Technopedia Center
PMB University Brochure
Faculty of Engineering and Computer Science
S1 Informatics S1 Information Systems S1 Information Technology S1 Computer Engineering S1 Electrical Engineering S1 Civil Engineering

faculty of Economics and Business
S1 Management S1 Accountancy

Faculty of Letters and Educational Sciences
S1 English literature S1 English language education S1 Mathematics education S1 Sports Education
teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia

teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
teknopedia
  • Registerasi
  • Brosur UTI
  • Kip Scholarship Information
  • Performance
url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url url
  1. Weltenzyklopädie
  2. بابل (دولت‌شهر) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
بابل (دولت‌شهر) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مختصات: ۳۲°۳۲′۱۱″ شمالی ۴۴°۲۵′۱۵″ شرقی / ۳۲٫۵۳۶۳۹°شمالی ۴۴٫۴۲۰۸۳°شرقی / 32.53639; 44.42083
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
بابل
Bābilim
دروازه بازسازی‌شده شهر بابل معروف به دروازه ایشتار در موزه پرگامون، برلین
Babylon lies in the center of Iraq
Babylon lies in the center of Iraq
موقعیت در خاور نزدیک
موقعیت روی نقشه خاور نزدیک
Babylon lies in the center of Iraq
Babylon lies in the center of Iraq
بابل (دولت‌شهر) (عراق)
موقعیت روی نقشه عراق
نام دیگر
  • عربی: بابل Babil
  • اکدی: 𒆍𒀭𒊏𒆠 Bābili(m)[۱]
  • سومری: 𒆍𒀭𒊏𒆠 KÁ.DIG̃IR.RAKI[۱]
  • آرامی: 𐡁𐡁𐡋 Babil[۱]
  • زبان یونانی: Βαβυλών Babylṓn
  • عبری: בָּבֶל‎ Bavel
  • پارسی باستان: 𐎲𐎠𐎲𐎡𐎽𐎢 Bābiru
  • عیلامی: 𒀸𒁀𒉿𒇷 Babili
  • کاسی: Karanduniash
مکاناستان بابل، حله، عراق
منطقهمیان‌رودان
مختصات۳۲°۳۲′۱۱″ شمالی ۴۴°۲۵′۱۵″ شرقی / ۳۲٫۵۳۶۳۹°شمالی ۴۴٫۴۲۰۸۳°شرقی / 32.53639; 44.42083
بخشی ازمرکز امپراتوری بابل
مساحت۹ کیلومتر مربع (۳٫۵ مایل مربع)
تاریخ
ساخته‌شدهحدود ۱۸۹۴ پیش از میلاد
رهاشدهح. 1000 میلادی
فرهنگ‌هااکدی، اموری، کاسی، آشوری، کلدانی، هخامنشی، هلنی، پارتی، ساسانی
اطلاعات بیشتر
باستان‌شناسانهرمزد رسام، روبرت کولدوی
وضعیتویرانه
مالکیتعمومی
سایت میراث جهانی یونسکو
نام رسمیBabylon
معیارفرهنگی: (iii), (vi)
تاریخ ثبتجلسه چهل و سومین کمیته میراث جهانی یونسکو، ۲۰۱۹
شماره ثبت278
State Party عراق
منطقهفهرست میراث جهانی یونسکو در کشورهای عربی

بابِل (به زبان اکدی: باب‌ایلو، به بابلی کهن: بابیلیم، به عبری: باوِل یا بابل בָּבֶל، به یونانی: Βαβυλών به فارسی باستان: بابیروش 𐎲𐎠𐎲𐎡𐎽𐎢𐏁 (Bābirauš)[۲])، یکی از نامدارترین شهرهای دوران باستان بود. این شهر از اوایل هزاره دوم پیش از میلاد تا اوایل هزاره اول پیش از میلاد، پایتخت تمدن بابل در جنوب میانرودان (بین‌النهرین) و در سده هفتم و ششم پیش از میلاد که هنگام اوج شکوه و جلال آن محسوب می‌شد، پایتخت امپراتوری بابل نو (کلده) بود.

در ۵۳۹ پیش از میلاد، بابل توسط کوروش بزرگ بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی در ایران، فتح شد و پس از آن، مرکز ثروتمندترین ساتراپ این امپراتوری بود. به نقل از هرودوت تاریخ‌نگار یونانی، بابل در این زمان باشکوه‌ترین شهر جهان بود. معروف است که باغ‌های معلق بابل یکی از عجایب هفت‌گانه جهان باستان متعلق به این شهر بود. در سال ۳۳۱ پیش از میلاد، شهر به دست اسکندر مقدونی اشغال شد که تصمیم داشت آن را پایتخت قلمروی خود کند. اسکندر در همین شهر و در قصر نبوکدنصر دوم از دنیا رفت. بابل در زمان سلوکیان، با احداث شهر بزرگ سلوکیه به عنوان پایتخت این امپراتوری و انتقال ساکنان بابل به آن شهر، اهمیت پیشین خود را از دست داد. بقایای ویران شده این شهر امروزه در استان بابل در شهر حله عراق کنونی، حدود ۸۸ کیلومتری جنوب بغداد، واقع شده است.[۳]

نام

[ویرایش]

لغت یونانی بابیلون Βαβυλών از لغت اکدی Bab-ili (باب-اله) گرفته شده است. این لغت به معنای دروازه خدا یا دروازه به سمت خدا است. واژه بابل نوشتاری نادرست از واژه بابئیل است است که از دوبخش (باب:به معنای در یا دروازه) و (ئیل که به معنای خدا) می‌باشد، همانند بسیاری از واژگان سامی همچون اسرائیل (اسرا به معنی بنده و ئیل به معنی خدا)، جَبرَئیل (مرد خدا)[۴]

در عهد عتیق نیز به بابل اشاره شده است. در کتاب آفرینش (۱۱:۹) لغت بابل به معنی گیج شده از لغت بیلبل בלבל به معنای گیج کردن گرفته شده است. در عهد عتیق آمده است که به دلیل گمراهی بندگان، خدا زبان واحد مردم را به هفتاد زبان در بابل تبدیل کرد و از این رو مردم در صحبت کردن با یکدیگر گیج شدند.

گاهشمار تمدن بابل

[ویرایش]
  • در حدود ۱۸۹۶ پیش از میلاد حمله نافرجام کاسی‌ها به بابل روی می‌دهد. همچنین در حدود ۱۷۴۹ پیش از میلاد بابل توسط کاسی‌ها سقوط می‌کند.[۵]
  • در حدود ۱۵۹۵ پیش از میلاد، مورسیلیس یکم پادشاه هیتی‌ها در حمله‌ای برق‌آسا بابل را اشغال و غارت می‌کند.[۶]
  • در حدود ۱۲۴۴ تا ۱۲۰۸ پیش از میلاد و در زمان پادشاهی کیدین خوران (Kidin-Ḵutran) ایلام به بابل حمله می‌کند.[۶]
  • در حدود ۱۱۰۰ تا ۷۷۰ پیش از میلاد، اتحاد ایلام و بابل علیه آشور صورت می‌پذیرد.[۶]
  • در حدود ۱۱۷۱ پیش از میلاد، کودور ناهونته شاه ایلام به بابل حمله کرده و آن سرزمین را فتح می‌کند.[۶]
  • در سال ۶۱۲ پیش از میلاد ماد و بابل متحد شدند و نیروی متحد مادی-بابلی به نینوا مرکز امپراتوری آشور حمله کرد و پادشاهی آشور را برانداخت.[۶]
  • در سال ۵۳۹ پیش از میلاد بابل ثروتمندترین شهر غرب آسیا توسط کوروش بزرگ شاه هخامنشی فتح می‌گردد. سقوطی که با مقاومت کم سپاه بابل در کرانه ساحلی رود فرات به وقوع پیوست.[۶]
  • در سال ۴۸۴ پیش از میلاد خشایارشا ضمن سرکوب شورش بابل، استحکامات دفاعی آنجا را نابود و مجسمه خدای مردوک را تخریب کرد.[۶]

تاریخچه

[ویرایش]

اولین نشانه‌ها از وجود شهر بابل در لوحه‌هایی که از زمان سارگون اکدی باقی مانده است، وجود دارد. در این الواح آمده است که سارگون بابل را بنا کرد؛ اما بعضی محققان اعتقاد دارند که این الواح شاید به سارگون بابلی و نه به سارگون اکدی اشاره می‌کنند.

به نقل از ابن بلخی، شهر بابل توسط هوشنگ بنا شد.[۷]

در عهد عتیق آمده است که نمرود بود که شهر بابل را بنا کرد.

اولین سلسله بابلی توسط یک آموری به نام سومو آبوم در ۱۸۹۴ قبل از میلاد بنا شد. آموری‌ها از مردمان بومی بین‌النهرین نبودند و بلکه از اقوام عشایری سامی در غرب عراق بودند. بابل دارای محدوده کوچکی بود تا اینکه در زمان حمورابی توسعه پیدا کرد. حمورابی یک سری قوانین به نام قوانین حمورابی تدوین کرد که تأثیر زیادی بر سیستم قضایی بعد از او گذاشت. بعد از مرگ حمورابی امپراتوری او به سرعت از هم پاشید. آموری‌ها تا سال ۱۵۹۵ قبل از میلاد دارای قدرت بودند تا اینکه توسط هیتی‌ها مغلوب شدند.

بعد از اینکه هیتی‌ها بابل را غارت کردند، کاسی‌ها به بابل حمله کرده و آن را در اختیار گرفتند. آن‌ها سلسله‌ای ایجاد کردند که تا سال ۱۱۶۰ قبل از میلاد دوام پیدا کرد. کاسی‌ها از رشته‌کوه‌های زاگرس در حدود لرستان امروزی نشات گرفته بودند؛ اما بابل سرانجام به تسلط ایلامی‌ها و آشوری‌ها درآمد. شاه آشوری توکولتی-نینورتای یکم در سال ۱۲۳۵ قبل از میلاد بابل را تحت کنترل گرفت.

تخمین زده می‌شود که در بین سال‌های ۱۷۷۰ تا ۱۶۷۰ قبل از میلاد و دوباره بین سال‌های ۶۱۲ تا ۳۲۰ پیش از میلاد، بابل بزرگ‌ترین شهر دنیا بوده است. محققان معتقدند بابل اولین شهری بود که به جمعیت بالای ۲۰۰۰۰۰ نفر رسید.[۸]

بابل آشوری

[ویرایش]

در زمان حکومت امپراتوری آشوری نو در بین سال‌های ۹۱۱ تا ۶۰۸ پیش از میلاد بابل در کنترل آشوریان بود. در زمان شاه آشوری سناخریب، بابل دائماً در حال شورش بود که به نابودی کامل بابل انجامید. در سال ۶۸۹ پیش از میلاد تمامی دیوارها، معابد و باغها نابود شدند. پسر و جانشین سناخریب به نام اسرحدون، تصمیم به بازسازی شهر گرفت.

امپراتوری بابل جدید

[ویرایش]

در زمان نابوپولاسار، بابلی‌ها موفق شدند با اتحاد با پادشاهی ماد، آشوریها را در سال ۶۱۲ پیش از میلاد سرنگون کنند. در این زمان بابل دوباره قدرت گرفت و در دوران پادشاهی فرزند او نبوکدنصر دوم (۶۰۴ تا ۵۶۱ پیش از میلاد)، بابل به یکی از عجایب دنیای قدیم تبدیل شد. نبوکدنصر دستور داد که زمین‌ها دوباره بازسازی شوند، زیگورات‌ها دوباره ساخته شده و دروازه ایشتار ساخته شود.

نبوکدنصر همچنین باغهای معلق بابل را نیز ساخت که یکی از عجایب هفت‌گانه دنیای قدیم بود. گفته می‌شود که دلیل ساخت این باغ‌ها این بود که همسر نبوکدنصر که آمیتیس نام داشت دختر هوخشتره پادشاه ماد و از سرزمین ماد بود و برای کوه‌های بلند زادگاهش، دلتنگی می‌کرد. از این رو نبوکدنصر دستور داد این باغ‌ها را برای جلوگیری از دلتنگی او بنا کنند؛ اما به دلیل اینکه هیچ آثاری از بابل باغی نمانده است محل این باغها مورد اختلاف است و بعضی اعتقاد دارند که این باغ‌ها در نینوا بوده‌اند.

بابل در تسلط ایرانیان

[ویرایش]

در سال ۵۳۹ پیش از میلاد کوروش بزرگ اولین شاهنشاه هخامنشی، بابل را در نبرد اوپیس شکست داد. به دلیل اینکه بابل بر روی رودخانه بنا شده بود تنها یک راه برای ورود به آن وجود داشت و بقیه دیوارها بر روی رودخانه بود. در زیر آب دروازه‌های فلزی برای جلوگیری از ورود دشمنان وجود داشت. کوروش و سربازانش مسیر آب رودخانه فرات را منحرف کرده و سربازان پارسی از زیر دیوارها وارد شهر بابل شدند. این داستان توسط هرودت به‌طور مفصل نقل شده است و در انجیل عهد عتیق نیز آیه‌ای در مورد آن وجود دارد.[۹]

کوروش سپس دستوری صادر کرد که تمام اسرای بیگانه از جمله یهودیان که زندانی بودند به سرزمین خود بازگردند و یهودیان دوباره معبد اورشلیم را بازسازی کنند.[۱۰]

در زمان کوروش بزرگ و جانشین او داریوش بزرگ بابل به یکی از شهرب‌ها (ساتراپی‌های) شاهنشاهی هخامنشی تبدیل شد.

گفته می‌شود بابل چهار ماه در سال خواربار دربار هخامنشی را تأمین می‌کرده و احتمالاً پایتخت زمستانی هخامنشیان اولیه بوده است؛ به این خاطر شمار فراوانی از ایرانیان در سمت‌هایی مانند قاضی، مقام حکومتی، و از دوره پیش از داریوش بزرگ، به عنوان مالک و زمیندار در بابل مسکن گزیدند. بابل احتمالاً مهم‌ترین شهر شاهنشاهی ایران در آن زمان به‌شمار می‌آمده و در اوایل دهه ۴۹۰ پیش از میلاد کاخ تازه‌ای برای ولیعهد ایران در این شهر ساخته شد.[۱۱]

شاهنشاهان هخامنشی در ابتدا تلاش کردند که برنامه‌های مذهبی ایجاد شده برای خدای مردوک را ادامه دهند؛ در زمان داریوش سوم مالیات‌های بالا و فشار جنگ‌های پشت سر هم، باعث از رونق افتادن و خراب شدن زیر ساخت‌های بابل شد. در این زمان شورش‌های زیادی علیه هخامنشیان شد که از جمله در ۵۲۲ پیش از میلاد، ۵۲۱ پیش از میلاد و ۴۸۲ پیش از میلاد بود که شاهنشاهان هخامنشی تمامی این شورش‌ها را سرکوب کردند و این شهر تا زمان حمله اسکندر مقدونی در دست آن‌ها باقی‌ماند.[۱۲]

در زمان یونانی‌ها

[ویرایش]

در سال ۳۳۱ پیش از میلاد، داریوش سوم توسط اسکندر مقدونی در نبرد گوگمل شکست خود.

در زمان اسکندر بابل دوباره رونق یافت؛ اما بعد از مرگ او امپراتوری وی بین فرماندهان ارتش او تقسیم شد و جنگ داخلی با نام جنگ‌های سرداران اسکندر ایجاد شد.

در این زمان جنگ داخلی شهر بابل را خالی از سکنه کرد. یک لوح باقی‌مانده از سال ۲۷۵ پیش از میلاد نشان می‌دهد که مردم بابل به سلوکیه منتقل شدند و در آنجا برای آن‌ها یک کاخ و یک معبد ایجاد شد. با خروج مردم، درخشش بابل تقریباً پایان یافت اما تا حدود یک قرن بعد قربانی‌ها در معابد انجام می‌شد. در سال ۱۴۱ قبل از میلاد در زمانی که اشکانیان این منطقه را به دست آوردند، بابل کاملاً خالی از سکنه بود.[۱۳]

نقش برجسته ایشتار که در بابل کشف شده است، ایشتار خدای روابط جنسی و محبت بود.

پارتیان و ساسانیان

[ویرایش]

در زمان پارتیان و ساسانیان بابل یکی از استان‌های شاهنشاهی ایران بود. مردم آن دارای فرهنگ و زبان خود بوده و به زبان آرامی صحبت می‌کردند. در تلمود بابلی گزارش‌هایی از دین‌های مسیحیت و مانوی در این منطقه وجود دارد. در قرنهای اول و دوم بعد از میلاد مسیحیت به بابل آمد. در این زمان بابل دارای کلیسای شرقی شد.[۱۴]

پس از اسلام

[ویرایش]

در قرن هفتم نیروهای اسلامی به بابل حمله کردند. در این زمان بابل به سرعت عربی و اسلامی شد. اعراب به مسیحیان اجازه پرستش دادند و کلیسای کلدانی مسیحی هنوز نیز در عراق وجود دارد.

در متون مذهبی

[ویرایش]

بابل دارای اهمیت بسیار در متون مذهبی یهودیان، مسیحیان و مسلمانان است. در کتاب آفرینش به بابل و برج بابل (מגדל בבל) اشاره شده است. بنا به روایت کتاب آفرینش برج بابل، برج بزرگی بود که در منطقه شینار ایجاد شده بود.

بر اساس روایت کتاب آفرینش بعد از طوفان نوح تمامی بشریت به یک زبان واحد سخن می‌گفتند و در منطقه شینار ساکن بودند. در این زمان بعضی از مردم تصمیم گرفتند که برجی آن چنان بلند بسازند که نوک آن به بهشت برسد. در این زمان خداوند که از آنان به خشم آمده بود زبان آن‌ها را گیج کرد و تبدیل به هفتاد زبان نمود. از این رو این شهر بابل نام گرفت «زیرا خداوند زبان تمامی مردم زمین را گیج کرد.» (آفرینش ۱۱:۵ تا ۸)

همچنین بابل از این جهت حائز اهمیت است که بعد از نابود شدن معبد اول در سال ۵۹۸ قبل از میلاد یهودیان در بابل به اسارت گرفته می‌شوند. در سال ۵۹۹ نبوکدنصر دوم پادشاه بابل اورشلیم را محاصره کرد و پادشاه یهودیان را کشت. در سال ۵۹۷ قبل از میلاد نبوکدنصر اورشلیم و معبد را غارت کرد نخبگان اورشلیم، از جمله ازکیل پیامبر، را با خود به بابل برد. بعد از خارج شدن او از اورشلیم یهودیان دوباره علیه بابلیان شورش کرده و به مصریان پیوستند و در این زمان نبوکدنصر دوباره بازگشته و اورشلیم را محاصره کرد. در سال ۵۸۷ قبل از میلاد، اورشلیم شکست خورد و نبوکدنصر دیوارهای شهر و معبد را نابود کرد و خانه افراد سرشناس را از بین برد.

بر اساس کتاب عزرا-نهمیا شاه پارسیان کوروش هخامنشی در ۵۳۸ یهودیان را نجات داد. اسارت در بابل بر یهودیان تأثیر زیادی گذاشت و فرهنگ و دین یهودی را دچار تغییرات زیادی کرد.

در اسلام

[ویرایش]

لغت بابل تنها یکبار در قرآن ذکر شده است. هرچند که به ماجرای اسارت یهودیان در بابل بدون ذکر نام شهر اشاره می‌شود که در آن به اولین عذاب خداوند بر یهودیان نابودی معبد اول و اسارت گرفته شدن آنان توسط دشمنانشان است. همچنین خداوند از آزاد شدن یهودیان و اجازه ساخت مجدد معبد صحبت می‌کند.

همچنین در قرآن اشاره شده است که بنی اسرائیل در زمان اسارت در بابل مورد آزمایش خدا قرار گرفتند و خداوند دو فرشته به نام‌های هاروت و ماروت را به آن‌ها نازل کرد. این دو فرشته به بنی اسرائیل چیزهایی یاد می‌دادند که سحر و جادو بود و گروهی از بنی اسرائیل با پیروی از آنان کافر شدند.

نمای فراگیر از بخشهای بازسازی شده شهر باستانی بابل در الهلال عراق.

جستارهای وابسته

[ویرایش]
  • ریاضیات بابلیان
  • تمدن بابل

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Edwards, I. E. S.; Gadd, C. J.; Hammond, N. . L. (1981). Prolegomena and Prehistory. The Cambridge Ancient History. Vol. Vol 1 Part 1. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-29821-6. {{cite book}}: |volume= has extra text (help)
  2. ↑ دانشگاه فرانکفورت آلمان. "Old Persian Corpus, Part No. 8, Text: DB1" (به انگلیسی).
  3. ↑ Babylon. (2010). Encyclopædia Britannica. Ultimate Reference Suite.
  4. ↑ لغت نامه دهخدا
  5. ↑ ص 4 کتاب ایران پیش از آریایی‌ها
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ ۶٫۶ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
  7. ↑ فارسنامه، ابن بلخی، ص ۲۸
  8. ↑ I.L. Finkel, M.J. Seymour, Babylon, Oxford University Press, 2009 ISBN 0-19-538540-3
  9. ↑ هرودت، کتاب اول، بخش 191.
  10. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۲.
  11. ↑ Arberry, A. J. , and Ilya Gershevitch. 2010. The Cambridge history of Iran. Vol. 2 Vol. 2. Cambridge: Univ. Press. p.237
  12. ↑ http://www.wsu.edu:8080/~dee/MESO/PERSIANS.HTM
  13. ↑ Joan Oates, Babylon, Thames and Hudson, 1986. ISBN 0-500-02095-7 (hardback) ISBN 0-500-27384-7 (paperback)
  14. ↑ Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Babylon". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
  • http://www.ancientcityofbabylon.com
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بابل (دولت‌شهر) موجود است.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
  • ن
  • ب
  • و
شخصیّت‌ها و اَعلامِ قرآنی
شخصیت‌ها
شکل‌های حیات
فراانسانی
خداوند (الله)

نام‌ها و صفات بیان شده در قرآن

فرشتگان
(ملائکه)

جَبرَئیل (جِبریل، روح‌الأمین) و روح‌القُدُس • مَلَک‌ُالموت • میکائیل (میکال) • هاروت و ماروت • فرشته روح

دیو‌ها

اِبلیس یا شَیطان • عِفریت

دیگران

جن • حورٌ عین • غِلمان و وِلدان

پیامبران و
فرستادگان الهی
نام بُرده شده

آدم • اِبراهیم (خلیل‌الله) • اِدریس • اِسحاق • اِسماعیل (ذبیح‌الله) • اِلیاس (اِلیاسین) • اَلْیَسَع • اَیّوب • داوود • ذوالکِفل • زَکریّا • سُلیمان • شُعیب • صالِح • عُزَیر • عِمران (پدر مریم) • عیسیٰ مَسیح (روح‌الله) • لوط • محمّد یا احمد • موسیٰ (کلیم‌الله) • نوح • هارون • هود • یَحییٰ • یَعقوب (اسرائیل) • یوسُف • یونُس (ذو النّون، صاحِبِ الحوت)

اشاره شده

اِرمیا بن حلقیّا • سَموئیل (اُشْموئیل) • یوشَع بن نون

افراد نیک
(پیش از اسلام)
نام بُرده شده

ذو القَرنَین • طالوت • لُقمان • مَریَم

اشاره شده

همسر فرعون‏ • آصِف بن بَرخیا • ملکه سَبَأ • بِنیامین • جادوگران فرعون • مؤمن آل‌یاسین‏ • «بنده خدا» • شَمعون الصَّفا (شمعون فطرس) • کالِب بن یوفَنّا (همراه یوشع) • مؤمن آل‌فرعون

دیگر افراد
(پیش از اسلام)
نام بُرده شده

آزَر (عموی ابراهیم) • جالوت • سامِریّ • فِرعون • قارون • هامان

اشاره شده

ابرهه • بُختُ‌نَصَّر • بَرصیصا • بَلعَم باعورا • عزیز مصر • پولس • زن عزیز مصر • شَدّاد • شَمعون بن یعقوب‏ • قاتلان ناقه صالح (قدار بن سالف و مصدع بن دهر (مصدع بن مهرج)) • نمرود

افراد نام بُرده شده
(پس‌از اسلام)

ابولَهَب • زید

منسوبان پیامبران
منسوبان نیکِ‌
تصریح‌شده

همسر زکریّا • همسر آدم • همسر ابراهیم، مادر اسحاق • همسر موسی و خواهر زن موسی • خواهر موسی • پسر آدم • مادر موسی • دختران لوط

منسوبانِ‌نیکِ‌
تصریح‌نشده

مادر ابراهیم • پسر لقمان • مادر مریم • دختران محمد • همسر یعقوب • همسر ایّوب • مادر نوح • عِمران (پدر موسی) • لمِک بن مَتْوشَلَخ (پدر نوح) • کنیز ابراهیم، مادر اسماعیل

دیگر منسوبان

زن ابولهب • پسر آدم • پسر نوح • همسر لوط • همسر نوح • همسران محمد • برادران یوسُف • فرزند سلیمان (جسد مرده) • فرزندان ایّوب

گروه‌ها و قبیله‌ها
اقوام و قبایل
نام بُرده شده

اصحاب رَسّ • رومیان • قُریش • بنی‌اسرائیل • عرب و عجم • قوم اِلیاس (اِلیاسین) • قوم ابراهیم • قوم تُبَّع • قوم ثَمود (قوم صالح، اصحاب حِجر) • قوم شُعیب (اصحاب مَدیَن (اهل مدین) و اصحاب اَیکه) • قوم سَبَأ • قوم عاد (قوم هود) • قوم لوط (مؤتفکات) • قوم نوح • قوم یونُس • یأجوج و مأجوج

اشاره شده

ایرانیان • بنی امیه • بنی قُریظه • بنی قَینُقاع • بنی نَضیر • بنی‌هاشم • عمالقه

گروه‌ها
نام بُرده شده

اسباط • اسباط بنی‌اسرائیل • اصحاب اخدود • اصحاب الجنة (صاحبان باغ سوخته) • اصحاب سبت • اصحاب سفینه نوح • اصحاب فیل • اصحاب قریه (اصحاب یاسین) • اصحاب کهف و رقیم • اهل‌بیت • اهل یَثرب یا اهل مدینه • حواریان (انصار عیسی) • نقبای بنی‌اسرائیل
آل‌ابراهیم • آل‌داوود • آل‌عمران • آل‌لوط • آل‌موسی و آل‌هارون • آل‌یعقوب • اهل نوح • پیامبران اولوا العَزْم

اشاره شده

اصحاب صُفّه • اصحاب عقبه • اهل قبا • اهل مکّه • امت اسلام (امت محمد) • اوس و خزرج • مهاجرین و انصار • حزب‌الله • قبطیان (آل‌فرعون، قوم فرعون)

گروه‌های
دینی

اهل ذِمّه • اهل کتاب • صابئان • کافران • مَجوس (زرتشتیان) • مسلمانان • مشرکان • منافقان • نصاری (اهل انجیل، مسیحیان) • یهود • اَحبار (عالمان یهود) • رَبّانیّون (عالمان دین) • رَهبان (عابدان و زاهدان مسیحی) • قِسّیسین (عالمان مسیحی)

مکان‌ها، موجودیت‌ها و رویدادها
مکان‌ها
نام بُرده شده

اَحقاف • ارض مقدس(فلسطین و شام) • ارم • باب حطه • بابِل • بَدر • حِجر • حُنَین • رَسّ • سَبَأ • طور سینا (طور سینین، کوه طور) • عرفات و مشعر الحرام • کعبه (بیت الحرام، بیت العتیق) • کوه جودی • کوه صفا و مروه • مجمع البحرین • مَدیَن • مدینه (پیشتر یَثرب) • مسجد الأقصیٰ • مسجد الحرام • مسجد ضِرار • مِصر • مقام ابراهیم • مَکّه (بَکّه، بَلَد الأمین، اُمّ‌القریٰ) • مؤتفکة (سدوم) • وادیِ طُویٰ

اشاره شده

انطاکیه (انتاکیه) • ایله • بهشت شَدّاد • بیت المقدس و اریحا • بین‌النهرین • حِجْرِ اِسماعیل و حَجَرُ الأسوَد • حُدَیبیّه • دار الندوة • رود اردن • رود فلسطین • رود نیل • سدِّ ذو القَرنین • سدّ مَأرِب • صحرای سینا و تیه • طائف • غار حَرا و غار ثور • غار اصحاب کهف • مسجد قُبا و مسجد النبی • نینوا • کنعان

مکان‌های دینی

بیعه (کلیسا) • صَلات (کنیسه، کنشت) • صومعه (دِیر) • مِحراب • مسجد

موجوداتِ
مادّیِ
غیرانسان
کتاب‌های آسمانی

اِنجیل عیسی • تورات (صُحُف موسی) • زَبور داوود • صُحُف ابراهیم • قَرآن محمّد

حیوانات منسوب

ابابیل • سگ اصحاب کهف • شتر صالح • گاو بنی اسرائیل و گوساله سامری • ماهی یونس • هدهد سلیمان

اشیای منسوب

الواح موسی • تابوت بنی اسرائیل (صندوق عهد) • تخت بلقیس • درخت ممنوعه آدم • صور اسرافیل • عصای موسی • کشتی نوح • مائده آسمانی حواریون

بُت‌های نام‌بُرده‌شده

بَعل • لات، عُزّیٰ و مَنات • وَدّ، سُواع، یَغوث، یَعوق و نَسر • (جِبت و طاغوت • اَنصاب)

رویدادها

حجةالوداع • صلح حدیبیه • عمرةالقضا • غدیر خم • غزوه اُحُد • غزوه اَحزاب (خندق) • غزوه بَدر • غزوه تبوک • غزوه حُنَین • غزوه خیبر • فتح المبین • فتح مکه • لیلةالمبیت • ماجرای افک • مباهله • یوم‌الدار

یادداشت: ترتیب نام‌ها بر اساس حروف الفباست. آن‌چه در پرانتز جلوی هر نام آمده است، اکثراً نام‌ها یا صفات دیگری است که در قرآن برای آن نام ذکر شده است؛ یا نسبت آن شخص.
  • ن
  • ب
  • و
پیش از پادشاهی ماد
دوران تکوین
اقوام پیش از ماد
  • اومان ماندا
  • انشان
  • ایلام
  • (عیلامیان)
  • شوش
  • هوری‌ها
  • لولوبی‌ها
  • کوتی‌ها
    • گوتی‌ها
  • کاسی‌ها
تمدن اقوام بیگانه
  • تمدن اریدو
  • تمدن سومر
  • تمدن اکد
  • تمدن بابل
  • تمدن آشور
  • تمدن اورارتو
  • اکد (شهر)
  • بابل (شهر)
  • نائیری
دولت‌های کوچک
  • زاموآ
  • منناها
  • پارسوآ
  • پارسوآش
  • مهری
  • بیت‌همبان
  • نامار
  • الی‌پی
  • آراپخا
  • پاسارگادیان
  • خوبوشکیه
جنگجوی ماد یا ماننا
سکنه ماننا
نواحی و قبایل ماننا
  • تخت سلیمان
  • میسی‌ها
  • ایزیرتو
  • زیبیه
  • بوشتو
  • داگارا
  • گیلزان
  • زیکرتو
  • مشتا
  • زاگروتی
  • سیگریس
  • سان‌گی‌بوتو
  • اوئیش‌دیش
پیشوایان ماننا
  • ایرانزو
  • اوللوسونو
  • آخسری
  • اوآلکی
  • آتا
  • اوپو
  • نور آداد
  • مکتیارا
  • آتاسارو
  • ایشپوئینی
  • شارسینا
  • پیریشاتی
  • اِنگور
  • هاناسیروکا
  • ماشداکو
سکنه ماد
نواحی و قبایل ماد
  • اتحادیه قبایل ماد
  • ماد سفلا
  • ماد کوچک
  • سرزمین ماد
  • آمادا
  • آندیا
  • گیزیل‌بوندا
  • کیشه‌سو
  • ساپاردا
  • آرازیاش
  • خارخار
  • بیت ساگبات
  • اوراش
  • سیبارا
  • بیت‌کاری
  • بیت‌باروآ
  • آمل
  • مارلیک
  • امردا
  • کاسپی‌ها
  • کادوسیان
  • تپوری‌ها
  • ماتیانی
  • سیلک
  • پارتاکّی
  • پارتوکّی
  • پارتاکن
  • بوسی‌ها
  • آتروپاتن
  • استروخات‌ها
  • بودی‌ها
  • آریزانت‌ها
  • ساگارتی‌ها
  • مغ‌ها
  • ناحیه جبال
پیشوایان ماد
  • دیاکو
  • خشتریته
  • (خشثریتی)
  • هوخشتره
  • ایشتوویگو
  • مامی‌تیارشو
  • دوساننی
  • راماتئا
  • اوپیس
  • آتورپات
پیشوایان پارس
  • هخامنش
  • چیش‌پیش
  • آرشامه
  • آریارمنه
  • ویشتاسپ
شاهان هرودوت
  • دیوک
  • فرائورت
  • کیاکسار
  • آستیاگ
شاهان‌مادی‌اوستا
  • کوی‌هئوسروه
  • کوی‌ویشتاسپ
  • کوی‌کوات
  • فرورتیش
  • کوی‌خسرو
شاهان شاهنامه
  • کیکاووس
  • سیاوش
  • کیخسرو
ظهور صحراگردان
  • سکایان
  • کیمریان
  • اسکیت‌ها
  • اشکناز
  • ماساگت
  • ایشپاکایا
  • پارتاتوآ
  • مادیا
  • تئوشپا
  • توگدامی
  • سانداک شاترو
پیشوایان دینی ماد
  • آثرونان
  • مغان
  • موبدان
  • کاهنان
القاب
مادی یا آشوری
  • یانزی
  • بلالی
  • ناسیکو
  • الگو شاهان باستان ایران
  • ن
  • ب
  • و
راه کاروانی اکباتان بابل
پایتخت‌ها
مبدأ و مقصد
  • اکباتان
  • بابل
پل تاریخی آرامند (آرامـَـد)
شهرهای مهم
راه کاروانی همدان سنندج
  • همدان
  • سنندج
  • بانه
  • سردشت
  • قلعه‌دیزه
  • رانیه
  • اربیل
  • کرکوک
  • تکریت
  • بغداد
  • حله
راه کاروانی همدان کرمانشاه
  • همدان
  • کرمانشاه
  • سرپل
  • قصر شیرین
  • خسروی
  • سلیمانیه
  • بعقوبه
  • بغداد
  • حله
شهرها و روستا
شهرها و دهکدهای بین راه کرمانشاه
  • همدان
  • مریانج
  • آرامند
  • سنگ‌سفید
  • چوتاش
  • تاج‌آباد
  • کنگاور
  • صحنه
  • بیستون
  • کرمانشاه
شهرها و دهکده‌های بین راه سنندج
  • همدان
  • بهار
  • صالح‌آباد
  • داش‌بلاغ
  • قروه
  • دهگلان
  • سنندج
دو راهی ماد
احتمال انشقاق و دو راهی در مسیر
  • آرامند
  • صالح‌آباد
  • تاج‌آباد
برگرفته از «https://fa.teknopedia.teknokrat.ac.id/w/index.php?title=بابل_(دولت‌شهر)&oldid=41641767»
رده‌ها:
  • استان بابل
  • بابل (دولت‌شهر)
  • تمدن بابل
  • جوامع تاریخی یهودیت
  • شام (سرزمین)
  • شهرهای باستانی
  • شهرهای عموری
  • شهرهای مقدس یهودیان
  • محوطه‌های باستان‌شناختی در عراق
  • مکان‌ها در کتاب مقدس عبری
  • مکان‌های کتاب مقدس
  • مناطق مسکونی بنیان‌گذاری‌شده در هزاره ۳ (پیش از میلاد)
  • مناطق مسکونی پیشین در عراق
  • مناطق مسکونی در فرات
  • مناطق مسکونی منحل‌شده در سده ۱۰ (میلادی)
  • میراث جهانی در عراق
  • نمرود
  • هلال حاصل‌خیز
رده‌های پنهان:
  • خطاهای CS1: نوشته اضافه: volume
  • CS1: مقدار volume طولانی
  • یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی
  • مقاله‌های دارای واژگان به زبان عربی
  • مقاله‌های دارای واژگان به زبان اکدی
  • مقاله‌های دارای واژگان به زبان سومری
  • مقاله‌های دارای واژگان به زبان آرامی
  • مقاله‌های دارای واژگان به زبان یونانی باستان (تا ۱۴۵۳)
  • مقاله‌های دارای واژگان به زبان عبری
  • مقاله‌های دارای واژگان به زبان پارسی باستان (حدود ۶۰۰-۴۰۰ پیش از میلاد)
  • مقاله‌های دارای واژگان به زبان ایلامی
  • مختصات در ویکی‌داده
  • پیوند رده انبار در ویکی‌داده است

  • indonesia
  • Polski
  • العربية
  • Deutsch
  • English
  • Español
  • Français
  • Italiano
  • مصرى
  • Nederlands
  • 日本語
  • Português
  • Sinugboanong Binisaya
  • Svenska
  • країнська
  • Tiếng Việt
  • Winaray
  • 文
  • Русский
Sunting pranala
Pusat Layanan

UNIVERSITAS TEKNOKRAT INDONESIA | ASEAN's Best Private University
Jl. ZA. Pagar Alam No.9 -11, Labuhan Ratu, Kec. Kedaton, Kota Bandar Lampung, Lampung 35132
Phone: (0721) 702022
Email: pmb@teknokrat.ac.id