حکم‌رانان گرجستان
  • سلسله باگراتیونی‌ها
  • نام‌های خانوادگی گرجی‌زبان
رده‌های پنهان:
  • یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی
  • خطاهای یادکرد: تاریخ
  • CS1: بازه مختصر سال
  • صفحه‌های حاوی پیوند جادویی آی‌اس‌بی‌ان
  • صفحه‌هایی که از جعبه اطلاعات خانواده با پارامترهای نامعلوم استفاده می‌کنند

  • indonesia
  • Polski
  • العربية
  • Deutsch
  • English
  • Español
  • Français
  • Italiano
  • مصرى
  • Nederlands
  • 日本語
  • Português
  • Sinugboanong Binisaya
  • Svenska
  • країнська
  • Tiếng Việt
  • Winaray
  • 文
  • Русский
Sunting pranala
Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id